موکت
آشناترين كفپوش‌هايي كه همه ما از آنها خاطره داريم. موكت‌ها از نخستين انتخاب‌ها بوده‌اند و زماني خانه‌اي نبود كه سرتاسر اتاق‌هاي آن را از موكت نپوشانده باشند. با اينكه اين روزها كمتر كسي در خانه‌هاي ايراني سراغ موكت در اتاق نشيمن و غذاخوري مي‌رود اما هنوز در خيلي از كشورهاي دنيا موكت‌ها انتخاب اصلي هستند چراكه موكت‌ها به‌راحتي با هر نوع سبك مبلمان و دكوري، كاملا هماهنگ هستند و از لحاظ تجملي هم برخلاف تصور ما در سطح بالايي قرار دارند. فقط كافي است در بازار دنبال نمونه‌هاي مرغوب بگرديد تا با دنياي عجيب آنها بيشتر آشنا شويد. از آنجايي كه موكت‌ها در بافت، رنگ و طرح‌هاي متنوع در دسترس هستند، هماهنگ كردن آنها با وسايل خانه راحت و بي‌دردسر است.
معمولا فضاهاي كم اثاثيه را موكت مي‌كنند تا گرم‌تر و شلوغ‌تر به نظر برسد. اين وسط انتخاب طرح موكت هم مي‌تواند در فضاسازي خانه نقش زيادي داشته باشد. به عنوان مثال براي فضاهاي بزرگ از موكت‌هاي طرحدار استفاده مي‌كنند و براي فضاهاي كوچك از موكت‌هاي ساده و بدون طرح و با رنگ روشن. هر چه پرز موكت‌ها هم كمتر باشد، فضا بزرگ‌تر جلوه مي‌كند. موكت‌هايي كه رنگ تيره دارند، فضاهاي بزرگ را به جايي دنج و كوچك تبديل مي‌كنند. موكت‌هايي كه در آن رنگ‌هاي آفتابي به كار رفته است، حس گرماي مطلوبي به محيط مي‌دهند و براي فضاهايي كه از نور طبيعي آفتاب بي‌بهره هستند، گزينه خوبي به شمار مي‌روند.
كجا نصب شوند
معمولا از موكت به دليل جذب آب و رطوبت در سرويس‌هاي بهداشتي استفاده نمي‌شود. براي باقي قسمت‌هاي خانه هم موکت‌ها گزينه خوبي هستند هر چند كه اين روزها ايراني‌ها فقط به موكت كردن اتاق‌ها كفايت مي‌كنند و در استفاده از آن در اتاق نشيمن و. . . ابا دارند. اما موكت‌ها مناسب‌ترين كفپوش‌ها براي اتاق خواب و اتاق نشمين خانواده هستند و البته اتاق كودكان!
چطور مراقبت شوند
نگهداري از موكت‌ها كار سختي است به‌خصوص اگر رنگ آن روشن باشد. اگر جنس موكت پشمي است بايد سالي يك‌بار به كمك ماشين‌هاي مخصوص موكت‌شويي آن را شامپو كنيد اما اگر جنس آن فيبر صنعتي است، غير از مراقبت روزانه هر دو سال يك‌بار بايد كاملا شسته شود. از معايب موكت آن است كه در مقابل حرارت و رطوبت مقاوم نيست اما خوبي‌اش اين است كه اين كفپوش هيچ سروصدايي ندارد.
کفپوش چوبی
با اينكه جزء نخستين دسته كفپوش‌هايي بودند كه به جاي موكت و موزاييك به خانه‌ها راه باز كردهاند اما هنوز هم طرفداران زيادي دارند و از پرفروش‌ترين‌هاي خانه‌هاي مدرن امروزي محسوب می‌شوند. كفپوش‌هاي چوبي مانند پاركت‌ها ظاهر خانه را گرم و دوست‌داشتني مي‌كنند؛ البته پاركت‌ها مشخصه مهم ديگري هم دارند كه شايد در مورد كفپوش‌هاي ديگر كمتر صادق باشد؛ تجمل و ظاهر كلاسيك. پاركت‌ها تنها كفپوش‌هايي هستند كه هر قدر بيشتر از عمرشان می‌گذرد بيشتر به خانه نما مي‌دهند.
