سبد خرید  (خالی) 0 ريال
سبد خرید  (خالی) 0 ريال
سبد خرید  (خالی) 0 ريال
سبد خرید  (خالی) 0 ريال

خبر ها و مقالات

اخبار شرکت

The our most popular Football

بخش اول :
کاشی

کاشی :
کلمه کاشی از واژه لاتین tegula مشتق شده از فعل tegere می‌باشد که معنی پوشاندن یا پوشش‌دادن است لازم به ذکر است که این واژه در زبان رومی‌ها به کاشی‌های بام اطلاق می‌شده کاشی را بعنوان قطعاتی مسطح سطحی از سفالینه پخته شده در نظر می‌گیریم که در کف‌ها و دیوارهای ساختمانها استفاده می‌شود و اغلب بخاطر ایجاد مانعی جهت نفوذ آب به بدنه کاشی و نیز جهت خلق رنگ و نقش متنوع آنها را لعاب می‌دادند معمولاً به لحاظ جنبه‌های عملی و زیباکاری از کاشی استفاده می‌گردد. یک سطح مفروش به کاشی و سطحی کاملاً‌ بهداشتی نفوذناپذیری در برابر آب و مناسب نظافت خواهد بود. و با وجود اینکه در مقابل آتش مقاوم است لیکن بخوبی گرما را در محیط پخش می‌نماید.

معمولاً تزئین کاشی‌ها به روشهای مختلفی انجام می‌گیرد. گاهی اوقات تصویری واحد گاهی منظره‌ای کامل و زمانی نیز نقوش مرموز که البته ریشه در مسائل آموزشی دارد با باورهای نمادین ملل طرح این کاشی‌ها را تشکیل می‌دهند. گاهی اوقات فقط در مورد زیبائی سطحی کاشی بحث می‌شود که البته این نکته مهم نیز حکایت از اهمیت طرح‌ها بافت‌ها، لعاب‌های رنگی دارد که همیشه چشمها را خیره ساخته است. شکلهای کاشی بسیار متنوع است و اما وجه تشابه تمامی آنها در این است که فقط مناسب پوشش سطوح هستند( که معمولاً صاف و یکدست و گاهی اوقات نیز کوژ دارند) و به همین علت می‌توان به راحتی آنها را بدون ایجاد خسارت به ساختمان و از سطوح جدا ساخت. این خصوصیات سبب تمایز کاشی از دیگر پوششهای سرامیکی مانند آجرهای لعابدار، سفالینه‌های بدون لعاب، یا بلوک‌های کوچک لعابدار شده‌است. انواع مذکور معمولاً پس از نصب جزء لازم ساختمان به شمار می‌آیند و به آسانی نمی‌توان آنها را انتقال داد اساساً کاشی را جسمی دوبعدی یا دوکاره محسوب می‌کنند چرا که تمایز بین اثر ظاهری کاشی و کاربرد آن امری تقریباً محال است.

برای دانلود و توضیحات بیشتر به ادامه مطلب مراجعه نمائید…

بخشی از مطالب:

یکی از دلائل استفاده از کاشی مسئله محکم‌بودن، مقاوم‌بودن این ماده در مقابل حوادث طبیعی مانند باد، باران، آفتاب. عناصر شیمیای و کنش‌ها و واکنش‌های فیزیکی در ساختمان می‌باشد. کاشی که پوششی از لعاب روی آن می‌نشیند بعد از انجام مراحل پخت به دلیل شیشه‌ای بسیار مقاوم سخت و در مقابل جذب آب نفوذ‌ناپذیر می‌باشد. علاوه بر استحکام مناسب این ماده عوامل دیگری نیز در بکارگیری کاشی مؤثر بوده‌اند از جمله:۱- دسترسی آسان به مواد اولیه ۲- همآهنگی و هم‌سنخ‌بودن کاشی با آجر
۳-‌شرایط جغرافیایی اعم از آب و هوا ومنابع طبیعی و درست ۴- تنوع رنگ و انعطاف‌پذیری کاشی.۲
– تنوع رنگها و انعطاف‌پذیری کاشی- همانطور که ذکر شد آجر و کاشی از قابلیت انعطاف‌پذیری عجیبی برخوردارند به نحوی که می‌توان کاشی را به ریزترین قطعات ممکن( معرق) و بزرگترین قطعات درآورد. همچنین می‌توان این قطعات را در منحنی‌ها، طاق‌ها و قوس‌ها مانند تزئینات مقرنس نیز مورد استفاده قرار داد. «عنصر زیباشناختی مهمی که ایران برای معماری مساجد به ارمغان آورد رنگ‌آمیزی بیرون و درون است.» این رنگ‌آمیزی که با کاشی‌های الوان صورت می‌گیرد علاوه بر زیبایی و جذابیت برای تأثیرگذاری بر بخش‌هایی از معماری مانند محراب، رواق و کتیبه‌ها مؤثر بوده است چنان که « درک هیل» در کتاب معماری و تزئینات اسلامی می‌گوید:« تکنیک استفاده از رنگ برای مشخص‌کردن عناصر ساختمانی یا تریینی به منظور تأکید بر برخی قسمتهای ساختمان یا تزیین به صورت یک ویژگی همیشگی معماری اسلامی باقی‌مانده‌است. استفاده از کاشی‌های الوان فضای معماری اسلامی را دگرگون کرده و هیچ‌گاه در صدد آن نبوده که ماهیت معماری را تحت تأثیر خودش قرار دهد. بلکه بزرگترین قدرت کاشی تزیین الوان، تغییر مشکل یک ترکیب کاملاً ساختمانی به ترکیبی درخشان بود که در آن توده‌های معماری، طرحهای تزیینی و رنگ با یکدیگر درآمیخت در عین اینکه هر یک اصول و ویژگی خاص خود را دارند. ملاحظه می‌شود که استفاده از کاشی‌های الوان برای ارتقا معنوی و زیبایی فضای معماری به کار گرفته‌شده نه برای پوشاندن نقائص و کاستی‌های فضای معماری« اصولاً کاشی‌کاری برای تأکیدگذاری و تجلی بخشی بر اعضای ساختمان مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفت نه به نیت پوشاندن زیر کار یا پنهان‌کردن خرده نقایص بنایی.» بنابراین به هیچ عنوان تزئینات معماری در ستیز با فضای معماری بر نیامده‌اند بلکه کاشی‌ها در کمال آرامش به بدنه معماری اسلامی تکیه‌‌زده‌اند و فضای بهشت‌آسا برای آرامش روح و روان ساخته‌اند.۱

انواع کاشی
از آثار بدست آمده چنین برمی‌آید که کاشی‌هایی که در اندازه‌های متفاوت چهارگوش و یا به شکل دایره یا اشکال غیرهندسی که در کنار کاشی‌های کتیبه‌ای به کار رفته‌ست قبل از ق ۱۲ میلادی ساخته‌نشده و نمونه‌های قبلی به صورت فاحشی با کاشی‌های کارگاه کاشان- که شاخص عالی‌ترین و فراوان‌ترین نمونه‌هاست- چه در کیفیت ساخت چه در مهارت نقاشی روی کاشی متفاوتند.۲
بعد از به کاربردن کاشی‌های مربع شکل کاشی معرق در سطوح داخلی و خارجی بنا که قابل استفاده بود به کار گرفته‌شد اما در روی گنبدها که در زمستان در معرق برف و یخبندان قرار می‌گرفت و در عوامل طبیعی تاب نداشت از آن استفاده نمی‌شد بلکه به جای آن کاشی‌هایی با ضخامت چند برابر کاشی معمولی استفاده می‌کردند که به کاشی نره‌ای نام داشت. کلمه معرق که برای نوعی کاشی که استفاده می‌شود کلمه‌ای عربی‌ست و به معنای دژ- برج و باروری مستحکم و به معنای دیگر معقل از گره‌زدن زانوی شتر حاصل می‌شود و در کاشیکاری نقوشی که از ترکیب در خانه‌های شطرنج به شکل مربع و مربع مستطیل و از پیچش قطعات در جوار یکدیگر انجام می‌شود. حالت گره را تداعی می‌سازد که در نتیجه کلمه معقل را بوجود می‌آورد. کاربرد معقلی در نی‌سازی بنا: ۱- در قبال هزینه زیاد کاشی معرق بسیار کم هزینه‌ست. ۲- با توجه به تهیه معرق و کاشی هفت‌رنگ که مستلزم وقت زیادست تهیه کاشی معقلی به دقت بسیار کمتر محتاج‌ست و ابعاد این کاشی بسیار کوچکترست و از قرار گرفتن آجر و کاشی در کنار هم و در قطعات جدول‌بندی به کار معقلی شکل می‌گیرد ۲، ۵/۲و ۴،۵ سانتی‌متر.
بخش دوم : 
سیمان

سیمان
سیمان یا سمنت واژه‌ای است که از لغت سمنتوم رومی گرفته شده و قدمت آن به پیش از میلاد می‌رسد. مصرف آن در ساختمان پانتئون شهر روم واقع در ایتالیا که مربوط به سنه ۲۷ قبل از میلاد است دیده شده. در ساختمان گنبد این بنا که ۴۳ متر قطر دارد مخلوطی از خرده سنگ و آهک پخته بکار رفته است. ولی کشف سیمان به شکل امروز مربوط است به یک نفر بنای انگلیسی به نام ژوزف اسپدین که از پختن آهک و خاک رس در حرارت بالا و آسیاب کردن آن موفق شد ابتدایی‌ترین نوع سیمان را کشف نموده و آن را در تاریخ ۲۱ اکتبر ۱۸۲۴ بنام خود در انگلستان ثبت نماید و نام محصول بدست آمده را سیمان پرتلند گذاشت علت این نامگذاری طوری که گفته شد سیمان از سمنتوم رومی گرفته شده و پرتلند نام جزیره‌ای است در انگلستان که رنگ سیمان پس از سخت شدن به رنگ سنگهای ساحلی این جزیره در می‌آید به همین دلیل نام پرتلند را به دنبال سیمان برای آن انتخاب نمودند البته قبل از ژوزف اسپدین اشخاص دیگری در فرانسه و انگلستان از پختن خاک رس و سنگ آهک مصالح مشابهی بدست آوردند ولی هیچکدام کار خود را دنبال نکرده و محصول خود را به ثبت نرسانیدند. باید توجه نمود که در بعضی از کتابهای ایرانی که در دسترس نگارنده بود اشخاص دیگری را به عنوان اولین نفر که سیمان را به ثبت رسانید معرفی می‌نمایند ولی در فرهنگ دهخدا و دایره‌المعارف فارسی تألیف غلام حسین مصاحب، ژوزف اسپدین را به عنوان اولین نفر ذکر می‌کنند ولی آنچه مسلم است که سیمان در اوایل قرن نوزدهم در انگلستان به ثبت رسیده و آن را ابتدا برای ساختن فانوس دریائی مورد مصرف قرار دادند.

تاریخچه رواج سیمان در ایران
بدیهی است منظور از تاریخچه سیمان در ایران یک تحقیق تاریخی نیست که بدانیم مثلاَ اولین پاکت سیمان در چه تاریخی و یا بوسیله چه شخصی به ایران وارد شده است بلکه منظور این است که نگاه مختصری داشته باشیم به تاریخ سیمان ایران.
اولین کارخانه سیمان با تولید روزانه ۱۰۰ تن در نزدیکی شهرری در تهران احداث و در سال ۱۳۱۲ آغاز به کار کرد و تا سال ۱۳۳۴ به تدریج با افزودن واحدهای دیگر به این مجموعه ظرفیت این کارخانه به ۶۰۰ تن در روز رسید ولی به علت شروع عملیات ساختمانی و راه‌سازی در ایران این مقدار سیمان جواب‌گوی نیازهای کشور نبود و به تدریج در نقاط دیگر مملکت کارخانه‌های بزرگ سیمان دایر گردید از جمله سیمان تهران- سیمان شمال- سیمان مشهد- سیمان فارس- سیمان ارومیه- سیمان آبیک که تعداد آنها به حدود بیش از ۲۰ کارخانه می‌رسد و تولید آن فعلاَ در حدود بیست میلیون تن در سال می‌باشد که هنوز جوابگوی مصرف داخلی نبوده و مجبور به واردات سیمان می‌باشیم.

مواد تشکیل دهنده سیمان پرتلند
باید توجه نمود رایج‌ترین و پرمصرف‌ترین سیمان مورد استفاده در صنعت ساختمان سازی اعم از پل- تونل- راه‌سازی و یا ساختمان و غیره همان سیمان پرتلند است. موادی که برای پختن سیمان به کوره می‌رود از دو ماده اصلی تشکیل شده که تقریباَ شامل تمام مواد مورد نیاز سیمان‌پزی می‌باشد. این دو ماده عبارت است از: خاک رس و سنگ آهک ولی اگر بخواهیم بطور مجزا مواد تشکیل دهنده سیمان را مطالعه نمائیم آنها عبارتنداز:
۱- آهک Cao در حدود ۶۰ تا ۷۰%
۲- سیلیس SiO2 در حدود ۲۰%
۳- اکسید آلومینیوم Al2O3 در حدود ۶%
۴- اکسید آهن Fe2O3 در حدود ۴%
۵- اکسید منیزیم MgO در حدود ۳%
۶- So3,Na2O,K2O در حدود ۴%
۷- مواد دیگر در حدود ۲%

بخش سوم : 
رسها

( رس‌ها)
پیدایش و تشکیل رسها
رس‌ها از نظر فیزیکی، ذراتی هستند که در محدوده قطری کوچکتر از ۲ میکرون قرار دارند که از آنها رسهای سیلیکاتی معمولاً از کانیهای اولیه مانند فلدسپاتها، میکاها آمفیبول و پیروکسین تکامل می‌یابند. درباره تشکیل آنها عقاید متعددی ابراز شده که با اندک اختلافی در مطالب زیر منتشر کند:
الف: تجزیه و تغییر شکل فیزیکی کانیهای سیلیکاتی لایه‌ای مانند میکاها فلدسپاتها آمفیبول وپیروکسین.
ب: تجریه شیمیایی کانیهای اولیه مخصوصاً فلدسپاتها همراه با ترکیب و تبلور مجد عنصر نهابی تجزیه( کریستالیزاسیون مجدد)
راجع به الف – سیلیکاتهای متورق با حفظ ساختمان و ترکیب اصلی خود تغییر ماهیت می‌دهند. بدین ترتیب که از بین طبقات داربست‌ها، یونهای آزاد شده و جای خود را به مولکولهای آب محتوی هیدروژن آزاد (H3O = هیدرونیوم) می‌دهند مثلاً در مورد موسکوویت که داربست کریستالی محکمی دارد وضع از این قرار است:
یونK موجود در فواصل لایه‌ها در اثر تجزیه بعدی جای خود را به یونهای H داده و خود بصورت آزاد در محلول خاک وارد می‌شود ساختمان کرستالی کانی جدید که همان رس ایلیت۱ با کانی قبلی یعنی موسکوویت شباهت کامل داشته و فقط در بین لایه‌ها جای پتاس یونهای هیدروژن مستقر شده‌اند اگر به محیط مزبور که رسها تازه تشکیل یافته ایلیت در آن فراوان‌اند به مقدار کافی نمکهای محتوی پتاس اضافه شود پتاس می‌تواند در فواصل لایه‌ها مجدداً وارد شده و ترکیب محکمی را بوجود آورد در این شرایط پتاس دیکر قابل تبادل نبوده و بیشتر حالت تثبیت۲ پیدا می‌کند.
روند تجزیه ارتوکلاس به رس دارای ترکیب شیمیایی ساده یعنی کائولینیت بدین نحو است:

پتاس آزاد شده در این فعل انفعال تخریب مبین این موضوع است که در اثر هوازدگی کانی‌های اولیه در محیط‌های متفاوت خاک عناصر شیمیائی( بسته به ترکیب سنگ ما در اولیه) در خاک برای تغذیه گیاه آزاد می‌شوند.

و….

منابع :
۱– ماهر النقش . محمود طرح و اجرای نقش کاشی‌کاری ایران .
۲– کتاب ماه هنر ویژه گرافیک ۳۷-۳۸ مهر و‌ آبان ۸۰ مقاله تاریخچه و هنر کاشیکاری.
۳- خاکشناسی : الباس آذر خسرو
۴ –معضی، گلچین، و زهره شیری،حسین کاشی‌کاری ایران
۵ – فرآشیانی،علی‌اکبر و تقی‌زاده عزت‌الله ، شناخت مواد و مصالح .
۶ – کاشی‌کاری ایران، جلد اول، گلچین معقلی حسین‌زمرشیدی .

مقدمه
برنامه‌ریزی فعالیتی است که توسط انسانها و برای آنها انجام می‌شود. برنامه‌ریزی آینده‌گرا بوده و خوش‌بینانه است. برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای شامل تنظیم الگوهای قضایی در راستای زمان است. آرایش فضاها برنامه‌ریزی نیست: بلکه هدف فرآیند دیگری است که فرایند برنامه‌ریزی نام دارد. برنامه‌ریزی حمل و نقل قسمتی از این فرایند است.
طی ۳۰ سال اخیر حجم وسیعی از اطلاعات جمع‌آوری شده و کتابها و مقاله‌های زیادی درباره فرایند برنامه‌ریزی حمل و نقل نوشته شده است. چند نمونه از این کتابها جزو مراجع آورده شده و به خوانندگان علاقه‌مند توصیه می‌شود به آنها رجوع کنند. یکی از این مراجع مقدمه‌ای بر پیش‌بینی تقاضای حمل و نقل شهری (متن خودآموز) است که بخشی از مطالب این فصل با تغییرات از آن گرفته شده است (۱۹۷۷، FHWA).


برنامه‌ریزی حمل و نقل شهری فرایندی است که به تصمیم‌گیری درباره سیاستها و برنامه‌های حمل و نقل منجر می‌شود. هدف از فرآیند برنامه‌ریزی حمل و نقل، تهیه اطلاعات موردنیاز برای تصمیم‌گیری درباره زمان و مکان اصلاحاتی است که باید در سیستم حمل و نقل ایجاد شود تا سفر و الگوهای توسعه زمینی، هماهنگ با اهداف و مقاصد جامد ترفیع و بهبود یابند.
برنامه کاری هماهنگ دو نقش دارد. کلیه اقدامات برنامه‌ریزی حمل و نقل شهری و وابسته به حمل و نقل را که برای سال بعد یا دو سال بعد پیش‌بینی می‌شود، مشخص می‌کند و کارهایی را که با یاری دولت مرکزی باید انجام شود تعیین می‌کند.

برای دانلود کامل این مقاله به ادامه مطلب مراجعه نمائید….


