کارت‌های زرد وزیر هر چهار بار بابت پرسش‌های تقریبا مشترک به فانی داده شده و او را به ورطه استیضاح نزدیک می‌کند. البته او یک بار گفته بود که از استیضاح و کارت زرد نمی ترسد و اصلا نگران آن نیست، شاید هم به همین دلیل است که او هر بار به مجلس می‌آید، هیچ تلاشی برای ارائه پاسخ صریح و قانع کننده به نمایندگان نمی کند.
اما ماجرای کارت‌های زرد وزیر آموزش و پرورش چیست و چرا شکل قصیده ای طولانی را پیدا کرده که پایانی بر آن نیست؟ آیا ممکن است که او بار دیگر در پایان مجلس نهم کارت زرد دیگری بگیرد و یا تن به استیضاح مجدد بدهد؟
کارت زرد اول:
مجلس اولین بار در سی و یکم فروردین سال ۹۳ کارت زرد را رو به وزیر آموزش و پرورش گرفت تا او در ابتدای بهار حساب کار دستش بیاید، ماجرا از این قرار بود که «امیرحسین قاضی زاده» و «مهرداد بذرپاش» دو نماینده تهران، فانی را به دلیل «توقف هوشمندسازی مدارس ، مشخص نشدن وضعیت تعطیلی پنج شنبه‌ها، پرداخت نکردن اضافه کاری نیروها، ناکارآمدی صندوق ذخیره فرهنگیان، بی‌توجهی به وضعیت رفاهی معلمان و البته انتصاب های سیاسی » مورد سوال قرار دادند.
فانی « انتخاب مدیران براساس اعتقاد به سیاست دولت» را حق طبیعی خود دانست و مدرک تحصیلی اکثر مدیرانش را بالای فوق لیسانس اعلام کرد و حتی گفت که تنها سه بازنشسته در بدنه وزارتخانه به کار گرفته شده است اما صحبت های او بی فایده بود و در نهایت با ۱۱۵ رای مخالف در آستانه هفته معلم استیضاح شد.
در انتهای جلسه نیز، مهرداد بذرپاش با اعلام اینکه ۹۳ امضا برای استیضاح فانی جمع آوری شده است، او را تهدید به اخراج از دولت کرد.
کارت زرد دوم:
کارت زرد دوم را فانی هفتم بهمن ماه سال ۹۳ از مجلس دریافت کرد، این بار نادر قاضی پور، نماینده مردم ارومیه، فانی را در چند موضوع
«تعیین تکلیف معلمان پیش دبستانی و شرکتی، برگزاری آزمون استخدامی و مطالبات حقوقی فرهنگیان» بازخواست کرد.
وزیر آموزش و پرورش هم در آن جلسه گفت که « به دلیل اختلال در سیستم بودجه این وزارتخانه امکان جذب نیروهای جدید نیست و از طرفی استخدام‌های بیشمار در دولت قبل موجب افزایش نیروی انسانی شده در حالی‌که روند رشد دانش آموزان نزولی است.» و بعد هم « ارائه خدمات رفاهی به فرهنگیان را منوط به ساماندهی نیروی انسانی در این وزارتخانه» عنوان کرد.
او همچنین درباره استخدام مربیان پیش دبستانی گفته بود که « موضوع را منتفی نمی داند و در جستجوی راهی برای پاسخگویی به خدمات آنهاست».
پاسخ‌های فانی در آن جلسه کارساز نبود و در نهایت با ۱۱۴ رای مخالف، کارت زردی گرفت که او را به استیضاح نزدیک کرد.
استیضاح نافرجام
سوم تیرماه امسال، همزمان با آغاز فصل گرم تابستان، بالاخره طرح استیضاح فانی که بارها نمایندگان مجلس در رسانه‌ها از آن سخن گفته و هر بار آماری متفاوت از امضاء کنندگان آن ارائه می‌دادند، رخ داد. نمایندگان موافق مدعی شدند که هیچ شائبه سیاسی پشت این استیضاح نیست اما در موضوعاتی که ارائه می‌دادند، برخی رگه های سیاسی هم دیده می‌شد.
آنها «منزلت اجتماعی، مسائل پرورشی، حقوقی و رفاهی آموزش و پرورش» را محور استیضاح عنوان کردند و از به کارگیری مدیرانی که در تشکل های غیرقانونی فعالیت داشته اند، گلایه کردند. بیشتر موضوعاتی که نمایندگان موافق استیضاح مطرح می‌کردند از دل همان سوال‌هایی بود که قبلا از وزیر پرسیده شده بود. سوالاتی در خصوص چرایی عدم استخدام مربیان پیش دبستانی، وضعیت نامناسب بازنشستگان، عدم تحرک، مقبولیت و محبوبیت فانی و ایجاد سستی در وزارتخانه.