خوبي اين دسته اين است كه در اندازه‌هاي مختلف در دسترس هستند؛ باريك و بلند، پهن و بزرگ، زاويه‌دار، مثلثي و. . . . اين شمايل خاص در اندازه‌های مختلف در فضابخشي به خانه كمك زيادي مي‌كند. كفپوش‌هاي پاركت مناسب فضاهاي رسمي و كلاسيك هستند. جنس‌شان هم در انتخاب تاثير زيادي دارد. چوب بلوط، كاج و آلبالو از مهم‌ترين چوب‌هاي تشكيل‌دهنده پاركت‌هاي اصل هستند. رنگ‌شان هم مختلف است؛ از طيف بلوند گرفته تا سياه. اين وسط پاركت‌ها نه فقط از تنوع رنگ غني هستند كه از نظر طرح و بافت هم چيزي كم از كفپوش‌هاي مصنوعي ندارند. ميزان درخشندگي‌شان مي‌تواند فرق داشته باشد؛ البته ميزان بافت چوب هم مي‌تواند كم یا زياد باشد. هر قدر بافت چوب كمتر باشد، محيط آرام‌تر و سردتر نشان داده مي‌شود. ميزان سختي چوب هم در كفپوش‌هاي چوبي فرق مي‌كند.
براي خانه‌هايي كه بچه‌ها در رفت و آمد هستند يا حيوانات خانگي نگه مي‌دارند بهتر است از جنس‌هاي محكم‌تر و با كيفيت‌تر استفاده كرد؛ مانند بلوط قرمز. قيمت كفپوش‌هاي چوبي با توجه به كيفيت و نوع چوب متغير است و چوب طبيعي‌تر و باكيفيت بالاتر از قيمت بيشتري برخوردار است. هرچه از ميزان خلوص و كيفيت كفپوش چوبي كم شود، قيمت آن هم كم مي‌شود. كفپوش‌هاي چوبي معمولا روي زمينه سيماني و بتوني به‌راحتي نصب مي‌شوند اما اگر قرار باشد كفپوش چوبي در طبقاتي از ساختمان كه مستقيم روي زمين قرار مي‌گيرد مورد استفاده قرار گيرد بايد قبل از نصب كفپوش چوبي زمينه با لايه‌اي عايق و ضدرطوبت زيرسازي شود.
كجا نصب شوند
پاركت‌ها براي هر فضا و اتاقي مناسب هستند؛ حتي در آشپزخانه‌ها هم به شرطي كه صاحبخانه دقت لازم را در آب ریختن داشته باشد مي‌توان از آن استفاده كرد. پاركت‌ها را فقط در رختشويخانه‌ها و فضاي حمام و دستشويي نمي‌توان استفاده كرد.
چطور مراقبت شوند
كفپوش‌هاي چوبي به مراقبت زيادي نياز دارند. شايد اين تنها دليلي باشد كه امروزي‌ها ترجيح مي‌دهند سراغ تركيبات مصنوعي بروند تا اينكه چوب‌هاي سخت را به خانه بياورند. براي تميز و براق نگه داشتن پاركت‌ها بايد واكس‌هاي مخصوص و لاك الكل براي جلا دادن استفاده شود و هيچ‌وقت به آنها آب نزد؛ حتي براي تميز كردن فضايي كوچك.
لمينت‌ها كمتر از نيم قرن است كه وارد بازار شده‌اند اما در همين مدت كوتاه توانسته‌اند به‌راحتي در دل همه جا باز كنند. اين كفپوش‌ها براي نخستين‌بار در سال ۱۹۷۷ توسط يك شركت سوئدي اختراع شدند. اين كمپاني در سال ۱۹۸۴ محصولات خود را روانه بازار كرد. لمينت‌ها كفپوش‌هايي هستند كه نماي ظاهري‌شان از طرح و نقشه‌هاي چوب، كپي‌برداري شده است. در نگاه اول شايد فكر كنيد آنها الوارهاي واقعي‌اند اما با كمي دقت به مصنوعي بودن آنها پي مي‌بريد. درواقع لمينت‌ها از چند لايه چوب متراكم و به هم فشرده «اچ‌دي‌اف» ساخته شده‌اند و سطح خارجي‌شان روكشي دارد كه مشابه نقش و نگارهاي چوب طبيعي است.