طرح جامع حمل و نقل
در تدارک جامع حمل و نقل به منظور هدایت اصلاحات در سیستم حمل و نقل، دو بخش وجود دارد. بخش مدیریت سیستمهای حمل و نقل و بخش بلندمدت که این دو برای تعیین برنامه اصلاح حمل و نقل با یکدیگر همکاری می‌کنند.
۱- بخش مدیریت سیستمهای حمل و نقل
کلمه کلیدی در اینجا مدیریت است. بخش مدیریت سیستمهای حمل و نقل تا آنجا که امکان دارد به مؤثرسازی سیستمهای حمل و نقل موجود و به پیش‌بینی نیازهای کوتاه مدت حمل و نقل می‌پردازد. خودروها، تاکسی‌ها، کامیونها، پایان‌ها، حمل و نقل عمومی، عابران پیاده و دوچرخه‌ها، همگی بخشهایی از سیستم حمل و نقل شهری هستند. چهار استراتژی اصلی برای افزایش کارایی سیستم عبارت از: اقدامهایی برای اطمینان از استفاده مؤثر از فضای موجود جاده، اقدامهایی برای کاهش استفاده از وسیله نقلیه در مناطق پر ازدحام، اقدامهایی برای افزایش خدمات حمل و نقل عمومی و اقدامهایی برای اصلاح کارایی مدیریت داخلی.
ابزار برنامه‌ریزی برای استفاده برنامه‌ریزان حمل و نقل به منظور تجزیه و تحلیل جزئیات راه‌حلها و ارائه توصیه‌های منطقی به تصمیم‌گیرندگان توسعه یافته‌اند. به دلیل اهمیت این بخش، فصلی جداگانه به این عنوان اختصاص یافته است.
۲- بخش بلندمدت
به منظور تأمین نیازهای بلندمدت حمل و نقل در منطقه شهری، بخش بلندمدت، تسهیلاتی را که باید ساخته شود و همچنین تغییرات اساسی در تسهیلات موجود و سیاستهای راهبردی بلندمدت را شناسایی می‌کند. این بخش از برنامه‌ریزی حمل و نقل برای مثال، ممکن است سیاستهای آینده گسترش کاربری زمین را با اضافه کردن یک مسیر بزرگراه با راه‌اندازی سیستم اتوبوس بررسی کند.
همچنین در بخش مدیریت سیستم حمل ونقل، بیش از آنکه تصمیمی اتخاذ شود باید گزینه‌های بلندمدت متعددی مورد ارزیابی قرار گیرد. بنابراین ابزار برنامه‌ریزی برای تجزیه و تحلیل گزینه‌های بلندمدت باید پیشرفت کند. این ابزار همچنین اطلاعاتی را ارائه می‌دهد که به تصمیم‌گیرندگان کمک می‌کند تا بهترین راه‌حلها را انتخاب کنند. به عبارت دیگر پیش‌بینی تقاضای سفر نقش مهمی را به عنوان کمک‌کننده به ابزار برنامه‌ریزی مورد استفاده در ارزیابی راه‌حلها بازی می‌کند.
اصلاح طرح
پس از آنکه بخشهای طرح بلندمدت انتخاب شد، طرح مورد بررسی جزیی قرار می‌گیرد. برای مثال، دالانی که قرار است توسعه در آن صورت پذیرد، با جزئیات بیشتر و همراه با سایر انواع فناوی (مانند اتوبوس یا حمل و نقل عمومی سریع) و همچنین مطالعات مرحله‌بندی سایر پروژه‌ها بررسی می‌شود. پیش‌بینی تقاضای سفر در اینجا نقش مهمی را در بهبود برآوردهایی مانند میزان مسافر، مناطق خرید و فروش، ازدحام و حرکتهای گردشی باز می‌کند.

برنامه بهبود سیستم حمل و نقل
پس از انتخاب مدیریت سیستمهای حمل و نقل و بخشهای بلندمدت و همچنین پس از اصلاح طرح، برنامه بهبود سیستم حمل و نقل ارائه می‌شود. این برنامه اطمینان می‌دهد که طرح حمل و نقل در وضعیتی بسامان و مؤثر تحقق پیدا خواهد کرد و وضعیت بهبود سیستم حمل و نقل را در چند سال آینده نشان می‌دهد. این برنامه دو بخش اصلی دارد: بخش مرحله‌بندی شده چند ساله و بخش سالیانه.
بخش مرحله‌بندی شده چند ساله، جنبه‌های اصلی برنامه را برای ۳ تا ۵ سال آینده مشخص می‌کند. این بخش در میان پروژه‌های تعیین شده اولویتها را برای اجرا مشخص کرده، پروژه‌ها را بر طبق مرحله‌بندی مناسبی گروه‌بندی کرده و براوردهای هزینه و درآمدها را برای دوره برنامه ارائه می‌دهد.
بخش سالیانه جزئیات پروژه‌هایی را که قرار است ظرف سال آینده اجرا شود، مشخص می‌کند. برای هر پروژه‌ای، بخش سالیانه شامل موارد ذیل است:
۱- توضیح اساس
۲- هزینه موردنیاز
۳- منابع درآمد
۴- سازمان محلی مسؤول اجرای برنامه
فرآیند استمرار
فرآیند استمرار شامل نظارت بر تغییراتی است که اصلاح طرح حمل و نقل را ضروری می‌کنند و بروز کردن اطلاعاتی که پایه برنامه‌ریزی است و همچنین بروز کردن روشهای مورد استفاده در طراحی حمل و نقل- شامل روشهای پیش‌بینی سفر- و گزارش دادن اقدامها و یافته‌ها.
بررسیهای مربوط به حمل و نقل در کلیه مناطق با بیش از ۵۰۰۰۰ نفر جمعیت صورت گرفته است. برنامه‌ریزان فهرستی از ویژگیهایی را تهیه کرده‌اند که سفر در مناطق شهری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این فهرست که پایگاه داده‌ها را تشکیل می‌دهد، شامل موارد ذیل است:
۱- جمعیت
۲- کاربری زمین
۳- فعالیت اقتصادی
۴- سیستمهای حمل و نقل
۵- سفر
۶- قوانین و مقررات
۷- منابع مالی
۸- ارزشهای جامعه
در فرآیند استمرار، یکی از وظایف اصلی بروز کردن این فهرستها برای اطمینان از کامل بودن و دقت پایگاه داده‌ها برای برنامه‌ریزی است. این بروز کردن با استفاده از منابع ثانویه‌ای مانند آمار موجو د یا از طریق نمونه‌های کوچک آمارگیری انجام می‌شود. آمارگیری در مقیاس بزرگ به دلیل هزینه بالا امکان‌پذیر نیست. نظارت و کنترل تغییرات بسیار مهم است. برای مثال، تصمیم برای ساخت مرکز خرید اصلی یا استادیوم ورزشی در شهر یا نزدیک آن، الگوهای ترافیک و سرانجام طرح حمل و نقل را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در فرایند استمرار، سیستم حمل ونقل و عملکرد آن را کنترل می‌کنیم: از طریق مطالعه دقیق رفتار سفر اشخاص و ارتباطات. برای پیش‌بینی تعداد سفرهایی که مردم انجام خواهند داد، جایی که خواهند رفت و روش حمل و نقلی و مسیر انتخابی، روابط توسعه یافته است. این روابط پایه پیش‌بینی تقاضای سفر بوده و در صورتی که لازم باشد، در چارچوب فرایند استمرار، بازنگری و ارزیابی می‌شود.
فرایند استمرار تضمین می‌کند که طرح حمل و نقل به نیازهای حمل و نقل منطقه پاسخ می‌دهد (نیازهایی که دائما در حال تغییر است). فعالیت و تلاش موردنیاز در فرایند استمرار، به اندازه منطقه شهری و پیچیدگی مشکلات آن بستگی دارد.
مرور نیازهای اطلاعاتی
پیش از آغاز فرآیند پیش‌بینی، تلاش قابل ملاحظه‌ای برای گردآوری اطلاعات موردنیاز برای فرآیند پیش‌بینی ضروری است. این نیازهای اطلاعاتی شامل بخشهای متنوعی است مانند تعیین منطقه‌ای که برای آن پیش‌بینی انجام می‌شود و مو اردی مانند اطلاعات مشروح خیابانها و مسیرهای اتوبوس. برای درک فرآیند پیش‌بینی سفر و اصطلاحات آن، توضیح مختصری از اطلاعات موردنیاز ضروری است. با توجه به موضوع بالا، نیازهای اطلاعاتی به چهار طبقه گسترده تقسیم شده است که در ذیل می‌آید:
۱- ناحیه مطالعاتی
۲- فعالیتهای شهری
۳- سیستم حمل و نقل
۴- مسافرت
با آگاهی از این چهار طبقه اطلاعات، برنامه‌ریز حمل و نقل، اطلاعات موردنیزا را برای شروع فرآیند پیش‌بینی تقاضای سفر در اختیار دارد.
محدوده مطالعه
تعریف مرزهای محدوده مطالعه: روشن است که پیش از پیش‌بینی سفر در یک ناحیه شهری، برنامه‌ریز باید بدقت ناحیه مورد بررسی را تعیین کند. معمولا منطقه مطالعه شامل کل زمین توسعه یافته به اضافه زمین توسعه نیافته‌ای است که منطقه شهری در ۲۰ تا ۳۰ سال آینده آن را در بر می‌گیرد. محدوده ناحیه مطالعه با استفاده از خط کمربندی علامتگذاری می‌شود. علاوه بر در نظر گرفتن رشد آینده، ترسیم خط کمربندی باید مواردی مانند بخشهای سیاسی، مرزهای مناطق آماری و محدوده‌های طبیعی را در نظر بگیرد. خط کمربندی باید تعداد محدودی از جاده‌ها را قطع کند که این کار، موجب صرفه‌جویی در تعداد مصاحبه‌های اطلاعاتی موردنیاز در مراحل بعدی می‌شود.
تقسیم ناحیه برای پیش‌بینی محدوده مطالعه باید به واحدهای کوچکتری تقسیم شود تا برنامه‌ریز بتواند اطلاعات مربوط به فعالیتها، سفر و حمل و نقل را به محلهای واقعی در محدوده تحت مطالعه پیوند دهد. واحدهای تجزیه و تحلیل حمل و نقل به عنوان مناطق شناخته می‌شوند. مناطق از نظر اندازه، بسته به تراکم یا ماهیت گسترش شهری با یکدیگر تفاوت دارند. در منطقه تجاری مرکزی (CBD)، ممکن است مناطق به کوچکی یک ساختمان و در ناحیه توسعه نیافته ممکن است به بزرگی ۱۰ مایل مربع یا بیشتر باشند. ناحیه‌ای با جمعیت یک میلیون نفر ممکن است ۶۰۰ تا ۸۰۰ منطقه داشته باشد و ناحیه‌ای اب ۲۰۰،۰۰۰ نفر جمعیت ممکن است ۱۵۰ تا ۲۰۰ منطقه داشته باشد. سعی می‌شود مناطق تا حد امکان فعالیتهای مشابه شهری داشته باشند: برای مثال ممکن است منطقه‌ای بکلی مسکونی، تجاری، صنعتی و غیره باشد همچنین در تعیین مناطق باید محدوده‌های طبیعی و آماری را در نظر گرفت.
عاملی مهم در تعیین مناطق، هماهنگی آنها با شبکه حمل و نقل مورد استفاده است. به عنوان قانونی کلی، شبکه باید کلیه محدوده‌های مناطق را پوشش دهد. معمولا مناطق به واحدهای بزرگتری گروه‌بندی می‌شوند که به عنوان ناحیه‌ها شناخته می‌شوند. ناحیه‌ها ممکن است شامل ۵ تا ۱۰ منطقه بوده و شهری یک میلیون نفری ممکن است ۱۰۰ ناحیه داشته باشد. ناحیه‌ها اغلب در امتداد دالانهای سفر، بخشهای سیاسی و محدوده‌های طبیعی مانند رودخانه‌ها شکل می‌گیرند.
محدوده مرکزی شهر معمولا به عنوان یک ناحیه در نظر گرفته می‌شود. گروهی از نواحی که به طور شعاعی از منطقه مرکزی شهر به طرف مرز محدوده تشکیل می‌شوند – بخش شناخته می‌شود. ناحیه‌ها در گروههای دایره‌ای شکل به عنوان حلقه شناخته می‌شوند. تقسیم کردن محدوده مطالعه به مناطق، ناحیه‌ها، بخشها و حلقه‌ها، کمک بزرگی برای برنامه‌ریز حمل‌ونقل، در جهت سازماندهی اطلاعات و تفسیر کردن نتایج است.
فعالیتهای شهری
وقتی محدوده مطالعه به واحدهای تحلیل مناسب (مناطق و ناحیه‌ها) تقسیم شد، اطلاعات فعالیتها در این حوزه‌ها قابل جمع‌آوری است. در این مرحله آگاهی از روش پیش‌بینی ضروری است زیرا فقط اطلاعات مربوط به درجه‌بندی و فرآیند پیش‌بینی نیاز به جمع‌آوری دارد. گردآوری اطلاعاتی که سرانجام از آنها استفاده نمی‌شود کاری اسراف‌گرایانه است.
نتیجه پیش‌بینی فعالیت شهری، منبع اطلاعات درباره فعالیتهایی است که ممکن است سفر در منطقه شهری را تحت تأثیر قرار دهد. این پیش‌بینی فعالیت بر اساس تقسیم‌بندی انجام می‌شود. نتایج تجزیه و تحلیل نمونه‌ای از فعالیتها برای برنامه‌ریز، حجم فعالیتهای موجود در مناطق را تعیین می‌کند که به عنوان پایه‌ای برای پیش‌بینی سطوح فعالیتهای آینده استفاده می‌شود.
هندسه شبکه
سیستم حمل ونقل شامل شبکه‌هایی می‌شود که نماینده روشهای موجود (خودرو، اتوبوس و غیره) است. توصیف شبکه یعنی برداشتی از آنچه واقعا روی زمین موجود است نه هر خیابان محلی یا خیابان جمع‌کننده‌ای که دیده می‌شود. توصیف شبکه برای وصف کردن مسافرت با خودرو و کامیون، همراه با توصیف جداگانه‌ای از حمل و نقل عمومی- در صورتی که حمل و نقل عمومی مسأله‌ای مهم باشد- مورد استفاده قرار می‌گیرد این توصیفها می‌تواند شامل شکل هندسی سیستم حمل ونقل باشد. شکل هندسی شبکه ممکن است شامل شماره‌گذاری تقاطعها باشد (که گره نامیده می‌شود.) شماره‌گذاری گره‌ها به ما اجازه می‌دهد که اجزای بین گره‌ها را شناسایی کنیم (که مسیر نامیده می‌شوند). د رشبکه‌های حمل ونقل عمومی همچنین اجزای بین آنها را تعیین می‌کنیم (خطوط نامیده می‌شوند.) این توصیف هندسی شبکه حمل ونقل، کلیه راههای ممکن برای مسافرت بین نقاط را در منطقه نشان می‌دهد.
در توصیف شبکه، مراکز منطقه (مراکز فعالیت) مشخص می‌شود: آنها به وسیله مسیرهایی ذهنی- که متصل‌کننده‌های مرکزی نامیده می‌شوند- به یکدیگر وصل می‌شوند. از مراکز به عنوان نقاطی استفاده می‌شود که از آنها سفرها در شبکه توزیع می‌شوند.
پیش‌بینی سفر
از پیش‌بینی تقاضای سفر، حداقل در چهار بخش برنامه‌ریزی استفاده می‌شود: مدیریت سیستم حمل ونقل، برنامه‌ریزی بلندمدت، اصلاح طرح و بروز کردن. چند روش مختلف برای پیش‌بینی تقاضا وجود دارد که بسته به شرایط تجزیه و تحلیل، یکی از آنها انتخاب می‌شود. این روشها از نظر پیچیدگی، هزینه، سطح کار، کارآیی و دقت متفاوت هستند، اما هر یک از آنها جایگاه خاص خود را در پیش‌بینی سفر دارد. هر یک از آنها به اختصار در زیر توضیح داده شده است. (۱۹۸۵، Khisti).
ابزارهای برنامه‌ریزی مقدماتی:
برنامه‌ریزی مقدماتی، فرایند انتخاب مقدماتی شکلها یا مفاهیم ممکن است. این نوع برنامه‌ریزی، برای مقایسه تعدادی از سیاستهای پیشنهادی با جزئیات کافی، برای کمک به تصمیم‌گیریها به کار می‌رود. این روش برای طراحی منطقه‌ای کوتاه مدت و بلندمدت و تجزیه و تحلیل مقدماتی دالانها مفید است. برنامه‌ریزی مقدماتی با حداقل اطلاعات، برآورد هزینه‌ای عمده و عملیاتی، میزان سفر، جریانهای ترافیک کریدورها، سطوح سرویس، میزان مصرف انرژی و آلودگی هوا را نشان می‌دهد. معمولا برنامه‌ریز از این ابزار تا زمانی استفاده می‌کند که نیاز به بررسی انتخاب طرح راهبردی در سطحی جزیی‌تر به وجود نیامده است.