اگرچه این استیضاح رای نیاورد اما نشان داد که تنش سنگینی که بین وزیر آموزش و پرورش و نمایندگان مجلس از ابتدا وجود داشته، به قوت خود باقی است و هر دو طرف نتوانسته‌اند مشکلات را بین هم حل کنند.
کارت زرد سوم:
بار سوم، سید مهدی موسوی نژاد، نماینده مردم دشتستان در سی ام آذر ماه ۹۴ باعث دریافت کارت زرد فانی شد و او را که یک استیضاح سنگین از سر گذرانده بود، سه کارته کرد. موسوی نژاد، وزیر آموزش و پرورش را برای پاسخ به سوال‌هایی درباره «استفاده از نیروهای ناکارآمد و بازنشسته در آموزش و پرورش، عدم توجه به منابع انسانی و فرهنگیان از لحاظ بیمه سلامت، حقوق و سایر مزایا و تعطیلی مدارس راهنمایی در روستاها و بعضی از شهرها» فراخوانده بود. سوالهای مشترکی که گویا پایانی بر آن نبود.
وزیر آموزش و پرورش این بار هم پشت تریبون مجلس قرار گرفت و گفت «علت تعطیلی مدارس راهنمایی در برخی از روستاها، کمبود معلم است و دانش آموزان آن مدارس را به مدرسه شبانه روزی فرستاده ایم». او بار دیگر در پاسخ به این سوال که چرا نیروهای ناکارآمد را به کار گرفته اید؟ همان پاسخ تکراری مدرک تحصیلی مدیران خود را داد و حتی از نظر افزایش شاخص ایثارگری مدیران خود را با دوره های قبل مقایسه کرد. اما این پاسخ ها هم به مذاق نمایندگان خوش نیامد و فانی را با ۸۳ رای مخالف از ۱۹۴ نماینده حاضر تنبیه کرده و با کارت زرد سوم از زمین مجلس بیرون کردند.
کارت زرد چهارم:
فانی کارت زرد چهارم را روز گذشته یعنی بیست و هشتم دی ماه ۹۴ در مدت کمتر از یک ماه از مجلس دریافت کرد تا باز هم در معرض استیضاح قرار بگیرد.
وزیر آموزش و پرورش این بار کارت زرد را به واسطه باز هم یک سوال تکراری از سوی «حلیمه عالی» نماینده مردم زابل مبنی بر «مدیریت و انتصابات ضعیف در آموزش و پرورش» با ۹۹ رای دریافت کرد.
فانی این بار هم پاسخ مشترک و تکراری به سوال خانم عالی داد و گفت که سابقه مدیریت منصوبان وی ۹ سال است در حالی که برای مدیران پیشین سه سال بوده است. او گفت «ضابطه انتصاب در آموزش و پرورش اعتقاد به ولایت فقیه، سیاست‌های رئیس جمهور، تجربه و تخصص افراد، استعلام از وزارت اطلاعات توسط حراست وزارت آموزش و پرورش بوده است.»
فانی رکورد دار کارت زرد در دولت
کارت زرد دیروز پارلمان به فانی موجب شد که او رکوددار دولتمردان در دریافت کارت زرد باشد. تاکنون دولتمردان ۱۸ کارت از مجلس دریافت کرده‌اند که چهار موردش از آن فانی است و بدین ترتیب وی تاکنون ۲۲ درصد از کل کارت‌های زرد دولت را به خود اختصاص داده است.
چهار سوال مشترک و چهار کارت زرد
یک بررسی ساده نشان می‌دهد که پرسش نمایندگان مجلس در هر پنج دوره ای که او را به مجلس فرخوانده اند تقریبا مشترک است، چه روزهای عادی و چه روز استیضاح. محور اغلب پرسش‌ها از وزیر آموزش و پرورش «چرایی به کارگیری نیروهای بازنشسته و ناکارآمد، علت عدم استخدام مربیان پیش دبستانی، چرایی عدم پرداخت مطالبات فرهنگیان و بی‌توجهی به مدارس روستایی» بوده است. اما واقعا چرا فانی چهار کارت زرد کمتر از دو سال از مجلسی‌ها دریافت کرده است؟ چرا او هربار که مورد پرسش‌های قبلی نمایندگان مجلس قرار می‌گیرد، همان پاسخ های تکراری را ارائه می‌دهد و سعی نمی‌کند آنها را قانع سازد؟
چرا فانی کارت زرد می‌گیرد؟
مرتضی نظری، کارشناس مسائل آموزشی گفت: اکثر نمایندگان مجلس و فرهنگیان انتظار تحول و بهبود شرایط فعلی را دارند و نسبت به روزمرگی و کم تحرکی این وزارتخانه انتقاد دارند ولی باید واقعا ببینیم که نمایندگان چرا دائم این پرسش‌های مشترک را تکرار می‌کنند و چه منظوری را می‌خواهند برسانند.»