اين دسته از كفپوش‌ها در گروه كفپوش‌هاي مدرن قرار دارند و به‌خصوص براي خانه‌هايي كه ساكنان آن قصد دارند از سبك دكوراسيون مدرن براي منزل‌شان استفاده كنند، بسيار مناسب است. از مزاياي اين كفپوش مدرن، مقاومت بالاي آن در برابر عوامل خارجي است. لمينت‌ها از مقاومت بالايي در برابر عوامل محيطي برخوردارند و رنگ و شكل‌شان براي استفاده طولاني‌مدت دوام قابل توجهي دارد. لمينت‌ها جزء مقاوم‌ترين كفپوش‌ها در برابر اشعه ماورای بنفش هستند؛ بنابراين اگر بخشي از فضاي منزل شما در معرض نور خورشيد قرار مي‌گيرد، اين كفپوش انتخاب مناسبي محسوب مي‌شود.
از مزاياي ديگر قابل توجه لمينت، قابليت انتقال و جابه‌جايي آن است؛ براي مثال شما مي‌توانيد لمينت منزل خود را هنگام جابه‌جايي و اسباب‌كشي از سطح زمين جدا كنيد و با خود به منزل جديدتان ببريد. برخلاف اغلب كفپوش‌ها كه در صورت لقي يا خرابي يك قسمت از آن بايد كل كفپوش تعويض شود، جايگزيني قطعه سالم با قطعه خراب، به‌راحتي در لمينت امكان‌پذير است و ديگر نيازي به تعويض كل كفپوش نيست. از نظر ظاهري هم لمينت‌ها كاملا شبيه چوب هستند و از نظر زيبايي هم در رديف زيباترين كفپوش‌هاي ساختماني قرار می‌گیرند.
اما عيب‌هاي اين محصول تازه!
راه رفتن روي لمينت‌ها كمي سر و صدا ايجاد مي‌كند كه ممكن است براي برخي افراد چندان خوشايند نباشد. لمينت‌ها برخلاف پاركت‌ها كه با ميزان سختي گروه‌بندي مي‌شدند با ضخامت شان در هر گروهي قرار مي‌گيرند. درواقع ضخامت لمينت‌ها فاكتور بسيار مهمي است كه به كاربري فضاي مورد نظر شما هم بستگي دارد. هرقدر اين كفپوش‌ها ضخامت بيشتري داشته باشند استحكام و دوام‌شان بيشتر خواهد بود.
ضخامت لمينت‌ها به‌طور معمول بين شش تا 12 ميلي‌متر است. براي خانه‌هاي با تردد متوسط ضخامت هشت ميلي‌متر كافي است اما براي مكان‌هاي پرتردد بايد بيشتر پول بدهيد و ضخيم‌ترين نوع را انتخاب كنيد. رنگ‌بندي اين محصولات هم متفاوت است. آنها بيشتر از خانواده كرم و قهوه‌اي هستند. خانه‌هاي كوچك‌تر رنگ‌هاي روشن‌تر انتخاب مي‌كنند و بزرگ‌تر‌ها تيره‌تر!
كجا نصب شوند
رطوبت دشمن اصلي لمينت‌هاست. به همين دليل استفاده از اين كفپوش‌ها براي كف آشپزخانه و سرويس‌هاي بهداشتي اصلا مناسب نيست. با اين حال اگر صاحبخانه اهل آب ريختن‌هاي زياد نيست مي‌توان به نصب آن در آشپزخانه هم اميد داشت اما اين روزها لمينت‌ها بهترين گزينه براي تمامي اتاق‌ها هستند؛ حتي اتاق خواب و اتاق كودك.
چطور مراقبت شوند
نگهداري از لمينت‌ها آن‌قدرها هم كار سختي نيست اما موضوعي نيست كه به‌راحتي فراموش شود. در خانه‌هايي كه لمينت كار شده است حتما بايد در قسمت ورودي منزل براي جلوگيري از ايجاد لكه يا انتقال آلودگي روي سطح از پادري استفاده شود. درواقع آلودگي دشمن اصلي لمينت است. پس به محض اينكه قطره‌اي آب يا گل و لاي يا مواد غذايي روي آنها ريخت بايد به سرعت پاك شوند. براي اين كار هم شوينده‌هاي خاصي وجود دارد. هيچ‌وقت از بخارشوی براي تميز كردن لمينت‌ها استفاده نكنيد. عمر لمينت‌ها در مقايسه با پاركت‌ها بالاتر است فقط به شرطي كه اسباب و اثاثيه را روي آنها نكشيد چون لمينت‌ها به‌شدت به خراشيدگي حساس هستند.