ابزارهای سنتی:

ابزارها قدیمی نوعی از جزئیات مناسب برای طراحی فنی را در نظر می‌گیرند؛ آنها با جایگزینهای کمتری نسبت به برنامه‌ریزی مقدماتی سروکار دارند، اما با جزئیات بیشتر، به عنوان مثال می‌توان به تعیین مسیر بزرگراه یا مسیرهای سیستم حمل و نقل عمومی اشاره کرد. در این سطح از تجزیه و تحلیل، خروجی شامل برآوردهایی جزیی از اندازه ناوگان حمل ونقل عمومی و شرایط عملکردی برای بخشهای سرویس ویژه، هزینه خالص و پیش‌بینی‌های مسافر و معیارهای سطح سرویس برای نواحی ویژه جغرافیایی است. تغییر مکان خانواده‌ها، سرو صدا و عوامل زیباشناختی نیز قابل ارزیابی است.
هزینه بررسی گزینه‌ها با روش سنتی تقریبا ۱۰ تا ۲۰ برابر هزینه آن در برنامه‌ریزی مقدماتی است، اگر چه استفاده از مدلهایی که نیاز به داده‌های اولیه بسیار زیادی دارند برای بررسی اولیه ارزانتر است. روشن است که طرحهای آینده‌نگر، به تفصیل قابل تجزیه و تحلیل است و مشکلات کشف شده در این مرحله، ممکن است بازگشت به برنامه‌ریزی مقدماتی را برای جا دادن محدودیتهای جدید پیشنهاد کند. این فصل به بررسی نمونه‌هایی از روشهای سنتی اختصاص دارد.
روشهای تجزیه و تحلیل جزیی:
این روشها مفصل‌ترین روشهای برنامه‌ریزی هستند. نمونه‌هایی در این سطح از برنامه‌ریزی عبارت از: ارزیابی جزیی توسعه، زمانبندی یا قیمت‌گذاری سیستم اتوبوسرانی موجود، تجزیه و تحلیل جریان ترافیک از پایانه مسافری یا مرکز خرید، یا مقایسه راهبردهای مسیریابی یا انسداد مسیر برای سیستم حمل و نقل بر مبنای تقاضا، تجزیه و تحلیل کامل در این مرحله، بسیار پرهزینه است مگر برای سیستمهای فرعی که اجرای آنها محتمل و اصلاح آنها موجب افزایش قابل توجه سرویس یا کاهش چشمگیر هزینه است. مؤثرترین کاربرد این روش در برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت است زمانی که متغیرهای خارجی زیادی بدقت قابل مشاهده یا برآورد است.
مرور فرایند پیش‌بینی سفر
به طور کلی، پیش‌بینی تقاضای سفر، سعی در کمی کردن میزان سفر در سیستم حمل و نقل دارد. تقاضا برای حمل ونقل به دلیل جدایی فعالیتهای شهری ایجاد می‌شود. عرضه حمل و نقل، توسط ویژگیهای سرویس‌دهی بزرگراه و شبکه‌های حمل و نقل عمومی توصیف می‌شود.
فرایند سنتی چهار مرحله‌ای: دراین بخش مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این فرایند به مدت بیش از ۲۵ سال برای پیش‌بینی‌های سفرهای مورد استفاده قرار گرفته است. در فرایند برنامه‌ریزی، این بررسی، روی ابزار برنامه‌ریزی مربوط به بخش بلندمدت طرح حمل و نقل متمرکز خواهد شد.
چهار مرحله اصلی در فرایند پیش‌بینی تقاضای سفر وجود دارد:
۱- تولید سفر : تعداد مسافرتهایی را که انجام می‌شود پیش‌بینی می‌کند.
۲- توزیع سفر: جایی را که سفرها به آن نقاط صورت می‌گیرد، تعین می‌کند.
۳- روش کاربرد: پیش‌بینی می‌کند که چگونه سفرها بین روشهای موجود در سیستم حمل ونقل تقسیم می‌شود.
۴- تخصیص سفر: مسیرهایی را پیش‌بینی می‌کند که در آنها مسافرتها صورت می‌گیرد و منتج به پیش‌بینی ترافیک در سیستم بزرگراه و سیستم حمل و نقل عمومی می‌شود.
شکل ۴-۴ نشان می‌دهد که این مراحل چگونه در فرآیند پیش‌بینی با یکدیگر هماهنگ می‌شوند.
پیش‌بینی فعالیتهای شهری، اطلاعاتی را درباره موقعیت و فشردگی فعالیت آینده در منطقه شهری ارائه داده و ورودیهای اولیه متعلق به تولید سفر را پیش‌بینی می‌کند. توضیح انواع بزرگراهها و شبکه‌های حمل و نقل عمومی، اطلاعات موردنیاز را برای تعیین عرضه حمل و نقل در منطقه تأمین کرده؛ و چهار مرحله بالایی «تقاضای سفر» را پیش‌بینی می‌کنند. بازتاب فلشهای بازخوردی نشان داده شده در شکل، بازبینی فرضیات قبلی را در خصوص زمان سفر نشان می‌دهد و مشخص می‌کند که آیا اصلاحی برای فرضیات اولیه ضروری است یا خیر.

شکل ۴-۴: جهار مدل اصلی مورد استفاده در برنامه‌ریزی حمل و نقل

پیش‌بینی‌های فعالیت شهری
پیش‌بینی فعالیتهای شهری، جاهایی را که مردم در آنجا زندگی خواهند کرد و همچنین جاهایی را که در آینده مراکز کار خواهد بود برآورده می‌کند. این برآوردها همچنین شامل فشردگی فعالیت، مانند تعداد خانواده‌ها و تعداد کارکنان در مراکز کار است. آنها کمک بزرگی برای سازماندهی اطلاعات و پیش‌بینی‌ها است. فعالیت منطقه ممکن است بر حسب معیارهایی مانند جمعیت منطقه مسکونی ۱۴۰۰ نفر، میانگین درآمد ۱۳۰۰۰ دلار، اشتغال ۷۵۲ (۳۰۲ کارمند، ۴۵۰ کارگر) و غیره باشد. چند عامل دیگر مانند مالکیت خودرو، تراکم منطقه مسکونی و مقدار زمین خالی نیز ممکن است به عنوان معیار فعالیت در نظر گرفته شود.
این پیش‌بینی‌ها برای قطعه‌های کوچکی از زمین که مناطق نامیده می‌شود، صورت می‌گیرد.
مناطق از نظر اندازه متفاوت هستند، کوچکترین اندازه تقریبا به اندازه یک ساختمان در ناحیه مرکزی است، در حالی که بزرگترین در حاشیه شهر ممکن است چند مایل مربع وسعت داشته باشند. ناحیه‌ای با یک میلیون نفر جمعیت می‌تواند ۷۰۰ تا ۸۰۰ منطقه داشته باشد. پیش‌بینی‌های فعالیت شهری منطقه‌ای بر اساس موارد زیر است:
۱- کل جمعیت منطقه شهری و میزان اشتغال
۲- رفتار مردم منطقه در زمینه سکونت و مراکز کار
۳- خط مشی‌های محلی در خصوص توسعه زمین، حمل و نقل، منطقه‌بندی، فاضلابها و غیره.
زمانی که محدوده مطالعه به واحدهای مناسب تجزیه و تحلیل تقسیم شد، مانند مناطق و بخشها، اطلاعات راجع به فعالیتهای این مناطق قابل جمع‌آوری و گروه‌بندی است. نتایج تجزیه و تحلیل، سطوح فعلی فعالیتها در مناطق، برنامه‌ریزی، برای پیش‌بینی سطوح فعالیت در آینده کمک خواهد کرد. پیش‌بینی فعالیتها به عنوان ورودی اولیه برای مرحله بعدی فرایند، تجزیه و تحلیل (تولید – سفر) مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

تولید سفر
تولید سفر فرایندی است که از طریق آن، فعالیتهای شهری به تعداد سفرها تبدیل می‌شوند. برای مثال، تعداد سفرهای انجام شده به یک مرکز خرید، کاملا با تعداد سفرهای صورت گرفته به یک مجتمع صنعتی – که تقریبا همان مقدار فضا را اشغال می‌کند – متفاوت است. در تولید سفر، طراح سعی در کمی کردن ارتباط بین فعالیت شهری و مسافرت دارد.
فهرست اطلاعاتی که پیشتر بررسی شد مشخصات لازم را برای تحلیل‌گر، به منظور تجزیه و تحلیل تولید سفر تأمین می‌کند. گرفتن اطلاعات از مسافران در منطقه مطالعه، تعداد و نوع سفرهای انجام شده را نشان می‌دهد، با ربط دادن این سفرها به الگوهای کاربری زمین، تحلیل‌گر قادر به پیش‌بینی تعداد سفرهای آتی، با فرض در اختیار داشتن جمعیت و سایر فعالیتها در آینده خواهد بود. جمع‌آوری اطلاعات از شهری کوچک نشان می‌دهد که منطقه ۱۱ تعداد ۹۰۰ نفر شاغل دارد و ۴۵۱۱ سفر را جذب می‌کند. با تقسیم کردن سفرها به کارکنان، متوجه می‌شویم که به ازای هر شاغل ۵ سفر جذب می‌شود. عدد به دست آمده برای پیش‌بینی جذب سفر برای سطوح اشتغال در آینده قابل استفاده است. نتیجه تحلیل تولید سفر، جدولی از پایان سفرها- تعداد سفرهای تولید شده و تعداد سفرهای جذب شده است.
همان طور که پیشتر ذکر شد، ابتدا محدوده مطالعاتی برای تجزیه و تحلیل به مناطقی تقسیم‌بندی می‌شود. پس از تجزیه و تحلیل تولید سفر، برنامه‌ریز می‌داند که چند سفر در هر منطقه تولید شده و هر منطقه، چه تعداد سفر را جذب کرده است. بعلاوه برنامه‌ریز، اهداف سفر را می‌داند. سفرها به چند دسته تقسیم‌بندی می‌شود، مانند سفرهای از خانه به محل کار، از خانه به فروشگاه و از خانه به مدرسه. این طبقه‌بندی لازم است زیرا هدف سفر، رفتار مسافر را مشخص می‌کند. برای مثال، سفرهای مدرسه و سفرهای کاری کاملا منظم است. در حالی که سفرهای خرید و تفریح چندان منظم نیست. به طور اساسی دو روش برای تجزیه و تحلیل تولید سفر وجود دارد که عبارت از روش طبقه‌بندی و روش برازش خطی چند متغیره. این روشها در قسمتهای بعدی توضیح داده می‌شود.
روش برازش خطی چند متغیره
مطالعات حمل و نقلی نشان داده است که مناطق مسکونی یکی از مراکز مهم تولید سفر است. همچنین مناطق غیرمسکونی در بسیاری از مواد جذب‌کننده خوب سفرها است. معادله‌ای کلی برای تخمین سفرهای تولید شده در منطقه‌ای مسکونی می‌تواند به شکل زیر باشد:
(۱)
که در آن:
Y= سفر بر خانوار
= مالکیت ماشین
= درآمد خانوار
= اندازه خانواده (تعداد افراد)
= ضرایب تعیین شده برای تنظیم
پارامترها و متغیرهای مدل مربوط به بررسی یک محدوده مطالعاتی، با محدوده‌های دیگر متفاوت بوده و با توجه به استفاده از اطلاعات سال مبنا تعیین می‌شود. وقتی معادله‌ها تنظیم شد، به منظور برآورد میزان سفر در سال هدف، مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای تشکیل معادلات برازش فرضیات زیر در نظر گرفته شده است:
۱- متغیرهای مستقل، مستقل از یکدیگرند.
۲- متغیرهای مستقل به صورت نرمال توزیع شده‌اند.
۳- متغیرهای مستقل پیوسته‌اند.
برای برنامه‌ریز امکان ‌پذیر نیست که شرایط فوق را ارضاء و از این مشخصات پیروی کند و به همین دلیل، تجزیه و تحلیل مبتنی بر ارزش، مورد انتقاد شدیدی قرار گرفته است. نمونه‌ای از معادله برازش ممکن است به صورت زیر باشد:
۱۲ + ۹۴۸۶/۰+ ۰۰۶۶/۰ + ۰۰۳۴/۰ – ۰۶۴۹/۰ = Y
که در آن :
Y= کل سفرها بر خانوار
= اندازه خانواده
= تراکم منطقه مسکونی
= کل درآمد خانوار
= تعداد خودرو بر خانوار
به منظور به دست آوردن مقدار تقریبی Y برای سال آینده، مقادیر تخمینی مناسب ، ، و جایگزین و معادله حل می‌شود.
میزان تطبیق خط برازش با داده‌ها و اطلاعات برداشت شده، با ضریب همبستگی R نشان داده می‌شود که مقدار آن بین صفر و یک است. هر چه عدد R به یک نزدیکتر باشد ارتباط خطی بین متغیرها بیشتر است. هنگامی که تحقیقات اولیه درباره سفر انجام شد، محاسبه ضرایب همبستگی بین میزان سفر و هر یک از متغیرهای مستقل مفید است.
روش برازش چند متغیره برای تحلیل‌گر حمل و نقل قابل قبول است، زیرا تعیین درجه ارتباط بین متغیرهای وابسته و مستقل آسان است. همچنین مشخص کردن توانایی معادله برای پیش‌بینی دقیق امکان‌پذیر است. علاوه بر ضریب همبستگی چند متغیره – که پیشتر به آن اشاره شد- معمولا خطای استاندارد تخمین ( ) را که اندازه انحراف سفرهای مشاهده را با مقادیری که توسط معادله پیش‌بینی شده است، را محاسبه می‌کنند. به علاوه ضرایب همبستگی جزئی ( ) هر یک از متغیرهای مستقل نیز محاسبه می‌شود. این ضریب ارتباط بین متغیر وابسته (Y) و متغیر مستقل مشخص ( ) مورد تحقیق را نشان می‌دهد. از آزمون t نیز برای تشخیص اینکه آیا ضریب تخمینی برازش قابل قبول است یا خیر، استفاده می‌شود.
به طور خلاصه، اگر:
(۲)
آنگاه جزیی برازش نامیده می‌شوند و :
(۳)
(۴)
(۵)
(۶)
که در آن:
= اندازه تخمینی متغیر وابسته
= میانگین متغیر وابسته
= ضریب تعیین چند متغیره
R= ضریب همبستگی چند متغیره
= خطای استاندارد تخمین
= انحراف استاندارد متغیر مستقل
= ضریب چند متغیره همبستگی بین و کل متغیرهای مستقل دیگر
به کتابهای مرجع دیگری (مانند ۱۹۸۲، Gutman, et al) درباره برازش خطی برای کار کردن با تجزیه و تحلیل تولید – سفر باید رجوع کنید.
مثال۱
تحلیل‌گری معادلات برازش زیر و ماتریس ساده همبستگی مربوط به ۲۰ منطقه را در دست دارد.
۳۴ = t و
۲۹=t و
۲۲؛۶۰= t و
۵/۰؛۲؛۳؛= t و
Y= سفرهای انجام شده
= کل جمعیت
= جمعیت کارمند
= دانش‌آموزان

Y
۲۳/۰ ۴۲/۰ ۸۵/۰ ۹۵/۰ ۰/۱ Y
۲۲/۰ ۵۳/۰ ۹۲/۰ ۰۰/۱
۰۹/۰ ۳۵/۰ ۰۰/۱
۱۲/۰ ۰۰/۱
۰۰/۱
مناسب بودن معادلات را برای استفاده در مطالعه حمل و نقل بررسی کنید.

حل
معادله ۱ به نظر منطقی و رضایت‌بخش می‌رسد و مقدار t در سطح ۱% اهمیت قابل ملاحظه است.
۳۴ ۸۸/۲ = ۱۸ = df ، ، مقدار بسیار بالاست
معادله ۲ نیز منطقی و کاملا رضایت‌بخش است، اگر چه ۳۰۸ = A منطقی نیست.
در معادله ۳، با دو متغیر مستقل و ، تقریبا با همان خطای استاندارد، اصلاح زیادی درباره معادله ۱ وجود ندارد. هر دو ضریب همبستگی جزیی از دیدگاه آماری مهم است (۱۷=df و ۸۹۸/۲=t). توجه کنید که اگر چه مقدار بسیار بالا است، این معادله بهترین معادله نیست.
در معادله ۴، R2 بسیار بالا است، اما از دو جنبه به نظر غیرمنطقی می‌رسد: اولا، ضریب منفی (۱۰۵-) منطقی نیست، همچنین ۹۲/۲=۰۱/ و ۱۶ = df بیشتر از ۲ و ۵/۰ برای و است. بررسی ماتریس نشان می‌دهد که و به مقدار زیادی به Y وابسته است. و و به آن اندازه وابسته نیست (۲۳/۰ و ۴۲/۰). اما به بسیار وابسته به یکدیگر است و بنابراین را بسادگی می‌توان حذف کرد.
در بین این معادلات، معادله ۱ برای استفاده منطقی‌ترین است. در اینجا دو نکته قابل توجه است: (۱) اگر مقادیر آزمون t کم و ضعیف باشد، مقدار بالا با اهمیت نیست و (۲) داشتن فقط تعداد زیادی متغیرهای مستقل چندان مناسب نیست. تعداد زیاد متغیرها از دیدگاه جمع‌آوری اطلاعات پرهزینه است.
تجزیه و تحلیل از طریق طبقه‌بندی
یکی از روشهایی که به طور گسترده برای تعیین تعداد سفرهای تولید شده استفاده می‌شود تحلیل طبقه‌بندی یا دسته‌بندی عرضی نامیده می‌شود. این روش بر اساس کنترل کل سفرهای ختم شونده به خانه (مقصد- خانه) است. حجم مقدار سفر انجام شده (با مقصد ختم شونده به خانه) تابعی از تعداد خانوارها، ویژگیهای خانوارها، سطح درآمد و مالکیت خودرو است. همچنین تراکم (تعداد نفر در خانوار) نیز قابل بررسی است.
برای سفرهای با مقصد غیرخانه، یک شاخص توزیع بر اساس ویژگیهای کاربری زمین مانند تعداد کارمندان برای هر نوع اشتغال، نوع کاربری زمین و تعداد ثبت نام شدگان مدرسه به دست می‌آید. تعدادی از مزایای این روش در ذیل می‌آید:
سهولت درک توسط تصمیم‌گیرندگان و مردم.
استفاده کارآمد از اطلاعات، اگر اطلاعات مبدأ- مقصد متداول موجود نباشد، نمونه‌ای کوچک از آمار طبقه‌بندی شده کافی است.
براحتی کنترل و روزآمد می‌شود.
اعتبار، این فرایند برای پیش‌بینی و همچنین صحت بررسی آمار سال پایه معتبر است.
حساسیت، این فرایند به انواع راهبردها و سیاستگذاریها حساس است، برای مثال، تأثیر تراکم جمعیت یا مالکیت سواری برای ارزیابی تغییرات موردنیاز در یک ناحیه منطقه می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
انعطاف‌پذیری. کاربرد آن در مطالعه سطوح مختلف امکان‌پذیر است: ناحیه، منطقه‌ای، بخشی، دالانی وغیره.
انتقال‌پذیری آسان تجزیه و تحلیی بین شهرها یا بخشهایی از نواحی تحت بررسی که از نظر اندازه و شکل یکسان هستند.
استفاده گسترده از اطلاعات، اطلاعات سرشماری به طور گسترده‌ای در این تجزیه و تحلیلها قابل استفاده است، مخصوصا اطلاعات اقتصادی اجتماعی.
توزیع سفر
پس از مرحله تولید سفر، تحلیل‌گر تعداد تولید و جذب سفری را که هر منطقه خواهد داشت می‌داند که در شکل ۴-۵ مشخص شده است. اما سفرهای جذب شده از کجا می‌آیند و تولیدات سفر به کجا می‌روند؟ حجمهای سفر منطقه به منطقه چقدر است؟ روشهای توزیع سفر مشخص می‌کند که سفرهای ایجاد شده در هر منطقه به کجا می‌روند و در محدوده تحت بررسی این سفرهاع چگونه میان سایر مناطق تقسیم می‌شوند.
محصول نهایی مجموعه‌ای از جدولهایی است که جریان سفر را بین هر دو منطقه نشان می‌دهد. در شهری فرضی یا پنج منطقه، منطقه ۱ ممکن است ۲۰۰۰ سفر تولید کند و مناطق ۴،۳،۲،۱ و ۵ ممکن است به ترتیب ۳۰۰، ۶۰۰، ۲۰۰، ۸۰۰ و ۱۰۰ سفر را جذب کند.
تصمیم‌گیری درباره اینکه این سفرها به کجا می‌روند، از طریق مقایسه جذابیت نسبی و قابلیت دسترسی کل مناطق در محدوده مورد مطالعه تعیین می‌شود.
چندین روش برای تحلیل توزیع سفر وجود د ارد: روش فراتر، مدل موقعیت و مدل جاذبه. مدل فراتر و مدل جاذبه به دلیل کاربرد فراوان در اینجا بررسی می‌شود.