وزیر اهل هیاهو نیست
این کارشناس مسائل آموزشی با اشاره به اقدامات و برنامه‌هایی که تاکنون در این وزارتخانه صورت گرفته است، اظهار داشت: فانی برخلاف افراد سابق خیلی اهل در بوق و کرنا کردن فعالیت‌های خود نیست و همین باعث شده که مانند وزیران قبل او را به کار شاخصی نشناسیم و نتوانیم درباره او قضاوت درستی کنیم. شاید این یکی از دلایلی باشد که نمایندگان فکر می‌کنند فانی توانمند نیست.
نظری آفت اصلی این وزارتخانه را روزمرگی شدید و بی تحرکی دانست و تاکید کرد: اگرچه فانی در هیجان زدایی و هیاهوزدگی و منطقی سازی برخی روندها موفق بوده اما آرامش بیش از حد هم خوب نیست و منجر به این می‌شود که عده ای فکر کنند در وزارتخانه هیچ اتفاقی نمی‌افتد. همچنین انتقاد نمایندگان درباره سالمند بودن مشاوران و معاونان وزیر به جاست و باید پذیرفت که وزارت آموزش و پرورش در دهه آینده با بحران مدیریتی مواجه می‌شود.
فانی استراتژی ندارد
علیرضا سلیمی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس درباره علت اینکه چرا نمایندگان از پاسخ‌های فانی قانع نشده و چهار مرتبه کارت زرد گرفته به مهر گفت: علت مشخص است، مشکلات این وزارتخانه حل نشده، فانی باید با تحرک بیشتری دنبال استیفای حقوق معلمان باشد. او تاکنون پاداش پایان خدمت بازنشسته ها را نداده و از سوی دیگر استراتژی مشخصی درباره استخدام نیروهای حق التدریس ندارد.
وی نداشتن برنامه برای اجرای سند تحول بنیادین و عدم تعیین تکلیف مدارس روستایی و مجتمع های آموزشی را از دیگر نقاط ضعف فانی دانست و افزود: اینها خواسته عمومی مردم و نمایندگان است و تا وقتی محقق نشود پرسش از فانی ادامه دارد.
او بیشتر دنبال سیاسی‌کاری است
همچنین عبدالوحید فیاضی دیگر عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در این باره به مهر گفت: واقعیت این است که آقای فانی اگرچه تئوریسین قوی و حرفه ای هستند ولی از لحاظ مدیریتی موفق نیستند و نمی توانند امور مربوط به معلمان را دنبال کنند.
فیاضی افزود: مشکل دیگر این است که ایشان نیروهایی را در استانها انتخاب کرده که پیشینه سیاسی داشته و بیشتر دنبال فعالیت های انتخاباتی هستند و این مطلوب ما نمایندگان مجلس نیست.
اغلب نمایندگان مجلس و برخی از کارشناسان آموزشی معتقدند که وزیر آموزش و پرورش تحرک کافی را برای اداره این وزارتخانه ندارد. آنها می‌گویند که او در استیفای حقوق معلمان ناموفق است و نتوانسته آن طور که باید و شاید آنها را راضی نگه دارد و از طرفی دیگر انتصاب‌های او را در استانها بسیار سیاسی و معارض با خواسته نمایندگان می‌دانند.
برخی کارشناسان دیگر نیز معتقدند که مدیران ضعیف فانی در ساختمان قرنی همچون بطاحی، معاون پشتیبانی او قدرت چانه زنی در دولت برای دریافت بودجه بیشتر در این وزارتخانه و پرداخت مطالبات مالی معلمان را ندارد و همین مسئله موجب دور باطل کارت‌های زرد وزیر شده است. درست یا غلط، فانی دو کارت زرد جدید گرفته و دوباره روی لبه تیغ استیضاح قرار گرفته است.