وينيل
چند سالي است كه به بازار آمده‌اند با اسم‌هاي متفاوت. عده‌اي آنها را كفپوش‌هاي وينيل مي‌گويند و عده‌اي ديگر به اسم پي‌وي‌سي به مشتري‌ها معرفي مي‌كنند. در ايران مردم عامه به آنها لفظ خاص كفپوش را مي‌دهند. محصولاتي تمام مصنوعي كه ساخته و پرورده دست صنعت پتروشيمي هستند اما با نماي سنگ و چوب. نرم و انعطاف‌پذيرند و به‌راحتي در هر فضايي نصب مي‌شوند. هم طرح و رنگ لمينت‌هاي چوبي را دارند و هم در شكل و ظاهر سراميك‌ها و كاشي‌ها ساخته مي‌شوند اما چون شرايط نصب و استفاده راحت‌تري دارند اين روزها به سرعت در حال رقابت با كفپوش‌هاي كلاسيك هستند. كفپوش‌هاي وينيلي نه تنها متنوعند بلكه بادوام هم هستند و به سادگي تعويض مي‌شوند.
به‌علاوه در اتاق‌هايي كه مرطوب يا نمناكند، انتخاب وينيل‌ها بهترين گزينه به حساب می‌آید. كفپوش در ابعاد مستطيلي تقريبا در ابعاد ۱۵ سانتي‌متر عرض و ۹۰ سانتي‌متر طول در بازار وجود دارد. ضخامت‌شان هم چند ميلي‌متري بيشتر نيست. معمولا براي زياد كردن مقاومت كفپوش‌ها لايه‌اي محافظ در دو نوع ساده و عاجدار روي آن قرار مي‌دهند. نوع عاجدار اين لايه داراي برجستگي‌هاي ريز در سطح دكوراتيو آن است كه از سرخوردن و جابه‌جايي اجسام روي كفپوش جلوگيري مي‌كند.
كفپوش‌هاي ساده هم كاملا شبيه به طرح‌هاي پاركت و چوب هستند. نوع ديگري از كفپوش‌ها هستند كه به وينيل تايل معروفند. اين كفپوش‌هاي وينيلي به شكل سراميك و سنگ‌هاي تزييني در خانه طراحي شده‌اند و به جاي محصولات سنگي و با نماي آنها استفاده مي‌شوند. كفپوش‌هاي وينيل با كيفيت مرغوب از كفپوش‌هاي گران به شمار مي‌روند برخلاف تصور خيلي‌ها كه براي كمتر كردن هزينه‌ها سراغ كفپوش‌هاي وينيلي مي‌روند. كفپوش‌هاي ارزان‌قيمت بعد از مدتي رنگ و جلاي‌شان را از دست مي‌دهند يا به دليل فاصله افتادن بين قطعات ديگر مانند سابق زيبا نيستند. پس هنگام خريد به دنبال با كيفيت‌ترين آنها باشيد.
كجا نصب شوند
كفپوش‌هاي وينيل ممكن است در برابر وسايل سنگين مثل پايه مبل و. . . خراشيده شوند و همچنين در برابر نور آفتاب در تابش مستقيم رنگ آن كمي زرد شود. به اين دليل گزينه خوبي براي اتاق نشيمن و غذاخوري به شمار نمي‌روند اما براي حمام و دستشويي و آشپزخانه مناسب هستند. نوع خاصي از وينيل‌ها كه عايق‌بندي بيشتري در مقايسه با همتايان خودشان دارند، مي‌توانند براي حمام مناسب باشند وگرنه انواع ساده و معمولي‌اش را فقط مي‌توان در آشپزخانه به كار برد.