روش فراتر:
حین کار کردن در کلیولند در ناحیه مرکزی اهایو، فراتر از روش ساده‌ای برای توزیع سفر در منطقه تحت بررسی استفاده کرد. او فرضیات زیر را به کار گرفت: (۱) توزیع سفرهای آینده، از هر منطقه مبدأ مشخص، متناسب با توزیع سفر کنونی است و (۲) این توزیع سفرهای آینده، توسط عامل رشد منطقه‌ای- که سفرها به آنجا انجام می‌شود- اصلاح می‌شود.

در سال ۱۶۶۶، اسحاق نیوتن، دانشمند نامدار انگلیسی، کشف کرد که چنانچه نور خالص سفید از یک منشور عبور داده شود، به رنگ‌های قابل رؤیت تجزیه می‌شود. نیوتن همچنین کشف کرد که هر رنگ از یک طول موج منحصر به فرد تشکیل شده و قابل تجزیه به رنگ‌های دیگر نیست.

آزمایش‌های بعدی نشان داد که با ترکیب نورها می‌توان رنگ‌های مختلف را ایجاد کرد. برای مثال، نور قرمز در ترکیب با نور زرد، رنگ نارنجی را به وجود می‌آورد. رنگی که بر اثر ترکیب دو رنگ دیگر به وجود آید را ترکیبی می‌گویند. بعضی از رنگ‌ها، مثل زرد و ارغوانی، در صورت ترکیب شدن، همدیگر را خنثی می‌کنند و نور سفید می‌سازند. این رنگ‌ها را نیز رنگ‌های مکمّل می‌نامند.

برای دانلود و توضیحات بیشتر به ادامه مطلب مراجعه نمائید…

بخشی از مطالب:
تاثیرات رنگ‌ها از نظر روان‌شناسی
با وجودی که اثر رنگ‌ها تا حدودی ذهنی است و در مورد اشخاص مختلف فرق می‌کند امّا برخی از تاثیرات رنگ‌ها دارای معنی یگانه‌ای در سراسر جهان هستند. رنگ‌هایی که در طیف رنگ‌ها در ناحیه قرمز قرار دارند به عنوان رنگ‌های گرم شناخته می‌شوند که این دامنه‌اش از احساسات گرم و صمیمانه تا احساس خشم و عصبانیت متغیر است.
رنگ‌هایی که در ناحیه آبی طیف قرار دارند، رنگ‌های سرد نامیده می‌شوند و شامل آبی، ارغوانی و سبز هستند. این رنگ‌ها معمولاً آرامش بخشند امّا گاهی نیز ممکن است احساس غمگینی و بی‌تفاوتی را به ذهن آورند.

روان‌شناسی رنگ‌ها به عنوان روش درمان
در برخی از فرهنگ‌های قدیمی، از جمله مصری‌ها و چینی‌ها، از رنگ‌ها برای درمان استفاده می‌شده است. این کار که گاهی به آن نور درمانی یا رنگ شناسی نیز گفته می‌شود هنوز هم به عنوان روش درمان جایگزین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این روش:
•از رنگ قرمز برای تحریک بدن و ذهن و افزایش تمرکز استفاده می‌شود.
•از رنگ زرد برای تحریک اعصاب استفاده می‌شود.
•از رنگ نارنجی برای بالا بردن سطح انرژی استفاده می‌شود.
•از رنگ آبی برای کاهش درد و تسکین بیمار استفاده می‌شود.
•از رنگ نیلی برای تسکین ناراحتی‌های پوستی استفاده می‌شود.
اغلب روان‌شناسان به رنگ درمانی به دیده شک و تردید می‌نگرند و می‌گویند که درباره تاثیرات احتمالی رنگ‌ها اغراق شده و رنگ‌ها در فرهنگ‌های مختلف، معانی متفاوتی دارند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که در بسیاری از موارد، تاثیرات رنگ‌ها در تغییر حالت افراد، تاثیراتی زودگذر و موقتی بوده است. برای مثال، قراردادن افراد در اتاق آبی ممکن است در ابتدا احساس آرامش در آن‌ها به وجود آورد امّا این اثر پس از آن که آن‌ها آرامششان را بازیافتند، به تدریج کاهش خواهد یافت
“آبی” رنگ آرامش، قدرت و سلامت است و می‌توان گفت، دارای خواصی درست برخلاف رنگ قرمز است.
پژوهش دانشمندان نشان می‌دهد، رنگ‌ها همانگونه که بر روح و روان آدمی تاثیرات گوناگونی می‌گذارند، جسم او را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند.
پژوهشگران بر این باورند که هریک از رنگ‌ها سودمندی درمانی محسوسی برای بدن انسان دارند و گزارشهای بیشماری در مورد استفاده‌های موفقیت آمیز از رنگ در درمان بسیاری از بیماریهای فیزیکی دریافت کرده‌اند.
برخی از دانشمندان معتقدند: تمایل ناخودآگاه ما به یک یا چند رنگ خاص می تواند نشانه‌ای از نیازهای بدن ما در جهت ترمیم خود باشد.
آگاهی از ویژگیهای درمانی گوناگونی که به هر یک از رنگ‌ها نسبت داده شده است، می‌تواند کمک زیادی به گزینش درست آنها، هنگام تهیه لوازم و طراحی دکوراسیون فضاهای مختلف خانه باشد.

رنگ قرمز
رنگ “قرمز”، مهیج‌ترین رنگ در میان رنگ‌ها است. این رنگ علاوه بر ایجاد احساس هیجان در بیننده، فعالیت امواج مغزی را تحریک می‌کند و ضربان قلب، تعریق و فشار خون را نیز افزایش می‌دهد.
از این رو، اغلب افراد در صورت وجود مقادیر زیاد رنگ قرمز در محیط احساس ناآرامی و هیجان می‌کنند، اما مشتقات معتدل‌تر این رنگ مانند سرخابی و صورتی، رنگ‌هایی گرم و بسیار لطیف هستند.
رنگ سرخابی
مجموعه‌ای از سایه‌های مختلف رنگ سرخابی آرامش عضلات و رفع گرفتگی و خستگی از آنها را موجب می‌شود.
 رنگ صورتی
صورتی نیز از آنجا که بازدارنده اشتها است،می‌تواند برای درمان‌های رژیمی سودمند باشد
 رنگ نارنجی
“نارنجی”، رنگی گرم و صمیمی است که بسیاری از خواص رنگ قرمز را داراست، اما نه به غلظت و شدت آن. نارنجی پرتوهای شادی آفرینی از خود ساطع می‌کند که موجب رفع خستگی می شود. این رنگ محرک اشتها و دستگاه هاضمه است و در نتیجه برای استفاده در غذاخوری‌ها بسیار مناسب است.
نارنجی خالص ممکن است در سطوح بزرگ و به مقدار زیاد بیش از اندازه درخشان به نظر برسد، اما رنگ‌های دیگر خانواده نارنجی مانند هلویی، گلبهی، آجری و تنالیته‌های مختلف رنگ‌های خاکی، جذاب تر و مناسب تر از نارنجی خالص هستند.
 رنگ زرد
جذابیت رنگ زرد بیشتر به سبب قدرت آن در روشن نمایاندن فضاهای تاریک است. فضاهایی که با تنالیته‌های رنگ زرد رنگ آمیزی شده باشند، انرژی بخش هستند و موجب رفع خستگی در بیننده می‌شوند.
این رنگ تمرکزآفرین است و اگر به صورت خالص و به مقدار زیاد در محیط به کار گرفته شود، می‌تواند در بیننده خستگی عصبی ایجاد کند. رنگ‌های خانواده زرد هر چه روشن تر باشند، انرژی ملایم‌تری به ما می‌دهند. دانشمندان معتقدند، این رنگ برای درمان ناراحتی‌های روده‌ای سودمند است.

رنگ سبز
با درهم آمیختن گرمای زرد با آرامش رنگ آبی، رنگ “سبز” انرژی و زندگی به ما می‌بخشد.
این رنگ آرامش بخش، اضطراب را از ما دور می‌کند و موجب رفع تنش و گرفتگی‌های عضلانی می‌شود. سبز رنگی ایده‌آل برای فضاهایی است که در آنها تمرکز و آرامش مورد نیاز است.
تحقیقات انجام شده، رنگ‌های خانواده سبز را برای افرادی که از افسردگی، اضطراب و یا ناراحتی‌های عصبی رنج می‌برند، مفید نشان می‌دهند.
رنگ آبی
“آبی” رنگ آرامش، قدرت و سلامت است و می‌توان گفت، دارای خواصی درست برخلاف رنگ قرمز است.
این رنگ موجب کاهش ضربان قلب و تعریق شده و همچنین فشار خون را پایین می آورد. آبی‌های روشن یادآور آسمان و رنگ صلح و آرامش هستند. تنالیته‌های تیره تر این رنگ، افکار عمیق را تحریک می‌کنند اما مقادیر زیاد رنگ آبی می‌تواند کسالت و اندوه و در نتیجه افسردگی خفیف را موجب شود.
 رنگ بنفش
رنگ “بنفش” هیجان قرمز را با آرامش آبی درهم می‌آمیزد، اما رنگی نه مهیج و نه آرامش بخش است. بنفش رنگی مرموز است و بعضی از مردم آن را ناآرام و اضطراب آور می دانند.
با این وصف، تحقیقات دانشمندان نشان می‌دهد، تنالیته‌های رنگ بنفش در درمان میگرن‌ها و اختلالات عصبی مفید هستند. با پژوهش در خواص رنگ‌ها و استفاده بجا از آنها در فضاهای گوناگون خانه می توانیم وضعیت روحی و جسمی خود را بسیار بهبود بخشیم.

نقش و رابطه رنگ و فرم در معماری
غایت و هدف همه مجاهدت های هنری بیرون کشیدن و استخلاص ماهیت و سرشت معنوی فرم و رنگ و ازادی انها از زندان دنیای مادی است.از چنین ارزو و سودایی است که هنر غیر مادی نشات میگیرد.دنیائی که امروز در ان زندگی میکنیم,به دنیای انسان در سالهای گذشته,شباهتی ندارد.دنیای ما با ابداع و خلاقیت شکل گرفته است.ما بناهائی میسازیم که محتوای انها در عملکرد انها نهفته است;در عین حال بناها سمبول افکار و عقاید نیستند;بلکه تجسم افکاری هدف دار هستند.
رنگها روح دارند و زنده اند,رنگها کلمه اند و همچون کلمات سخن میگویند:از نهان سبز جنگل ها,از راز ابی اسمان و دریاها,از شفافیت و زلالی قطرات باران و از پاکی سفید برف;بلی رنگها از روح ادمی و دنیای پر رمز و راز انسان سخن میگویند و رنگهایی که انسانها بدان می پوشند و می نگارند و نقش میزنند نیز حکایت از گوشه ای دیگر از درون ایشان دارد.
رنگ زندگی است زیرا جهان بدون رنگ برایمان مرده جلوه میکند,رنگها ایده اغازین و ثمره نور اصلی بدون رنگ هستند و مقابل انها تاریکی بدون رنگ است.نور اولین پدیده در جهان است از طریق رنگها روح و طبیعت زنده جهان را برایمان اشکار میسازد.

رنگ یکی از جنبه های مهم زندگی شهری است. رنگ از جمله خصوصیاتی است که در کنار شکل ، ابعاد ، جنسیت و بافت هر شیء ، حجم یا فضای آن را به ما می شناساند. در بیشتر موارد نخستین چیزی که بیننده در مورد یک شکل شناسایی می کند ، رنگ است.
تصور دنیایی بدون رنگ برای هیچ یک از ما ممکن نیست . در محیط شهری رنگ را همه جا می توان دید ؛ در بدنه و نمای ساختمانها ، پوشش بام ، کف سازی ها ، مبلمان شهری ، فضا ی سبز ، خودروها و حتی آسمان شهر و نیز رنگ آمیزی لباس افراد که همگی نقش مهمی در تعیین چهره رنگی شهر دارند. برای مثال در جامعه ما رنگ های تیره و کدر ، رنگ های غالب هستند که مسلما شهرهای ما را متفاوت از شهرهایی می کند که مردم آن تمایل به رنگ آمیزی های تند و شاد دارند. رنگ ها نه فقط از نظر زیبایی بخشیدن به دنیای اطراف ما اهمیت دارند ، بلکه تاثیرات عاطفی – روانی قوی نیز بر اشخاص می گذارند . رنگها تعابیر روانی مختلفی دارند و همان طور که در قبل نیز بحث شد ، می توان خصوصیات افراد یا جامعه را از روی رنگهایی که استفاده می کنند و دوست دارند ، شناسایی کرد. از این جهت رنگ ابزار مهمی در جهت هدایت و القای حالات روانی خاص به افراد و جوامع است . فضاهای تیره و ناهمگون ، افراد را دچار افسردگی و فشارهای روانی ناخواسته می کند ، در حالی که خود افراد نیز از دلایل واقعی آن با خبر نیستند. از رنگ می توان در طراحی فضا بهره فراون برد . رنگ به کاهش خستگی و برانگیختن چشم کمک می کند . رنگها زمینه متنوعی از فضاها ( کنتراست ها ) را در ساعات مختلف روز پدید آورده و در هر ساعت ، سایه روشنهای جدیدی به وجود می آورند و فضا را متنوع و سرزنده می کند. ضمن این که با استفاده از رنگ می توان به فضا یکپارچگی و وحدت بخشید یا آن را متمایز و قابل شناسایی نمود. جالب این که این استفاده معمولا هزینه خاصی را به سازنده و استفاده کننده تحمیل نمی کند . رنگها معانی نمادین دارند و حتی در تصورات ذهنی ما نیز هر بنا با رنگهای خاصی تداعی می شود. مثلا رنگهای فیروزه ای و آبی یاد آور بناهای مذهبی و مساجد هستندو یا با دیدن رنگهای تند و شاد به یاد فضاهای کودکانه می افتیم . رنگهای مختلف می توانند یاد آور آرمانها ، معانی و وقایع خاص باشند. برای مثال رنگهای سبز تیره و سیاه برای مراسم عاشورا و رنگهای زرد ، سرخ ، نارنجی یاد آور فصل پاییز و آغاز مدارس است که هر یک چهره متفاوتی به فضای شهر می دهند.

رنگ در شهرهای قدیم
در بناها و فضاهای قدیم ، رنگهای طبیعی مصالح محلی که بناها به وسیله آنها ساخته می شد ، به شهر چهره ای هماهنگ و همگون می داد و با روحیه ، اقلیم و فرهنگ مردم نیز بیشتر مطابقت می کرد به این ترتیب رنگ هر شهر تثبیت شده بود و جنبه ای از هویت آن محسوب می شد. بنابراین ، با وجود تفاوت در مقیاس و عملکردها ، نوعی وحدت کلی بر سراسر شهر حاکم بود . هر شهر هویت رنگی خاص داشت . در این شهرها ، بناهای شاخص شهری به ویژه بناهای مذهبی با تزئینات کاشی فیروزه ای رنگ در زمینه خاکی خود می درخشیدند و خود را متمایز می کردند . شهرهای کویری ، با آسمان آبی ، درختان سبز و بناهای خاکی و گنبدهای فیروزه ای رنگ ، تصویری چشم نواز در ذهن وخاطر هر بیننده ای حک می نمودند . تجربه حرکت در چنین فضاهای شهری به دلیل وحدت آن ، آرامش بخش و به دلیل تنوع رنگی به جا و حساب شده سرزنده و متنوع بود .

برای دانلود کامل مقاله به ادامه مطلب بروید…

رنگ در شهر های امروز…
بر عکس در شهرهای امروز ما ، استفاده از رنگ به معضلی بدون پاسخ تبدیل شده که سازندگان ، معماران و طراحان ومردم عادی را به استفاده بی فکر و کورکورانه از رنگ کشانده است . شهرهای ما یک بوم رنگی بی هویت و مغشوش هستند که تنها موجب افسردگی روان پریشی و عصبیت افراد جامعه می شوند . در جامعه ما حساسیت افراد نسبت به فضا از میان رفته و افراد فاقد نگرشی منسجم در مورد چگونگی نمود فضاها هستند . در نتیجه با فضاها به صورت انفعالی برخورد شده و اجازه داده می شود که سرعت زندگی روزمره و وقایع ، ما را به دنبال خود بکشد ! ما با مسائل مهم فضاهایمان از جمله رنگ به صورت مقطعی و موردی برخود می کنیم.
در شهرهای ما هیچ گونه اصول و مبانی مدونی برای محیط های شهری وجود ندارد تا محیط ، اقلیم و فرهنگ مان و بر اساس اصول و طراحی رنگ بتوان مدیران و طراحان و حتی مردم را در انتخاب رنگهای مناسب برای محیط زندگی شان هدایت کرد.
شهرهای امروز ما نیازمند نگرشی جامع نسبت به مسئله رنگ هستند تا در کنار سایر مسایل شهری ، رنگ نیز طراحی شده و سازماندهی یابد. در نتیجه در فضاهای شهری با نوعی اغتشاش رنگی مواجهیم . رنگهایی که نه مکمل یکدیگرند و نه از قانون رنگی خاصی پیروی می کنند.
رنگ وسیله ای برای خودنمایی شده است. توجه به جنبه های عملکردی و فیزیکی رنگ بدون توجه به ابعاد و تاثیرات روانی آن باعث آزاردهنده بودن رنگهای به کار رفته در محیط می شود . مدیران از افراد غیر متخصص در طراحی و تجهیز فضاهای شهری استفاده می کنند و سپس با وجود صرف هزینه وانرژی زیاد با تعجب به نتایج تاسف بار به وجود آمده می نگرند. در معماری تک بناها نیز افراد غیر متخصص و گاه حتی متخصص تنها برای خودنمایی ، جلوه فروشی و متمایز کردن بنا از سایر بناهای مجاور از رنگ های ناهمگون و نامتجانس با زمینه، عملکردو شخصیت بنا و محیط اطراف استفاده می کنند که با گذشت زمان ، نادرستی این انتخاب ها آشکار می شود.

دیدگاه طراحی شهری
استفاده فراوان از رنگهای تند و متفاوت در پروفیل در و پنجره تا شیشه های رفلکس با رنگهای تند و خیره کننده برای تک تک ما ملموس و آشنا اند . این رنگها بر سردرگمی فرد در فضا می افزایند ، چرا که هر رنگ دارای پیام و دارای بار معنایی خاصی است. زمانی که بدون توجه به معانی نهفته در رنگها از آنها استفاده شود ، محیط به مکانی ناراحت کننده و ناخوشایند برای فرد بدل می گردد .
رنگ که خود عنصری هویتی و عاملی برای تقویت خوانایی است ، امروزه چنان در شهرها و محله ها به صورت تصادفی و سلیقه ای به کار گرفته می شود که بخشهای تازه ساز شهرهای کویری یا شهری در حاشیه دریای خزر ، تفاوت چندانی با شهر تهران ندارند . این اغتشاش و بی نظمی و بی هویتی در همه جا یکسان است و تنها از همین جهت می توان میان شهرها تجانس و تشابه یافت !
این در حالی است که هر شهر ، بسته به اقلیم ، مصالح بومی ، فناوری و منابع سلیقه و فرهنگ افراد ، رنگ نماها ، در و پنجره ها ، مبلمان شهری ، کف سازی ، سقف و بام اصولا تمامی عناصر شهری به رنگهای خاصی محدود می شود که به نوعی شناسنامه رنگ شهر به شمار می آیند. از کنار هم گذاشتن این نمونه های رنگی می توان پالت رنگی شهر را کرد. رنگهای پالت رنگی شهر مطلوب در دامنه های مشخص و هماهنگ قرار دارند و اکثرا تناسبات رنگی با یکدیگر هستند.
رنگ یکی از عناصری است که در کنار نور ، بافت ، فرم و شکل بر ادراک بصری افراد از محیط تاثیر می گذارد ؛ اما در عین حال شاید بیش از هر مقوله دیگری در طراحی ، با آن به صورت تصادفی برخورد شود. رنگها دارای وزن ادراکی اند : رنگهای روشن سبک ترند و رنگهای تیره سنگین تر . رنگ سیاه در این مورد استثناست وخالی بودن را القا می کند. رنگهای متفاوت القاء کننده مسافت و فاصله نیز هستند . رنگهای گرم نزدیک تر حس می شوند و فضا را تنگ تر می کنند ، در حالی که رنگهای سرد دورترند و فضا را وسیع تر نشان می دهند . در ضمن باید توجه داشت که چگونگی قرار گیری رنگها در کنار هم و نقشهای زمینه نیز بر این ابعاد تاثیر می گذارند.
ادراک رنگی در مجموع به سه عامل بستگی دارد :
۱- شرایط و محیطی که رنگ در آن دیده می شود.
۲- خصوصیات سطح جسم منعکس کننده مانند بافت و توانایی آن برای جذب یا انعکاس نور .
۳- توانایی فرد برای ادراک رنگها.

روان شناسان مطالعات زیادی بر روی تاثیر رنگ و نور بر ادارک ما از فضا و زمان انجام داده اند. همگان از تاثیر رنگ بر حس وزن ( سبکی و سنگینی ) ، دما ( گرمی و سردی ) ، فاصله ( دوری و نزدیکی ) و ابعاد ( بزرگی و کوچکی ) آگاه اند. حتی مقیاس زمان نیز در فضاهای دارای رنگهای مختلف ، متفاوت است. برای مثال ، شنوندگان سخنرانی در یک سالن آبی رنگ ، آن را طولانی و کسل کننده می یابند ، در حالی که همان سخنرانی در یک سالن سرخ رنگ ، هیجان انگیز و کوتاه تر ارزیابی می گردد .
مجموعه این عوامل باعث می شود تا صرف نظر از سایر عوامل محیطی و خصوصیات فضایی ، دو فضای یکسان با ترکیبات رنگی مختلف تاثیرات کاملا متفاوتی را بر ادراک انسان بگذارند.
استفاده از رنگهای طبیعی در شهر
همان طور که مبلمان منزل و فضای محیط مسکونی باید از هماهنگی و نظم در انتخاب رنگها برخوردار باشد ، اجزاء تشکیل دهنده شهر نیز در صورت تبعیت از اصول ترکیب و هماهنگی در رنگها فضایی مطلوب و آرامش بخش را برای شهروندان خواهد ساخت. فضاهای سبز شهری مهمترین عنصر تامین کننده تنوع رنگ هستند ، و در شکل دهی به سیمای رنگی شهر نقش اساسی دارند.
رنگ مهمترین عامل در جذابیت پارک ها و فضاهای سبز شهری است و آگاهی از کاربرد متناسب رنگها موجب نیل به مقصود خواهد شد. یکی از وظایف طراحان چشم انداز ، آگاهی از دانش ترکیب رنگ ، روانشناسی رنگها و آشنایی با گونه های گیاهی تامین کننده آن است. درختان و درختچه ها و پوشش گیاهی بسیاری را در طبیعت می توان یافت که با تغییر رنگ در فصول مختلف موجب تنوع در چشم اندازهای شهری می شوند . در ترکیب رنگ گیاهان در هر منظره می توان از دو روش کلی تبعیت نمود ؛ روش اول ترکیب رنگهایی است که در چرخه طیف رنگهای مجاور یکدیگرند ، مثل ترکیب رنگهای قرمز ، قرمز – بنفش و بنفش . در این روش ترکیب رنگ هر اندازه محیط مورد نظر وسیع تر باشد ، طیف رنگی و رنگهای مجاور انتخابی بیشتر است . برعکس با کوچک شدن محیط ، رنگهای انتخابی محدود خواهد شد.
روش دوم ، در ترکیب رنگها ، نقطه مقابل روش اول است. دراین شیوه از رنگهای مکمل و رنگهای مقابل یکدیگر استفاده می شود ، به عنوان مثال طراح از گیاهانی با رنگهای بنفش- زرد و یا قرمز – سبز در مجاورت یکدیگر استفاده می کند. این شیوه بیشتر در مواردی استفاده می شود که هدف طراح جلب توجه و نظر بینندگان به چشم انداز است.
نگاهی به فقر رنگ در شهرها /شهرهای خاکستری
شهرهای ما بیشتر خاکستری رنگ هستند. عناصر رنگی در شهرهای ایران شاید سیمای رنگارنگ زباله هایی باشد که در همه محیط های شهر خودنمایی می کنند.
شهرهای ما بیشتر خاکستری رنگ هستند. عناصر رنگی در شهرهای ایران شاید سیمای رنگارنگ زباله هایی باشد که در همه محیط های شهر خودنمایی می کنند. هوای خاکستری شهرهای بزرگ، پل ها و ساختمان های سیمانی و درختانی که از فرط آلودگی هوا سبزی شان رنگ باخته است مجالی برای عرض اندام رنگ در شهر ها باقی نمی گذارد.
رنگ به عنوان یکی از مهم ترین عناصر بصری می تواند نمودی فعال و تاثیرگذار در منظر عمومی یک شهر داشته باشد. با این همه ضوابط و اصول مرتبط با کاربرد رنگ در شهر مدون نشده و این بخش از زیباسازی شهرها بر پایه سلیقه های مدیران و کارشناسان هدایت می شود. سازمان زیباسازی شهر تهران همچنان که از نامش برمی آید مسوول اصلی رسیدگی به زیبایی شهر و رنگ آمیزی آن است. بر همین اساس اداره نقاشی سازمان زیباسازی رنگ آمیزی شهر را عهده دار است اما مدیر این اداره امید چندانی به استفاده کارشناسانه و منطقی از رنگ در تهران ندارد.
محمود شعیبی مدیر اداره نقاشی سازمان زیباسازی با اشاره به اینکه پنج سال پیش اداره رنگ آمیزی رسماً کار خود را شروع کرد، یکی از مهم ترین کارهای این اداره را پژوهش در منظر شهری دانسته و می گوید: در این پژوهش سوالاتی را مطرح و با افراد مختلف و کارشناسان گفت وگو کردیم اما این پژوهش در گیرو دار اداری فراموش شد.
وی هدف از این پژوهش را رسیدن به نظام جامع و قابل اتکا در رنگ آمیزی شهر عنوان می کند و می افزاید: قصد داشتیم برای هر عنصری که قابلیت رنگ آمیزی دارد قاعده و ضابطه یی سیال و قابل تغییر تعریف کنیم چرا که رنگ یک عنصر بصری است که می تواند بر اساس ضابطه های بصری تغییر کند و باید چرخش هایی داشته باشد که دید را دچار مزاحمتنکند.
شعیبی با تاکید بر اینکه باید بر اساس پژوهش ها مشخص شود که آیا تهران نیاز به رنگ دارد و کدام عناصر باید رنگ شوند و این عناصر باید چگونه رنگ شوند، می گوید: بر همین اساس سوال هایی را مطرح کردیم و برای دانشگاه ها فرستادیم و نتیجه آن مطالعات پراکنده یی بود که برای ما ارسال کردند.

وی همچنین با تاکید بر اینکه با پژوهشکده صنایع رنگ ایران وارد مذاکره شده ایم تا از قابلیت های پژوهشی آنها استفاده کنیم اظهار امیدواری می کند با توجه به قابلیت های زیادی که در این پژوهشکده وجود دارد بتوان از آنها استفاده کرد.
مدیر اداره نقاشی سازمان زیباسازی از ایجاد پیش برنامه یی مقدماتی از طرف این گروه مطالعاتی خبر می دهد و تاکید دارد: بر اساس این طرح پیشنهادی، ما وضعیت موجود را بررسی خواهیم کرد و تلاش داریم راه رسیدن از وضعیت موجود به ایده آل را پیدا کنیم. رنگ آمیزی شهر نیاز به مطالعه دارد تا به شرح خدمات برسد و ضابطه جامعی تدوین شود.
اغتشاش و بی نظمی سیمای شهر
تهران از جمله شهرهایی است که به لحاظ بصری و منظر عمومی دارای اغتشاشات و بی نظمی های فراوانی است و با کمی دقت می توان وجود این بی نظمی ها را در تمام نقاط و سیمای شهر احساس کرد. عوامل متعددی مانند آلودگی هوا، وجود عناصر ناقض زیبایی و خوانایی محیط، رنگ آمیزی های غیراصولی و سلیقه یی عناصر شهری و همچنین معضلات ترافیکی در به وجود آوردن این اغتشاشات نقش دارند.
مدیر اداره نقاشی سازمان زیباسازی با تاکید بر اینکه رنگ آمیزی باید بر اساس شرایط اقلیمی شهر صورت گرفته و از جهات مختلف مورد بررسی قرار گیرد، می گوید: برخی رنگ ها را می توان در جاهایی استفاده کرد که در مکان دیگری غیرقابل استفاده است و حتی در بعضی مناطق که ازدحام ساختمان و سازه وجود دارد رنگ جوابگو نیست.
شعیبی اجرای این طرح را لازم می داند و معتقد است: قطعاً باید ضابطه یی برای رنگ آمیزی شهر ایجاد شود که به اقتضای شرایط محیط به روز شود و حتی شاید هم اساساً با ادله کافی به این نتیجه برسیم که رنگ آمیزی احتیاج به ضابطه پیچیده یی نخواهد داشت.
وی استفاده از تجربیات کشورهای دیگر را نیز در این مطالعات سود مند می داند و می افزاید: یکی از دغدغه های ما استفاده از تجربه های کشورهای دیگر در استفاده از رنگ است که برای ایجاد وضعیت ایده آل در شهر از آنها استفاده کنیم.
اثرات روانی رنگ در شهر نیز از موارد مطالعات سازمان زیباسازی است که به گفته مدیر اداره نقاشی سازمان زیباسازی در مطالعات دانشگاهی مورد پژوهش قرار گرفته است. با این حال وی می گوید: پژوهش های این سازمان متاسفانه دچار موانع اداری و سیاسی شد که این مطالعات باید جمع آوری شود.
وی وضعیت موجود شهر را در مورد رنگ آمیزی، بسیار نامناسب و آشفته عنوان می کند و تاکید دارد: تهران از نظر رنگ در یک تشتت باورنکردنی به سر می برد و بین اجزای رنگی تهران هیچ هارمونی وجود ندارد. تهران از نظر رنگ یک فقر اساسی دارد و مناطق شهرداری تهران هر کدام به سلیقه خود و بدون هیچ گونه مطالعه یی تهران را رنگ آمیزی کرده اند.
دکتر نوید سعیدی رضوانی عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد نیز با اشاره به اینکه رنگ یکی از جنبه های مهم گرافیک شهری است و یکی از ویژگی های مهم فضای شهری را تشکیل می دهد، می گوید: تصور دنیای بدون رنگ امکان پذیر نیست اما در جامعه ما رنگ های تیره، غالب است.
وی تاثیر روانی رنگ ها بر شهروندان را بسیار مهم ارزیابی می کند و معتقد است: رنگ های تیره غالباً افراد را دچار افسردگی می کند. اما رنگ ها نقش نمادین نیز دارند برای مثال رنگ سبز و فیروزه یی بناهای مذهبی را به یاد می آورند یا رنگ های تند و شاد خاطره فضا های کودکی را زنده می کنند.
این استاد شهرسازی با تاکید بر اینکه رنگ جنبه یی از هویت شهر است و شهرها با رنگ هویت خود را تعریف می کنند، می افزاید: رنگ آمیزی دیوارهای شهر بدون تعمق هنرمندانه وافی منظور نیست. ورود هنر به عرصه شهر نیازمند نگرش جامع به شهر است. در فضاهای شهری رنگ ها باید مکمل یکدیگر باشند و باعث اغتشاش بصری نشوند. رنگ ها نباید وسیله یی برای خودنمایی باشند.
تهران علاوه بر بی نظمی در رنگ آمیزی و اغتشاش در سیمای شهری برنامه یی هم برای نظم دهی به اوضاع آشفته منظر شهری ندارد. هر چند لایحه سیما و منظر شهری در شورای شهر تهران به تصویب رسیده است اما به نظر نمی رسد در تهران بتوان به اجرای آن امید بست. شعیبی با تاکید بر اینکه کاربرد رنگ در شهر به صورت کلی در لایحه سیما و منظر شهری مورد توجه قرار گرفته است، می گوید: گرافیک شهر و تمام اتفاقات بصری آن باید از فیلتر یک عده افراد متخصص بگذرد. اگر مبلمان شهری را تولید می کنیم آنها موظف هستند که محل نصب مبلمان را مشخص کنند. قاعده و هارمونی شهری باید با فضا به لحاظ رنگ و سایر المان های شهری متناسب باشد. برای مثال اگر مبلمان شهری با رنگ و تابلوی فروشگاه های یک خیابان تناسب نداشته باشد، حق بهره برداری از آن را نداریم.
وی با تاکید بر اینکه تدوین سرفصل های این لایحه و توجه به گرافیک شهری وظیفه سازمان زیباسازی است، می گوید: این لایحه به آرایش، رنگ و گرافیک شهری می پردازد و چیدمان عناصر شهری و راه های استفاده از آنها را نشان می دهد.
مدیر اداره نقاشی سازمان زیباسازی درباره نقاشی های شهری نیز معتقد است: اعتقاد تخصصی و کارشناسی ما این است که نقاشی های شهری یکی از روش های افزایش هماهنگی گرافیک شهر است. از این نقاشی ها می توان به صورت دکوراتیک، تجاری یا صنعتی استفاده کرد. وی اصلاح نقاشی های شهری و ساماندهی آنها را از وظایف شهرداری می داند و می گوید: پیش از این تصویرهایی از شهدا داشتیم که این اداره برای ساماندهی آنها ایجاد شد و در ادامه آثار دیگری را هم شکل دادیم که ویژگی های ارزشمندی دارند. شعیبی با اشاره به اینکه برای ساماندهی نقاشی های شهری بخشنامه یی صادر شده است تا هیچ ارگانی بدون اجازه سازمان زیباسازی شهرداری تهران نتواند در شهر نقاشی دیواری داشته باشد، می افزاید: ما کار خوب را ارائه کردیم تا معیار تشخیص کار بد مشخص شود: کارهایی که با تنوع تکنیکی و ارتقای کیفی انجام شده است تا در مسیر ایجاد آثار فاخر و ارزشمند در شهر قدم برداریم.
وی رسیدن به وضعیت ایده آل در شهر را نگاه کلی به رنگ در شهر می داند و معتقد است: وضعیت ایده آل اقتضا می کند موضوعات را کلی ببینیم و تصویر روشنی از کلیت شهر در نظر داشته باشیم ولی متاسفانه موضوعات کلی به عمر مدیران نمی رسد و مدیران به آن اهمیتی نمی دهند. بنابراین کارهای جزیی تر باید با سرعت بیشتری انجام شود.
بی برنامگی در رنگ آمیزی شهر حتی در نورپردازی های رنگی شهر تهران هم جا خوش کرده است. برج آزادی که این روزها با سیستم های مدرنی نورپردازی شده است لحظه به لحظه رنگ عوض می کند. برخورد سلیقه یی با نورپردازی رنگی یک اثر ملی که ضابطه یی را برنمی تابد نمونه یی از روش استفاده از رنگ و نور در شهر است.
رنگ، هویت شهرها
هویت بسیاری از شهرهای دنیا با رنگ های استفاده شده در سیما و منظر آن شهرها تعریف شده است. مدیران شهری همواره در تلاش اند تا از تمامی المان های شهر برای زیباسازی شهر استفاده کنند. نقاشی کیوسک های برق، استفاده از تابلو ها و المان های رنگی در شهر و توجه به یکدستی رنگ ها اثربخشی روانی زیادی در خاطره سازی از شهر دارد.
شعیبی با تاکید بر اینکه رنگ یکی از عناصر ایجاد هویت شهری است، می گوید: رنگ یکی از عناصر موثر در دنیا برای هویت بخشی و خاطره دهی به شهر است. رنگ آمیزی را می توان به نحوی انجام داد که محله های قدیمی با حفظ روح قدیمی خود زیبا به نظر برسند. میراث فرهنگی شهرها در مهجوریت شدید بصری قرار دارند و دورافتاده هستند در حالی که با فضاسازی رنگی می توان روح زندگی را به آنها بازگرداند.
وی در مورد انگیزه شهرداری برای تغییر در رنگ آمیزی شهر می گوید: در بدنه کارشناسی جدیت زیادی وجود دارد. در راس مدیریت سازمان زیباسازی نیز انگیزه لازم برای انجام دادن کارهای فاخر وجود دارد اما لایه های میانی مدیران از تخصص های لازم برخوردار نیستند و در گیر و دارهای اداری به نظرات کارشناسی بی توجه اند و در نتیجه مطالعات نیز دچار دست انداز و اطاله زمان می شوند. مدیر اداره نقاشی سازمان زیباسازی شرایط ناپایدار مدیریت ها را از دیگر مشکلات بی توجهی به رنگ در شهر می داند و می افزاید: با تغییر مدیران کار ما این شده است که خود را ثابت کنیم. شهرداری مناطق با همه کنترل هایی که ما داریم اگر یک روز فشارهای این سازمان را حس نکنند باز هم به دنبال کارهای نازل خود می روند. این ناهماهنگی ها نتیجه بی توجهی به کار تخصصی است.
دکتر سعیدی رضوانی با اشاره به اینکه از قرن نوزدهم میلادی استفاده از رنگ در شهرهای اروپایی متداول شده است، می گوید: این موضوع در قرن بیستم بیشتر مورد توجه قرار گرفت و حتی از سال ۹۷ برای مناطق مختلف پاریس رنگ های مختلفی در نظر گرفته شد. برای نمونه در اطراف بزرگراه ها مجریان طرح ها باید از طیف رنگی خاصی تبعیت کنند.
وی همچنین بر این نکته تاکید دارد که بسیاری از شهرهای دنیا نقشه رنگی دارند و می افزاید: طرح های رنگی شهرها باید کامل و جامع باشند و از قوانین هارمونی رنگی تبعیت کنند. همچنین تجهیزات و المان های شهری نیز باید از این نقشه ها پیروی کنند.
وی رنگ ها را باعث عمق بخشیدن به فضای شهری می داند و معتقد است: رنگ ها بناها را قابل فهم و خوانا می کنند و به ایجاد حس وحدت، هویت، تداوم و نظم در شهر کمک می کنند. در طرح های جامع شهری باید رنگ های موجود در محیط، اقلیم و سلایق رنگی مردم مورد توجه قرار گیرد.
این استاد شهرسازی، شهرهای قدیمی ایران را دارای رنگ های هویت بخش می داند و تاکید دارد: شهرهای قدیمی ایران با استفاده از رنگ های فیروزه یی و آبی در پس زمینه کاهگلی و قهوه یی شهر یک هارمونی و یکدستی را در شهر ایجاد می کردند.
وی استفاده از نور و رنگ در طراحی شهری را بسیار مهم ارزیابی می کند و می گوید: بهترین حالت برای شهر این است که در طراحی شهری نور و رنگ در چارچوب طراحی مورد توجه قرار بگیرند.
سعیدی کارهای انجام شده توسط شهرداری را قابل توجه نمی داند و می افزاید: کارهای محدودی در این زمینه انجام شده که تاثیرگذار نبوده است. در یک بررسی و نگاه گذرا در جلوه شهر و همچنین مقررات شهرسازی تحول خاصی را شاهد نیستیم.