چطور مراقبت شوند
وينيل‌ها برخلاف كفپوش‌هاي چوبي نيازي به واكس زدن ندارند و به‌راحتي تميز مي‌شوند. روي وينيل مي‌توان با مخلوطي از آب و كف مايع ظرفشويي لكه‌ها را از بين برد. هيچ‌وقت نبايد براي شست‌وشو، كفپوش‌ها را در آب غوطه‌ور كرد چون آب از درزها نفوذ كرده و چسب‌‌شان را از بين مي‌برد. خوبي‌شان اين است كه با يك دستمال مرطوب سريع تميز مي‌شوند و درخشندگي روز اول را پيدا مي‌كنند.
سنگ و سرامیک
قديم‌ترها كه از سراميك خبري نبود. هرچه بود كاشي‌هاي كوچك بود كه آن هم فقط براي حمام، دستشويي و آشپزخانه استفاده مي‌شد. خيلي طول كشيد تا سراميك‌ها به ميان آمدند. فرق كاشي با سراميك در لعاب آنهاست؛ لعاب سراميك قوي‌تر از كاشي است و همچنين درجه پخت سراميك بيشتر بوده و نسبت به كاشي مقاوم‌تر است. اين روزها سراميك‌ها در بازار دو نوع دارند؛ لعاب‌دار و بدون لعاب و همچنين با لعاب براق و مات. سراميك‌هايي با لعاب براق درخشندگي زيادي دارند و شيك و كلاسيك هستند اما وجود هر لكه‌اي را دوچندان مي‌كنند.
داستان اينجاست كه سراميك‌ها نه فقط جاي كاشي‌ها را گرفته‌اند كه به جاي موكت‌ها هم نشسته‌اند و به هال و پذيرايي هم راه پيدا كردهاند. هرچه يكپارچگي سنگ بيشتر حفظ شده باشد قيمت آن گران‌تر است. علاوه بر اين ميزان سختي سنگ و رگه‌ها و نقوش آن در ارزشش هم تاثير دارد. سنگ مرمر گران‌ترين و گرانيت كه نوعي سنگ مصنوعي است ارزان‌ترين انواع سنگ هستند. بدي‌شان هم اين است كه احساس سرد بودن به خانه مي‌دهند؛ البته اين مساله فقط يك اشتباه بصري نيست.
سنگ عايق خوبي نيست و نمي‌تواند به‌راحتي گرما را در خود حفظ كند. پس اگر در يك منطقه سردسير زندگي مي‌كنيد يا به مبل و صندلي‌نشيني خيلي عادت نداريد، بهتر است از انتخاب سنگ منصرف شويد و سراغ سراميك برويد. درست است كه سراميك شايد خيلي زود ترك بخورد و جداره‌هاي آن به مرور زمان سياه و تيره شود اما خوبي‌اش اين است که نه سرد است نه ليز و سر. سر و صداي سراميك هم در مقايسه با سنگ كمتر است.
كجا نصب شوند
سنگ‌ها سرد هستند و ممكن است باعث سرخوردن شوند؛ بنابراين براي استفاده از آنها بايد كمي مراقب بود؛ مثلا استفاده از سنگ در اتاق كودكان يا سالمندان گزينه مناسبي نيست. اين روزها حمام و دستشويي را هم بيشتر سراميك مي‌كنند چراكه تعويض سراميك و كاشي به مراتب از سنگ راحت‌تر است. سنگ بيشتر به درد اتاق غذاخوري و پذيرايي مي‌خورد؛ البته آن هم در خانه‌هاي بزرگ با مساحتي چشمگير. سراميك اما براي هر خانه‌اي استفاده مي‌شود و در هر فضايي؛ فقط اينكه بايد رنگ آن با وسايل هماهنگ باشد. سراميك‌هاي سفيد به‌ندرت با خانه هماهنگ مي‌شوند!
چطور مراقبت شوند
تميز كردن سراميك راحت است. سراميك‌ها را نبايد با مواد اسيدي، صابون‌هاي قوي يا محلول‌هاي قليايي تميز كرد. بهتر است لكه‌هاي روي سراميك اول با كهنه نمدار تميز و بعد با يك پارچه نرم به خوبي خشك شود. اگر هم بين خطوط سراميك كدر شد – كه حتما به مرور زمان اتفاق مي‌افتد- مي‌توانيد مقدار كمي مواد شوينده را با يك ليتر آب مخلوط كنيد و با اسفنج روي درزها بكشيد. تميز كردن سنگ‌ها هم كار زيادي ندارد. خيلي از آنها قابليت جلا دادن دارند. ساده‌ترين راه براي تميز كردن سنگ‌ها پارچه نمدار است. كمي پودر لباسشويي هم مي‌توان به آب اضافه و كف سنگي اتاق‌ها را با آن تميز كرد.