اصول و مبانی رنگ شناسی در معماری وشهرسازی
یکی از عواملی که می تواند نقش بسزایی در درک هرچه بهتر فضاهای شهری داشته باشد ” رنگ ” است که این رنگها را می توان در نمای ساختمانها ، مبلمان شهری ، کف سازی خیابانها ، فضاهای سبز، اتومبیل ها ، رنگ لباسهای شهروندان وبسیاری چیزهای دیگر مشاهده نمود بنابرین رنگها قادرند فضاهایی بی معنی را تبدیل به فضاهای معنادار کرده و سبب خوانایی شهرها و حتی محلات شهری گردند و احساس خوشایند و مطلوبی از شهر را در شهروندان ایجاد نمایند که این امر سبب احساس تعلق به شهرو تقویت هویت شهری و حتی محلی در شهروندان می گردد . در گذشته رنگها را متناسب با شرایط اقلیمی و فرهنگی هر منطقه به کار می بردند مثلا در مناطق سردسیری کشور از رنگهایی گرم و در مناطق گرمسیری ( کویر ) از رنگهای سرد استفاده می کردند اما متاسفانه درطراحی فضاهای شهرهای امروز کمتر به تناسبات رنگی ، اقلیمی و فرهنگی توجه می گردد و بهره گیری از رنگها در ساماندهی فضاهای شهری از روند متعادلی برخوردارنمی باشد و این امر سبب ظهور شهرهایی با فضاهای نامطلوب ودر نهایت نارضایتی شهروندان از محیط زندگی اجتماعیشان گشته است .
اگر چه مولفان این کتاب ، کتاب را منحصر به دانشجویان معماری وشهرسازی نموده اند ! اما شاید خالی از لطف نباشد که دانشجویان وپژوهشگران دراین حوزه نیز به مباحث مطرح شده در کتاب ، هر چند سطحی ، توجه نمایند وتورقی براین کتاب زنند زیرا شناخت رنگها وویژگیهای آن می تواند به انسان شناسان در شناخت هر چه بهتر فرهنگها کمک نمایند . برخی از رنگها ضمن داشتن معانی جهانی دارای ابعاد ملی و خرده فرهنگی نیز هستند(معانی نمادین ) این امررا می توان در مراسم آیینی و غیر آیینی هر فرهنگی مشاهده نمود برای مثال در هندوستان ، عروسهای هندو شش روز قبل از برگزاری جشن ازدواجشان لباس کهنه زرد به تن می کنند تا ارواح پلید از آنها دور گردند ودر مراسم ازدواج نیز هم عروس وهم کاهنی که عقد را جاری می کند لباس زرد به تن می کنند و این در حالی است که یک دختر چینی در مراسم جشن ازدواجش لباس قرمز به نماد زندگی تازه و آینده ای شاد وروشن به تن می کند البته کاربرد رنگها در مراسمهای آیینی و غیر آیینی خلاصه نمی گردد بلکه در فضاهای انسانی نیز مطرحند . چنانچه ما فضاهای شهری را شامل فضاهای مقدس ونامقدس ، فضاهای عمومی ، فضاهای کارکردی ( فضاهای مسکونی ، کاری ، اوقا فراغت و حمل ونقل عمومی ) وفضاهای جغرافیایی بدانیم یکی از راههایی که می تواند تمایز این فضاها را به خوبی برای شهروندان مشخص وتعریف نماید کاربرد صحیح رنگها می باشد و این امر مستلزم این است که طراح وبرنامه ریز شهری به خوبی با فرهنگ ساکنین یک شهر آشنایی داشته باشد و بایدها ونبایدها ، ارزشها ، عقاید و باورهای آنان را بشناسد و بداند چه رنگهایی برای شهروندان دارای معانی نمادین وحاوی بار ارزشی ومعنایی هستند در این صورت است که امکان طراحی فضاهایی خوانا و با قابلیت درک بصری فراهم می گردد پس بدین منظور تعامل و کنش متقابل میان طراحان شهری و انسان شناسان امری غیر قابل اجتناب می باشد و بر هر دو گروه لازم است که رنگها و ویژگیهای آنها را به خوبی بشناسند و بدین ترتیب در کنار هم وبا مساعدت یکدیگر در جهت ساماندهی شهرهایی با هویت و با معنا گام بردارند .
حال پس از ارائه این مقدمه به تشریح مباحث مطرح شده دا این کتاب می پردازیم . مولفان مباحث مربوط به ” رنگ ” را در پنج فصل ارایه نموده اند که در فصل اول به تاریخچه رنگ و در فصول بعد نیز به تئوری رنگ ، روان شناسی رنگها ، کاربرد رنگ در دکوراسیون داخلی و کاربرد رنگ در شهرپرداخته اند .
نویسندگان در فصل اول عامل گرایش انسانهای ابتدایی به کاربرد رنگها را در ” طبیعت ” و رنگهای موجود در آن می دانند ومعتقدند که آنها با الهام از طبیعت و پدیدار شدن شب و روز رنگهایی چون سیاه و قرمز را به عنوان رنگهایی سمبلیک به کار می بردند و از این دو رنگ جهت تزیین گور مردگانشان بهره می گرفتند . در این فصل نیز به نقش رنگها و مفاهیم نمادین آنها در مذاهب و اماکن مقدس اشاره گردیده برای مثال آورده شده ” در قدیم دیوارهای پکن را با قرمز و سقف های شهر را با زرد رنگ آمیزی می کردند تا نمادی از ارواح پاک و شریر باشند و در مصر باستان نیز داخل و سقف را با آبی و کف آنها را با سبز رنگ می زدند تا به ترتیب نمادی از بهشت و مرغزارهای نیل باشند . ”
فصل دوم به بیان صفات رنگ ( رنگمایه ، ارزش رنگ ، کروما یا اشباعیت ) ، رابطه رنگ و فرم ( بین اشکال هندسی و رنگها رابطه مستقیم وجود دارد و بر اساس ویژگیهای سه رنگ قرمز ، آبی و زرد می توان سه شکل هندسی مربع ، دایره ومثلث را برای آنها در نظرگرفت و چنانچه در به کارگیری رنگها به تناسبات رنگ و فرم توجه شود نتایج مطلوب تری نیز حاصل می گردد ) پرداخته و در نهایت کمپوزیسیون رنگها ( ترکیب رنگها به نحوی که مفهومی را خلق نماید ) را توضیح می دهد در این فصل نیز شما می تونید با هفت کنتراست مطرح در رنگ شناسی آشنا شوید که شامل : کنتراست رنگ ، کنتراست تیره – روشن ، کنتراست رنگهای مکمل ، کنتراست همزمان ، کنتراست سیر ، کنتراست وسعت و بالاخره کنتراست سرد – گرم .
در فصل سوم که تحت عنوان” روان شناسی رنگها ” می باشد شما می توانید با ویژگیهای رنگهای و خواص درمانی آنها در درمان برخی بیماریها نیز آشنا گردید .
در فصل چهارم مولفان به بررسی تاثیر رنگ در فضا و کیفیت رنگها و کاربردشان در دکوراسیون داخلی پرداخته و اصولی را جهت انتخاب رنگهایی متناسب با فضاها ی مختلف مطرح می نماید که عبارتند از :
۱٫ توجه به کاربرد فضا
۲٫فرم فضا
۳٫ توجه به ارتفاع سقف
۴٫ توجه به مقدار نور طبیعی که در فضای مورد نظر و جود دارد واینکه با توجه به کاربرد فضا به چه مقدار نور نیاز داریم.
فصل آخر نیز به کاربرد رنگ در شهر اختصاص یافته و نمونه هایی از کشورهای نروژوانگلستان آورده شده است .
● باید دنیا را رنگی دید…!
به چه رنگی علاقمندید؟ این رنگ خاص بیانگر چه خصوصیاتی از شخصیت شما است؟ می دانیم که افراد مختلف به رنگ های خاصی تمایل نشان می دهند. استفاده از این تمایل اشخاص به عنوان وسیله ای برای تشخیص شخصیت آنها موضوع بحث انگیزی است، چرا که افراد با یکدیگر تفاوت دارند. هر یک از ما خصوصیات شخصی خاص خود را داراست و احساساتمان را به سبک و سیاق خاص خود بیان می کنیم. در جهان نمی توان دو نفر را یافت که در ابراز احساساتشان پیرو شیوه یکسانی باشند. از طرف دیگر احساسات افراد به طرق مختلف قابل تضعیف و تحریک است و مثلا با تغییر محیط ای که در آن زندگی می کنند، به سبب الگوهای روانشناسی به نتایج بهتری در ایجاد شادابی، صمیمیت، آرامش افراد خانواده دست یافت. ویژگی های خیابان و کوچه ای که خانه ما قرار دارد، ترکیب حجمی، نورگیری، تقسیم بندی فضاهای داخلی، مبلمان داخلی، نحوه رنگ بندی و حتی مقیاس به کار رفته همه و همه به عنوان فاکتورهای مهمی برای تعریف یک مسکن مناسب عمل می کنند. ویژگی های فرهنگی، نوع روابط خانوادگی و حریم های اجتماعی و غیره از جمله عواملی هستند که نیاز های روحی و جسمانی ساکنین را تعریف می کنند و وظیفه یک طراح داخلی است که تعاملی محکم بین موارد یاد شده با جنبه های عملکردی فضا، برقرار سازد.
رنگ عاملی مهم در طراحی فضا:
رنگ ها می توانند به شیوه های مختلف تاثیراتی بنیادین در زندگی بر جای گذارند که از جمله مهم ترین آنها می توان به تاثیر آنها بر احساسات اشاره کرد. جهانی که انسان در آن زندگی می کند، متشکل از هزاران رنگ و تونالیته های مختلفی است که موجودات و اشیا را برای ما جذاب تر و حتی به گونه ای معنوی، عمیق تر نشان می دهند. هر کدام به سبب ویژگی های شیمیایی و روانشناسانه ای که دارا هستند، منبع مهمی از انرژی، در جهت فزونی سلامت و نشاط روح و روان در انسان ها به شمار می روند. جهانی تک رنگ، با تونالیته های محدودی را با طبیعت اطراف خویش مقایسه کنید و یا خود ساکن شهری سیاه و سفید بدانید، بدون هیچ کنتراستی و هیجانی. معنای زندگی تغییر یافته و سردی و مردگی بر همه جا حاکم می شود. فضایی بی روح و عاری از هر جنب و جوشی که تشنه جرعه ای رنگ است. مساله رنگ به سبب تاثیرات مهم روانشناسانه اش، در مقوله شهر و فضاهای معماری امری مهم به شمار می رود؛ تا بدانجا که تخصصی با عنوان رنگ بندی و رنگ شناسی فضاهای شهری در بین هنرمندان مطرح شده است. هماهنگی در رنگ مثل هماهنگی در نت های موسیقی است و از اهمیت ویژه ای در ایجاد هارمونی مناسب و چشم نواز به مانند قطعه موسیقی برخوردار است.
برای رسیدن به اهدافی همچون کارکرد مناسب، زیبایی بصری، هارمونی فضایی، و تأثیر محیطی و روانی مؤثر و مثبت در طراحی داخلی، مستلزم استفاده هماهنگ، منسجم، معنی‎دار و زیبا از عناصر طراحی است. در یک طرح مطلوب همه عناصر و اجزاء در نسبت به تاثیرات کیفی و معنایی که به فضا اعمال می کنند در ارتباطی تنگاتنگ با هم قرار دارند. بر این اساس، موفقیت هر طرح بستگی کامل به چگونگی ترکیب عناصر و الگوهای سه‎بعدی فضا دارد. تجربه سالیان دراز کار با رنگ ثابت کرده است که رنگ ها نیز مثل انسان ها، از جهات مختلف با یکدیگر مرتبط اند و سلیقه ها و صفات مشترکی دارند و یا برعکس ناهموان و متضاد یکدیگرند. شاید تصور کنید که نارنجی و سرخ متضاد همند، در حالی که در دایره رنگ کنار هم قرار می گیرند و دارای هارمونی هستند. خریدن یک دایره رنگ، که در آن نحوه ارتباط رنگ ها و چیدمان آنها و رنگ های مکمل مشخص شده است و در اکثر فروشگاه های لوازم هنری وجود دارد، با ارزش است تا قبل از خریدن زرد گریپ فوروتی و سبز زیتونی برای رنگ کردن اتاق خواب، نگاهی به آن بیندازیم.
رنگ بندی اتاق ها و استفاده از مصالحی که بتواند خصوصیات رنگی و بافت مورد نظر ما را برآورده سازد بسیار مهم و در عین حال قدرت اعمال نفوذ بر تغییرات کالبدی فضا را نیز داراست؛ کارهایی که برای تعدیل و تقسیم بندی دیواره های رنگی انجام می گیرند می تواند به عنوان ایده ای برای تعیین کالبد فیزیکی فضای نیز عمل کند و جنبه های کاربردی طراحی را با معیارهای زیباشناختی همراه سازیم. به عنوان مثال مساله روشنایی و استفاده از نور طبیعی در طراحی یک اتاق بسیار مهم است ولی نحوه کنترل نور، انتخاب رنگ و مصالحی که نور را از خود عبور می دهند به خلاقیت و قدرت طراح در ایجاد هماهنگی که وی بین کارکرد روشنایی اتاق و مطلوبیت فضا بستگی دارد.
استفاده از چرخه رنگ، روشی مطمئن برای یافتن رنگ های متناسب با رنگ مورد نظر ماست. چرخه رنگ متشکل از دوازده رنگ است که سه رنگ قرمز، زرد و آبی در آن رنگ های اولیه و رنگ های میان آنها به عنوان رنگ های ثانویه شناخته می شوند. هر رنگ در این چرخه می تواند با رنگ های کناری خود که رنگ های هم خانواده اش محسوب می شوند و همچنین رنگ مقابلش که رنگ مکمل آن است به خوبی ترکیب شده نتیجه ای زیبا و موزون بیافریند. استفاده از رنگ های هم خانواده که در چرخه رنگ در کنار هم قرار گرفته و به اصطلاح همسایه هستند ترکیبی ملایم و هماهنگ را ایجاد می کند که نگاه بیننده را به راحتی از یکی به دیگری رهنمون می شود. استفاده از یک رنگ با میزان کمی از رنگ مکمل آن چنانچه به درستی و در اندازه های صحیح صورت گرفته باشد نتیجه ای درخشان و چشمگیر می آفریند و بر جذابیت مجموعه رنگی حاضر می افزاید و مانع غالب شدن کامل یک رنگ بر فضای اتاق می شود.
چنین عواملی در انتخاب رنگ برای بناها، دکوراسیون داخلی و مبلمان فضا، رویکرد های مختلفی را در طراحی ایجاد می کند. رنگ یکی از عوامل تعیین کنند سبک و سیاقی است که بدان طریق با محیط پیرامون خود ارتباط بر قرار می کنیم و بیشتر از هر عامل مستقل دیگری می تواند فضای کسالت بار و یکنواخت اطراف را به مکانی روح بخش مبدل سازد. عوض کردن رنگ دیوار ها می تواند بیش از تغییر مبلمان یا حتی ساختار یک اتاق، نتایج چشم گیری به بار آورد. تا کنون خانه های بسیاری به رنگ بژ و کرمی و تنالیته های آن رنگ آمیزی شده اند و رنگ استاندارد معمول برای خانه های جدید مگنولیایی است اما باید تصور نمود که در شرایط مختلف اجتماعی و به خصوص اقلیمی، چگونه باید از این رنگ ها استفاده کرد و یا دیوار هایی به رنگ های ملایم و نامحسوس مثل استخوانی، برای زندگی کردن بسیار مناسبند؛ اما ایجاد کنتراست در آنها با انتخاب رنگ های خاص در لوازم جانبی منزل و روکش ها و رومبلی ها باعث روح بخشی به فضا می شود.
برای آنکه بتوانیم ارتباطی درست میان طبیعت خود با دکوراسیون داخلی خانه برقرا سازیم، باید بیاموزیم که ترس از متفاوت بودن با سایرین را از خود برانیم؛ مشکلی که امروزه بسیار با آن در گیریم و بسیاری از طراحی های معماری و داخلی را تحت الشعاع قرار می دهد. نمی توان در جامعه ای سیاه و سفید، تفکری رنگی داشت و فردایی بهتر را تصور کرد. غالبا خود را در حصاری از رنگ هایی به تحمیل عرف و جامعه «معقول» و «بی روح» و بی رمق قرار می دهیم، رنگ هایی که مانع از بروز احساسات و نمایان شدن خود واقعی ما می گردد.به منظور کمک برای ایجاد فضایی مطلوب و دلنشین در محیط زندگی خود و بهره گیری هر چه بهتر از رنگ ها، لازم است اطلاعات گسترده تری درباره ارتباطات فردی خویش با رنگ ها نایل شویم و مواردی را درک کنیم که علاقه مندی یا بیزاری به رنگ های خاص را در مورد ما آشکار می سازد. با بذل توجه بیشتر به قدرت رنگ ها در خانه های خود ممکن است از آنچه به واسطه این کار نمایان می شود به شکلی خوشایند یا ناخوشایند غرق حیرت شویم. رسیدن به ترکیب رنگ مناسب در اتاق، لباس و یا هر مورد دیگر، نه فقط جلب توجه می کند که حالتی از اطمینان و آرامش را نیز القا می کند.
کار موثر با رنگ بیش از همه به تحریک حس خلاقیت نیازمند است. به دست آوردن یک ترکیب رنگ مناسب که درست با منظور و هدف فرد، منطبق باشد خود به نوعی «آفرینش» محسوب می شود.
برای بدست آوردن چیدمانی مناسب از رنگ ها در فضاهای داخلی گام های اولیه زیر ضروری است:
۱- آن مطلبی را که با زبان رنگ می خواهید به بیننده بگویید در اندیشه خود آماده داشته باشید.
۲- یگ رنگ اصلی که سخن گوی پر قدرتی برای بیان آن مطلب باشد، پیدا کنید.
۳- رنگ های دیگری که در اطراف آن می چینید، باید در هماهنگی کامل باشد.
۴- آنگاه به عنوان یک رهبر طرح وارد شده و این بار سلیقه هنری خود را در چیدن این ابزار های فنی دخالت دهید.
به کاربردن رنگ در فضاها و یا مبلمانی ساده معمولا نیازمند مهارت زیاد و گران قیمت نیست. یک طراح معماری خوب می تواند بسیاری از نیاز های محرک روانی با استفاده از مطالبی که گفته شد و اندکی خلاقیت در جهت رفاه مصرف کنندگان به کار گیرد.
ارگونومی، کاربرد و مفهوم رنگ ها
مطالعه درباره ی رنگ ملاحظاتی را در زمینه های فیزیک، فیزیولوژی و روانشناسی پیش می آورد. شناخت و درک کردن بهتر رنگ ها می تواند در زندگی روزمره و یاشغلی شما تأثیرات فراوانی داشته باشد. آیا تا به حال دقت کرده اید که چرا شرکت های تبلیغاتی و طراحان خودرو از اشکال و شمایل به خصوصی استفاده می کنند؟ دلیلش این است که یک تأثیر روانی در ورای رنگ ها وجود دارد که شما را جذب آن می کند.
ماهیت رنگ:
هررنگ محصول بازتاب محدوده ای از طیف نور سفید به چشم ماست. به طور مثال همه رنگ های طیف نورسفید پس از تابیدن به گل سرخ جذب می شوند به جز رنگ قرمز که به سوی چشم ما منعکس می شود.

رنگ ها چگونه به وجود می آیند؟
رنگ ها در نور به وجود می آیند. نور خورشید بی رنگ است و رنگین کمان نشان می دهد که تمام رنگ های در نور سفید وجود دارند. نور از خورشید می آید و به اشیاء برخورد می کند و از شیء به چشم و بعد از آن به مغز می رسد. دقیق ترین تعریف علمی رنگ این است که رنگ یک انعکاس مرئی است که در اثر عبور یا انتشار یا بازتاب ترکیب رنگ ها توسط اشیا به وجود می آید.
اقسام رنگ:
به طور کلی رنگ ها به سه دسته اصلی تقسیم می شوند:
۱) رنگ های خنثی
۲) رنگ های گرم
۳) رنگ های سرد

رنگ های خنثی:
رنگ های خنثی رنگ هایی هستند که در طیف رنگی وجود نداشته و از ترکیب رنگ های دیگر به وجود می آیند و می توانند اثرات مثبت یا منفی داشته باشند. سیاه، سفید، خاکستری، بژ و قهوه ای رنگ های خنثی هستند.
رنگ های گرم:
رنگ های گرم محرک سیستم عصبی بوده و احساسات را تشدید می کنند. این دسته از رنگ ها به وضوح قابل رویت بوده و موجب جلب توجه می گردند. رنگ های قرمز، نارنجی، زرد، سبز و ارغوانی رنگ های گرم هستند.
رنگ های سرد:
رنگ های سرد رنگ های آرامش بخش هستند و هارمونی آن ها در محیط های مختلف بیش تر است و زیاد درچشم نیستند. رنگ های آبی، نیلی، سبز از جمله رنگ های سرد هستند.
کاربرد رنگ در ارگونومی:
رنگ ها بخشی از زندگی ما هستند. تأثیر رنگ بر زندگی بیش از حد تصور انسان است، تنها گوشه ای از اثر آن را در روحیات، کار، خستگی، حوادث، هنر و ادراک انسان مشاهده می کنیم. باتوجه به اثرات بسیار رنگ در سیستم های مختلف و نقش آن در طراحی و توسعه سیستم های انسانی، ارگونومی و مطالعه ی ویژگی های رنگ ها، اثرات آن بر انسان و روانشناسی او و فرآیند دریافت و تحلیل رنگ ها، برای مهندسان صنایع و طراحان سیستم های صنعتی-خدماتی لازم است. پژوهش دانشمندان نشان می دهد، رنگ ها همان گونه که بر روح و روان آدمی تأثیرات گوناگونی می گذارند، جسم او را نیز تحت تأثیر قرار می دهند.
رنگ و زندگی حرفه ای:
الف) رنگ و لباس های اداری: لباسی به رنگ خاکستری تیره، مشکی یا آبی سیر بپوشید تا شخصی موفق، آگاه و جدی بنظر برسید. پیراهن سفید و ساده احترام و رسمیت را برای شما به ارمغان خواهد آورد. پیراهن بژ و یا غیر سفید، چهره محافظه کارانه ملایم تری را از شما ارائه خواهد نمود.
ب) رنگ و دفتر کار: دیوارهای آبی کمرنگ نسبت به سفید بیشتر تولید آرامش نموده و بیشتر جلب توجه می کند. اسباب اثاثیه زرشکی یا ارغوانی تیره محیط کارشما رامجلل جلوه خواهد داد.
پ) ارتباط و وابستگی: اگر دقت کرده باشید لباس افراد پلیس و نظامی معمولاً برنگ آبی یا سبز تیره انتخاب می شود چون این رنگ ها نشانه قدرت و ابهت می باشند. در بیمارستان ها معمولا” از ملافه و البسه سبز کمرنگ استفاده می شود. چرا که این رنگ اثری تسکین دهنده و آرامش بخش دارد.
ت) مزایای تبلیغاتی: رستوران ها و اغذیه فروشی ها اغلب برای جلب توجه بیشتر از رنگ های قرمز و زرد استفاده می کنند. این گونه رنگ ها به وضوح دیده می شوند و بیشتر به یاد مردم می مانند.

رنگ و طراحی:
معمولاً دکمه های حساس و اعلان خطر و یا اهرم های توقف اضطراری، به رنگ قرمز می باشند. برعکس رنگ سبز نشانه عبور و امنیت است. در طراحی بسیاری از وسایل به کاربردن رنگ های مختلف در قسمت های گوناگون برای گویاتر ساختن وظایف، امری اجتناب ناپذیر است.
رنگ و ساختمان:
به کاربردن رنگ های سرد برای اجزای اتاق خواب مکانی به دور از تنش و آرامش بخش را برای خوابی شیرین برای شما فراهم می کند. دیوارهای اتاق خواب را برای ایجاد آرامش به رنگ های سرد و ملایم مانند آبی رنگ آمیزی کنید. رنگ سفید و یا کرمی برای قسمت پذیرایی و نشیمن می تواند موجب راحتی اعصاب گردد.
– در نمای بیرونی ساختمان ها اگر از دو رنگ متضاد (روشن و تیره) استفاده شود موجب زیبا تر شدن نما می شود. – درساختمان های تجاری و اداری استفاده از رنگ سفید، قرمز تیره و نارنجی توصیه می شود.

رنگ و خودرو:
اتومبیل مشکی نشانه تمایل به گمنامی است. برخی رنگ های به خصوص، به ویژه آبی و قرمز حاکی از خودنما بودن راننده است. انتخاب رنگ نقره ای یا طلایی می تواند بیانگر ثروت و دارایی باشد. رنگ سفید نشانه ی صلح و آرامش و شادی است و رنگ سبز نشانه ی آرامش و احتیاط شما می باشد.

رنگ و زنان:
خانم ها همواره در هر زمینه ای به دنبال فانتزی ترین رنگ هستند: خودروی آلبالویی قرمز، جعبه کادوی صورتی، عروسک سفید و…. زنان نسبت به افرادی که به رنگ آبی لباس می پوشند احساس راحتی و اعتماد بیشتری می کنند. به خانم ها یک شاخه رز قرمز به نشانه عشق و علاقه بدهید تا بهترین تأثیر را از لحاظ عاطفی بر آنان بگذارید.

رنگ در طراحی وب:
یک صفحه وب نیز باید بتواند علاوه بر انتقال مطالب، احساس طراح وب آن صفحه را نیز بیان کند. این کار را رنگ ها در طراحی وب انجام می دهند. آراستگی ظاهری جسم اکثر اجسام در معرض عوامل مخرب محیطی، نظیر شرایط جوی و آلودگی هوا، مواد ساینده، روغن و گرد وغبار، هستند. دراغلب موارد نمی توان از آلودگی سطح اجسام جلوگیری کرد، در این شرایط می توان با بهره گیری از ترکیب مناسب رنگ ها، اثر آلودگی و کثیفی را در جسم کم کرد. سه روش برخورد با رنگ دراین مواقع وجود دارد:
۱- رنگی را انتخاب کنیم که با رنگ عوامل آلوده کننده، سازگار باشد؛ در این روش، هدف این است تا جسم مستعمل به نظرنیاید.
۲- رنگی انتخاب شود که حتی درصورت اختلاط جسم با عوامل آلوده کننده، همچنان ظاهری قابل قبول داشته باشد. رنگ های یشمی و خاکستری از این دسته رنگ ها هستند.
۳- رنگی انتخاب شود که به محض آلوده شدن، ظاهری ناخوشایند پیدا کند و استفاده کننده را مجبور کند که جسم را به سرعت تمیز کند. هویت و شناسایی اجسام خاصی تنها با برخی رنگ ها شناخته می شوند؛ مثلاً درخودروها، رنگ زرد اغلب تداعی کننده ی تاکسی، در ذهن بیننده است. در طراحی اجسام این مورد بسیار مهم است. رنگ درمانی رنگ درمانی یا درمان دردها به وسیله رنگ ها مقوله ایست که به علم پزشکی پیشرفته امروزی مربوط می شود، درد در بدن انسان ایجاد می شود و و درمانش نیز در خود انسان و در جهان هستی است. لذا تأثیر پذیری از رنگ ها برای درمان مشکلات فیزیکی و روانی مقوله ایست که امروزه درمیان روانشناسان تثبیت شده و از این طریق بسیاری از مشکلات را درک می نمایند و تلاش وافری در رفع آن می کنند.
رنگها با تمامی عوامل و جزئیات زندگی ما چنان رابطه تنگاتنگی دارند که باید گفت رنگها بسان پله هایی هستند که وجود فیزیکی و روحی انسانها را با سایر جزئیات و پدیده های جهان هستی در ارتباط قرار می دهند این ارتباط و تاثیر به حدی است که حتی انسانها در کلمات و جملات خود نیز برای بیان احساسات درونیشان از رنگها استفاده کرده و آن را بیان می دارند.

خیلی از ما به هنگام بیان و تعریف احساسات فیزیکی و درونی خود از رنگها استفاده می کنیم. مثل اینکه‌: «فلانی از خشم سرخ، سرخ شده بود.»

انسانها در رابطه با رنگها اشتراک عقیده ندارند، یعنی هر فردی نسبت به رنگی جاذبه و دافعه خاصی از خود نشان می دهد. شاید رنگهایی که برای شما بسیار جالب و زیبا خوشایند هستند، برای دیگران بی معنی و یا کم ارزش جلوه کند. و این کاملا طبیعی است که شما رنگی را بپسندید و یا نپسندید. و ما تا بحال سوالهایی در ذهن مان ایجاد شده که تا چه اندازه می توان از رنگها سود جست.

رنگها و تاثیرات آنها
رنگ زمانی ظاهر می شود که فرکانس نوری در محیطی متناسب شدت گرفته و متظاهر گردد. رنگ علیرغم خصوصیات ایجاد انگیزه، هوس، شادمانی، ساختاری و حتی تهیجی، دارای خصوصیات سوزاننده و برنده نیز هست. هر رنگ دارای خصوصیات منحصر به فرد درمانی و تعادل بر انگیزی است. یکی دیگر از خصوصیات رنگها این است که می توانند تا اعماق نیروی ادراک و شعور ما نفوذ نمایند.

رنگ ها را می توان به سه قسمت اسامی یا سه گروه تقسیم کرد. نخستین گروه (گروه اصلی) ‌قرمز – زرد – آبی. گروه دوم همان رنگ هایی که از ترکیب رنگ اصلی بدست می آیند و گروه سوم نیز از ترکیب رنگ های اصلی با رنگهای نوع دوم حاصل می شود. در ادامه به تاثیرات رنگها در ذهن – روان و محیط فیزیکی اطرافمان اشاره می کنیم که در بین این متون از تاثیر رنگ ها به گونه ای از بیماری ها اشاره خواهد شد که ناگفته نماند که این فهرست ها صرفا حالت پیشنهادی داشته و به صورت نسخه نبایستی تلقی گردد.

برای مبارزه با ناراحتی ها و بیماریها استفاده از رنگها در علم پزشکی پیشرفته صرفا چاره ساز نبوده و این پیشنهادات در کنار بهره گیری از سایر موارد درمان می تواند بسیار موثر باشد و بهبودی را سریعا برای انسان به ارمغان بیاورد….

رنگ سفید:
رنگ سفید در بنیه تمامی طیفها نهفته و وجود دارد. رنگ سفید متظاهر کننده احساسات نبوغ و استعدادهای بالقوه فرد بوده و رنگی است که نبوغ و توانایی های فرد را تقویت نموده و برای تمامی بنیه رنگها مناسب تشخیص داده می شود.
برای درمان توسط رنگها بهتر است با این رنگ شروع شود و با این رنگ نیز پایان یابد.

رنگ سیاه:
رنگ سیاه نیز مانند سفید در تمامی طیفهای نوری متمرکز و وجود دارد. سیاه در ورای پرده ای درهم ریخته و آشفته مخفی گردیده. بسیاری از افراد از رنگ سیاه به عنوان رنگ درمان کننده استفاده می کنند. این رنگ در زمانی که فرد دچار مشکلات روحی شده و بسیار آشفته حال است، می تواند حالت آرامش بخش و حفاظت کننده را ایفا کند.

این رنگ باعث می شود که احساسات زنانه در افراد به حرکت بیفتد و همین امر باعث می گردد که در وجودشان انرژی مغناطیسی نیرو مندی را حس نمایند. اگر رنگ سیاه در لباسهای مورد استفاده، به وفور مورد استعمال قرار گیرد، باعث می گردد فرد دچار افسردگی و آشفتگی روحی گردد. و روانشناسان که سعی در درمان با رنگها را دارند سعی می کنند این رنگ را به همراه سفید استفاده کنند. زیرا تاثیرات منفی هر دو رنگ باعث می شود که حالات متعادلی ایجاد شود و همین امر باعث می شود فرد از درون آرامش یابد و عدم تعادل و توازن وی نیز از بین می رود. رنگ سیاه باعث می گردد که رفتارهای ناشی از غیر شعور افراد به نظم سوق پیدا کند. برای رسیدن به این نتیجه بهتر است رنگ سیاه را به تمام، بر تن نکنید و حتما پیراهن یا کفش و یا چیزی از لباستان را به رنگ
سفید انتخاب کنید.

رنگ قرمز یا سرخ:
رنگ سرخ به نهایت روح افزاد و جان بخش است. این رنگ به لحاظ داشتن خصوصیات خود باعث می گردد که چاکراها به حرکت بیفتند. (چاکراها محلهایی هستند که در بدن انسان به وفور وجود داشته و انرژی های لازم از طریق آنها وارد بدن شده و یا از آن خارج می گردند، ما باید توجه داشته باشیم که این مراکز و نقاط با بدن فیزیکی ما هیچ ارتباطی نداشته و تاثیراتی در حرکات و عملیات فیزیکی ما ندارند و تنها در شرایط تاثیر گذاری و یا تاثیر پذیری روحی ما انسانها کار برد دارند.

رنگ قرمز به سبب داشتن انرژی شدید در خود باعث می گردد که تحریکات و احساسات فیزیکی و عوامل و اسباب فیزیکی خود را بیدار سازد و همین بیداری آنها را به شدت به فعالیت وا می دارد. این رنگ می تواند سرماخوردگی، ناراحتی‌های گردش خون و وجود عفونت در نایژه ها و ریه ها مفید واقع شود و آنها را درمان نماید.

اما باید توجه داشت که این رنگ احساسات مربوط به انتقام، کینه، بی منطقی، جسارت، عشق و سکس را نیز تهییج می نماید. اگر مقدار رنگ قرمز بیشتر مورد استفاده قرار گیرد منجر به ناملایمات احساسی و افسردگی های ناپایدار می شود.

علاوه بر این باعث افزایش فشار خون در انسانها نیز می شود. به طور خلاصه رنگ قرمز، باعث می شود که حرارت و دمای بدن انسان بیشتر شود و گردش خون و جریان آن را سریعتر می سازد و برای افرادی که دارای فشار خون پایینی هستند مفید می باشد.

رنگ نارنجی:
این رنگ با مشخصه بسیار شاخص و ساده خود، سمبل نشاط و شادمانی و از طرفی نشانه دانش و آگاهی است. این رنگ احساسات اجتماعی بودن و شدن را افزایش داده و فعالیتهای اجتماعی را در افراد تقویت می بخشد.
موثرترین بخش بدن انسان، سیستم عضلانی و ماهیچه های انسان است که به سرعت از این رنگ تاثیر می پذیرد. استفاده افراطی از رنگ نارنجی سبب نامتعادلی و ناهماهنگی در سیستم عصبی افراد می شود. و توصیه می شود که این رنگ به همراه رنگ سبز یا آبی استفاده شود.

اعضای مختلفی از بدن از جمله طحال، غده پانکراس، معده، روده ها و کلیه ها از این رنگ متاثر هستند. ناراحتی و افسردگی های شدید نیز می توانند به وسیله رنگ نارنجی درمان شوند. برای رفع ناراحتیهای گذرا در سیستم گوارشی نیز استفاده از رنگ نارنجی مفید می باشد.

لازم به ذکر است: اگر توجه کنید در بازی فوتبال کمک داوران که پرچم نارنجی و زردی که در دست دارند اگر بازیکنان فوتبال با عصبانیت به سمت آنها حرکت کنند و رای و حکم آنها معترض می شوند آنها پرچم خود را در پشت خود نگه می دارند چون رنگ پرچم کمک داوران باعث بروز خشم بیشتر بازیکنان می شود.
رنگ زرد:
تاثیر گذارترین نقطه ای که در بدن انسان می تواند از رنگ زرد متاثر گردد، ذهن آدمی است. تمامی فعالیتهای ذهنی فرد به وسیله نیروی رنگ زرد به حرکت در می آید. از طرفی برای از بین بردن ناملایمات و یأس و ناامیدی رنگ زرد مفید واقع می شود. زیرا نیروی رنگ زرد به فرد امیدواری به زندگی و نیروی زیستن می بخشد. به وسیله رنگ زرد، خوش بینی و اعتماد به نفس را در خود افزایش می دهد.