چوب پنبه
اسم چوب پنبه ما را ياد درس علوم مي‌اندازد و آزمايش‌هاي مشهورش. واقعيت اين است كه اين ماده عجيب اين روزها ديگر از كتاب‌ها بيرون آمده و به خانه‌هاي ما راه باز كرده است. حالا چوب پنبه‌ها يكي از گزينه‌هاي جديد براي كفپوش اتاق‌ها شده است. كفپوش‌هاي چوب پنبه‌اي در برابر وزن‌هاي سنگين مقاومت زيادي دارند؛ حتي در مقايسه با كاشي و سراميك هم مقاومت‌شان بيشتر است. كفپوش‌هاي چوب‌پنبه‌اي از درخت بلوط به دست مي‌آيد كه معمولا با اشعه زياد نور خورشيد و رطوبت بالا رشد مي‌كند.
چوب‌پنبه از پوست درخت به دست مي‌آيد. به دست آوردن چوب‌پنبه باعث از بين رفتن درخت نمي‌شود براي همين اين روزها دوستداران محيط زيست بيشتر دنبال اين گزينه هستند. چوب‌پنبه جاذب صداست و از ديگر خصوصيات آن اين است كه به‌طور طبيعي ضد ميكروب و ضد حساسيت است. هزينه تعمير اين كفپوش‌ها پايين و نگهداري از آنها آسان است. همچنین قابل بازيافت هستند و از نظر ساختار پايدارند. تنها ايرادشان اين است كه به خش حساسند و در برابر نور رنگ‌شان محو مي‌شود.
هزينه اين كفپوش‌ها در مقايسه با بقيه بيشتر است و همین‌طور كارآيي‌شان بيشتر و ماندگاري‌شان بالاست – حدود 40 سال – و در برابر آتش‌سوزي مقاوم است. جنس نرمي دارند و به سرعت ترميم مي‌شوند؛ يعني اگر زماني به خاطر پايه ميز يا صندلي صدمه ديدند نبايد اصلا نگران بود. چوب‌پنبه به‌راحتي خودش ترميم مي‌شود.
كجا نصب شوند
هيچ جايي بهتر از اتاق بچه‌ها مناسب استفاده از كفپوش‌هاي چوب‌پنبه‌اي نيست؛ البته اين روزها براي همه اتاق‌ها از كفپوش‌هاي چوب پنبه‌اي استفاده مي‌كنند غير از سرويس‌هاي بهداشتي كه به خاطر رطوبت چوب‌پنبه ديگر نمي‌تواند گزينه مناسبي باشد. بهترين نقطه براي نصب چوب‌پنبه‌ها راهرو‌ها و راه‌پله‌هاي درون خانه است.
چطور مراقبت شوند
اين كفپوش‌ها بايد هميشه عاري از گرد و غبار و آلودگي باشند. آلودگي مهم‌ترين دشمن كفپوش‌هاي چوبي است؛ پس بايد مرتب آنها را تميز كرد. بخارشوی بهترين وسيله براي تميز كردن كفپوش‌هاي چوب‌پنبه‌اي است يا دستمال نمناكي كه هر روز روي كف را تميز كند. براي اينكه سنگيني جسم‌ها روي چوب‌پنبه ايرادي ايجاد نكند، لازم است هرازگاهي لوازم خانه را جابه‌جا كرد تا پايه‌هاي آنها روي چوب‌پنبه رد نندازند.
هرچند چوب‌پنبه به سنگيني مقاوم است و بعد از مدتي ردهاي بر جا مانده خودشان ترميم مي‌شوند. هيچ‌وقت از واكس‌هاي شيميايي براي كفپوش‌های چوب‌پنبه‌ای استفاده نكنيد. اين كفپوش براي خانه‌هايي كه گرمايشان را از كف دارند مناسب نيست؛ براي اينكه عايق هستند و از نفوذ گرما جلوگيري مي‌كنند؛ ضمن اينكه گرما به مرور زمان ممكن است به آنها آسيب هم برساند.