سیستم عصبی، معده، روده ها، کلیه ها و تمامی جهاز هاضمه تحت تاثیر این رنگ قرار دارند. و اگر ناراحتی در آنها ایجاد شود به وسیله رنگ زرد می توان آن را درمان نمود. رنگ زرد و زرد طلایی هم واکنشهای فرد را در رابطه با زندگی و هم تصورات خوش بینانه در انسان را تقویت می بخشد.

رنگ سبز:
رنگ سبز یکی از رنگهایی است که در جهان بیش از بقیه رنگها دیده می شود. رنگ سبز حالت آرام بخشی دارد و به عنوان سمبل شفقت و مهربانی و متعادل بودن روح و روان و رفتار به شمار می رود. این رنگ از طرفی دل رحمی، مهربانی و مودت و دوستی را در انسانها افزایش می دهد. رنگ سبز روشن که به طیف نوری آبی نزدیکتر است، در بسیاری از درمانها مفید واقع می شود و بهترین رنگ برای درمان دردها محسوب می گردد. این رنگ در تقویت احساسات دوستی، امیدواری، ایمان و صلح بسیار موثر می باشد و برای این بیشتر پرچم کشورهای صلح طلب دارای چنین رنگی است و اگر جامعه ای بیشتر به این رنگ گرایش داشته باشد، از آرامش و ثبات بهتری برخوردار می باشد.

مهمترین نقطه ای که از رنگ سبز متاثر می گردد، چاکرای قلب است. این حالت باعث می گردد که ناراحتی های قلبی، فشار خون زیاد و یا کم، سردردهای ناموزون و ناهماهنگ میگرن، بی حالی و سستی در بدن و هم چنین رنگ پریدگی از طریق رنگ سبز درمان می شود و آنچه که نبایستی در این قضیه فراموش شود اینکه، از رنگ سبز نبایستی در درمان بیماریهایی از قبیل سرطان و یا بیماریهای غده ای از آن استفاده کرد. زیرا رنگ سبز باعث می شود که سرعت رشد و توسعه و پیشرفت هر چیزی افزایش یابد و این رنگ باعث رشد تومورهای سرطانی شده و بسیار خطرناک است.

رنگ آبی:
رنگ آبی حالت خنک کنندگی سیستم انرژی را دارد و به طور کلی رنگی است که حالت آرام بخشی و استراحت دهندگی را دارد. این رنگ انرژیهای موجود در بدن را متعادل ساخته و حالت آنتی سیتیک (گندزدایی) را در بدن نشان می دهد. این رنگ در انتظام بخشی سیستم تنفسی نیز مفید واقع می شود. از طرفی رنگ آبی باعث می شود که فشار خون بالا کاهش یابد و در رفع ناراحتی ها و بیماریهای گلو و حنجره نیز مفید واقع می شود.

استفاده از رنگ آبی در درمان بیماریهای مربوط به آسم، آبله مرغان، زردی و یرقان رماتیسم و بیماریهای شایع کودکان بیسار مفید بوده و حتی مانع از بروز بیماری می شود از طرفی این رنگ منجر به افزایش قدرت پیش بینی می شود و حدس را در افراد افزایش می دهد و از این جهت رنگ آبی مناسب ترین رنگ برشمرده می شود. اگر می خواهید بیشتر از هر رنگی از رنگ آبی استفاده کنید، همیشه آن را رنگهای گرم به طور مشترک مورد استفاده قرار دهید. در کنار لباس آبی از رنگهای قرمز و نارنجی بهره بگیرید.

استفاده از رنگ آبی در کنار رنگهای گرم باعث می شود که احساسات هنری – فکری فرد افزایش می یابد و منبع مربوط به آن به طرز بسیار وسیعی به حرکت در می آید.

رنگلاجوردی
این رنگ در رفع بیماریهای روحی و فیزیکی بسیار مفید می باشد. مهمترین تاثیر این رنگ در منطقه مربوط به چاکرای ابروها است. به تناسبی همین رنگ به جهت ارتباط با مراکز چاکرای عصبی باعث می شود که حالت متعادلی در سیستم عصبی پدید آید و واکنشهای مثبت را موجب می شود. از طرفی نیروی بخشش و عفو را در بدن افزایش داده و تقویت می بخشد. نیروی خالی این رنگ به خوبی خون را تمیز کرده و شستشو می دهد. از این جهت بسیاری از توکسینها (سمومی که به وسیله میکروبها تولید می شوند) از طریق این رنگ از بدن و گردش خون خارج می شوند و این رنگ تعادل و توازن لازم را در میان دو نیم کره مغز ایجاد کرده و تاثیرات مثبتی می گذارد. این رنگ در رابطه با چهره انسان نیز بسیار موثر و مفید است و تمامی سینوسهای صورت را تحت تاثیر نهاده و اگر در بخشهای مختلف صورت از جمله اطراف چشم،گوش، بینی ، دهان، گونه ها و ناراحتی هایی مشاهده گردد، می توان از رنگ لاجوردی استفاده کرد و بیماری را بهبود بخشید.

با تمام این اوصاف، نبایستی از خاصیت آرام بخشی و ساکن و ساکت سازی آن چشم پوشید. به طور مثال کسانی که با تمرکز حواس و یا مدیتاسیون مشغول فعالیت هستند، در بین مراحل مختلف تمرینات خویش جایگاه ویژه ای را به رنگ لاجوردی اختصاص می دهند. زیرا این رنگ احساسات ذی شعور را به همراه قوه تخیل و حدس و گمان را پیش فرض تقویت می کند.

در محیطی که زندگی کرده و یا کار می کنید باید توجه داشته باشید که رنگ لاجوردی حالت افسردگی و بی قیدی در برابر دیگران و حالت عدم مسوولیت را در انسان افزایش می دهد.

رنگ کبود:
رنگ کبود بسی متفاوت تر از سایر رنگها، بخش اسکلت و استخوان بندی بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. از لحاظ دیگر باعث می‌شود که توکسینهای موجود در بدن از بین بروند و تاثیرات شگرفی در سیستم فیزیکی و روحی بدن دارد. این رنگ از طرفی حالت گندزدایی و یا آنتی سپتیک را دارد. به همین جهت در میان ساختار فیزیکی و روحی انسان تعادل شگرفی ایجاد می نماید. انرژی رنگ کبود در درمان انواع بیماریهای سرطانی موثر است. مخصوصا التهاب و عفونت دنده های قفسه سینه و یا جراحیهای استخوانی بسیار مفید واقع می شود. از سویی استفاده از رنگ کبود در رفع مشکلات سیستم گوارشی و هضم و جذب مواد معدنی و ویتامینها در بدن بسیار مفید است. رنگ کبود باعث می شود که انسانها رویاهای زیادی مشاهده نمایند و به خاطر اینکه سیستم عصبی و مغز را نیز تحت تاثیر قرار می دهند، باعث می شود که انسانها در تداعی خاطرات گذشته موفق گردند و در درمان رفع بیماری فراموشی نیز مفید واقع می شود.
رنگ صورتی:
رنگ صورتی مطمئن ترین و مناسب ترین رنگی است که می تواند با انرژی خود، احساسات مربوط به مهربانی، شفقت، حامی، یکرنگی، صراحت، عشق، اعتماد و ایمان به آنچه که لازم است را تقویت می کند. رنگ صورتی بواسطه داشتن نیروی خاص غده تیموس را تحت تاثیر قرار داده و انسان را دارای روحیه بخشندگی و با عاطفه می سازد. در تداعی معانی و خاطرات نیز وجود این رنگ مفید واقع می گردد. به طور خلاصه رنگ صورتی در رفع کدورت، ناراحتی های عصبی، خشم، آرامش بسیار مفید بوده و حالت موثری دارد.

رنگ زردلیمویی:
این رنگ در افزایش قدرت فعالیتهای مغزی بسیار مفید است و خصوصیت سرعت بخشی به انتقالات مغزی را دارد. یعنی این رنگ باعث می شود که فرد آنچه را که فرا گرفته سریعا حلاجی کرده و تحلیل و تجزیه را انجام دهد و به نتیجه برسد.

رنگ زردطلایی:
این رنگ سیستم رفع کدورت و بخشندگی را در وجود آدمی پرورش داده و تقویت می بخشد. روح آرامش و عفو را در انسان ایجاد می نماید. این رنگ نیز مانند رنگ سرخ (قرمز) در انسان هیجانات زیادی را ایجاد می نماید.

رنگ آبی آسمانی:
این رنگ با میزان استفاده اکسیژن در بدن در ارتباط است. این رنگ به شدت حالت گندزدایی و میکروب کشی داشته و بدن انسان به کمک این رنگ می تواند تمامی ناراحتیهای مربوط به آشفتگی روحی، ناملایمات روانی، افسردگی و ناراحتی های ذهنی را از بین ببرد. رنگ آبی آسمانی و انرژی موجود در آن باعث می شود که تمامی شرایط موثر و منفی که که مغز را دچار خود می سازد، از بین بروند.
رنگ آبی نیلی:
این رنگ مهمترین رنگی است که با انرژی خود تمامی بدن را تحت تاثیر خود قرار داده و آرامش و تسکین لازم را به آن می بخشاید و در واقع بدن را سراپا نگه می دارد. این رنگ در رفع تب شدید بسیار مفید بوده و حالت آرامش بخشی دارد.

رنگ سرمه ای روشن:
این رنگ که از دو رنگ آبی و سبز ایجاد می شود، بهترین انرژی را در رفع بحران ها و ناراحتی های روحی دارد. این رنگ روح نشاط و فعالیت را به انسان بخشیده و میکروبها را از بدن و حتی توکسینها را نیز دفع می نماید. این رنگ در حفظ سلامتی پوست بیمار مفید است و در رفع خستگی های جسمانی و ناراحتی های مربوط به گوش نیز بسیار مفید می باشد.

رنگ افلاطونی (کبود روشن):
این رنگ دارای انرژی بسیار نیرومندی می باشد و استفاده زیاد و افراطی از آن باعث می گردد که فرد دچار ناراحتی های روحی و روانی شود این رنگ به واسطه داشتن تُن زیادی از رنگ و قرمز موجبات سر درد، ناراحتیهای میگرنی و واکنش های عصبی را فراهم می آورد. اما با تمام این خصوصیات در درمان بیماریهای سرطانی و کوچک کردن و مانع شدن از رشد تومورها، بسیار مفید واقع می گردد و از طرفی تب شدید را دفع می کند.
رنگ نقره ای:
این رنگ در درمان بیماریهایی که ریشه متافیزیکی دارند، استفاده از انرژی رنگ نقره ای بسیار شایسته خواهد بود. از طرفی انرژی این رنگ قدرت نبوغ، خلاقیت و تفکر را در انسان افزایش می دهد.

رنگ قهوهای:
این رنگ فرد را از بسیاری از جهات و مخصوصا از حیث ذهنی و احساسی تحت تاثیر قرار می دهد. این رنگ بواسطه داشتن انرژی خاص خود باعث می شود که انسان تحت تاثیر آن قرار گرفته و فردی اجتماعی شود و بینش و رفتار فرد را در قبال جامعه متعادل می نماید.

در قسمت بالا اشاره ای به خواص تعدادی از رنگها (رنگهای اصلی) شد که قابل ذکر است همانطور که در ابتدا نیز اشاره شد این خواص رنگها که در برخی از آنها خاصیت درمانی ذکر شد نبایستی بصورت نسخع در نظر گرفته شود بلکه طبق نظر کارشناسان و روان شناسان رنگ می تواند در کنار سایر راههای درمانی پزشکی کاربرد و تاثیری مثبت بر روند درمان داشته باشد و در ادامه باید به این نکته اشاره کرد که رنگها جز لاینفک زندگی ما هستند و ما هر چه در اطراف خود می بینیم دارای رنگ است و از این خواص رنگها در جاها و استفاده های مختلف می توانیم بهره گیریم از جمله مراکز درمانی، بیمارستانها، مدارس، محیط کار، و رنگهایی که در تزئین شهر استفاده می شود و… حال باید از تاثیرات رنگ که شاید در بعضی از موارد به آن توجه کمی می شود توجه بیشتر و بهره ای بیشتر جست و استفاده بهتری برد.

حتی کارفرمایان نیز می توانند از تنوع رنگی و خواص رنگها در تولید بیشتر و بازده کاری در محیط کارشان بهره گیرند. بر اساس یک تحقیق انجام گرفته تمامی محیط کار کارگران در یک کارخانه در تهران از رنگهای شاد ومناسب استفاده شد و مشخص شد که استفاده از رنگهای شاد و مناسب در محیط کار کارگران، نقش مضاعفی در تولید و کیفیت محصولات کارخانه داشته است. زیرا استفاده از رنگ مناسب در محیط کار باعث افزایش روحیه و حوصله برای کارگران می شود. و ما اینجا مشاهده می کنیم که با صرف هزینه اندکی و قدرت ابتکار و خلاقیت در رنگ آمیزی محیط کار به چه میزان می توانیم بهره گیریم. و این یکی از هزاران مواردی است که از رنگ می توان بهره جست.

تبریز مقدمه:

تبریز به عنوان یکی از مهم ترین شهرهای کشور با بیشینه تاریخی و فرهنگی از گذشته های دور بنیانگذار بسیاری از سبک های هنری و پیشگام در عرصه های فرهنگی و اجتماعی بوده است. شهر تبریز به عنوان مرکز ولیعهد نشین عصر قاجار و دومین شهر پر رونق کشور از لحاظ داشتن خانه های قدیمی،بسیار در خور توجه است.

طبق مطالعات اولیه حدود ۳۰۰ خانه قدیمی ارزشمند در شهر تبریز وجود دارد که از این میان نزدیک به ۸۰ باب از آنها با معرفی میراث فرهنگی با کاربری فرهنگی تثبیت شده اند تا از گزند تخریب مصون بمانند.

برای دانلود و توضیحات بیشتر به ادامه مطلب مراجعه نمائید…

فهرستی از خانه های تاریخی تبریز :

خانه کوزه کنانی (مشروطه) -خانه امیر کبیر (امیر نظام) ، قاجاریه -خانه های قدکی-بهنام-گنجه ای زاده ، قاجاریه -خانه علوی ، قاجاریه -خانه سلماسی ، اوائل قاجار -خانه حریری ، قاجاریه -خانه دکتر صحتی ، اوائل قاجار-پهلوی – خانه رستگار ، پهلوی -خانه اردوبادی ، پهلوی اول -خانه امیر ارشد ، قاجاریه -خانه ساوجبلاغی ، پهلوی اول -خانه حیدر زاده ، قاجاریه -خانه گنجعلی زاده ، پهلوی اول -خانه سرخه ای ، قاجاریه -خانه لاله ای ، اوائل پهلوی -خانه شربت اوغلی ، -خانه بلورچیان -خانه گنجه ای زاده ، قاجاریه -خانه نیشابوری ، اواخر پهلوی اول -خانه ثقه الاسلام ، پهلوی -خانه رحیمی ، قاجاریه -خانه حداد ، اواخر قاجار -خانه کاوه ، قاجاریه -خانه کمپانی ، پهلوی اول -خانه نقشینه ،قاجاریه -خانه صدقیان ، قاجاریه -خانه ، مجتهدی ، قاجار و پهلوی اول -خانه صرافلار ، قاجاریه و پهلوی اول -خانه سیلاب ، قاجاریه -خانه حاج شیخ ، قاجاریه -خانه حسین زاده (یاشار) ، قاجاریه -خانه ختایی ،اوائل صفویه واواخر قاجار -خانه صلح جو ، قاجاریه -خانه معبودی ، قاجاریه
خانه مسیو ، قاجاریه -خانه نیکدل ، قاجاریه -خانه حسین زاده (یاشار) ،قاجاریه -خانه و باغ کلانتری -خانه احتشام الدوله ، اواخر قاجارو پهلوی اول -خانه زمانی ، پهلوی -خانه کوچه مشکیان ، قاجاریه -خانه نعمت زاده ،قاجاریه -خانه امیر ، قاجاریه -خانه امیر پرویز ، پهلوی -خانه خیابانی ، اواخر قاجار و پهلوی اول -خانه شربت زاده ، قاجاریه -خانه انصارین ، اواخر قاجار -خانه ساعتی ، پهلوی -خانه فتحی ، پهلوی اول -خانه میرزا محمد ثقه الاسلام ، پهلوی -خانه پروین اعتصامی ، پهلوی اول -خانه امیر فاطمی ، پهلوی -خانه ستار خان ، پهلوی -خانه عهدی، قاجاریه -خانه سلطان القرایی ، قاجاریه و پهلوی -خانه قالیچی ، اواخر قاجار و پهلوی .و…………..

خانه های تاریخی تبریز:

بافت معماری شهری چون تبریز در واپسین زلزله ویرانگر آخرین شب ۱۱۹۳ هجری در هم می ریزد و تمام بناهای تاریخی و دیدنی موجود در شهر بر اثر وقوع این زمین لرزه هولناک تخریب می شود. و شهر تبریز به تلی از خرابه ها مبدل می شود.این ویرانی مصادف بود با آغاز حکومت قاجار و آغاز معماری قاجار.پس از وقوع زمین لرزه ۱۱۹۳ هجری و در آغازین سال های حکومت دوره ی قاجار،ساخت و ساز در شهر تبریز رونق گرفت و مردم بر روی خرابه های تبریز ویران شده،شهری نو با خانه های زیبا و جالب بنا کردند.که می توان گفت تبدیل شدن تبریز به دارالسلطنه در دوران ولیعهدی عباس میرزا دلیل اصلی تعدد و کثرت خانه های تاریخی در این شهر می باشد.امروزه این خانه های قدیمی که قدمت اکثر آنها به دوره قاجار می رسد،در نقاط مرکزی شهر تبریز به چشم می خورند.که در ترکیب با هم بافت دلپذیری را پدید آورده اند و مجموعه های با ارزشی را در اختیار گذاشتند.

خانه های تاریخی تبریز معماری خانه های قدیمی تبریز، معماری ایرانی بومی است.انطباق خارق العاده اقلیمی آن را کاملا تبریزی می گرداند. این معماری متفاوت با معماری کویری و دیگر نقاط است.سر در خانه های قدیمی تبریز مبین این ادعا است.به تعبیری خانه -ی قدیمی از سر در آغاز می شود که تنوع آن در تبریز اعجاب آور است.این خانه ها اگرچه رو به درون دارند و دیوار -های بلند آنهار را از بیرون جدا می سازد. دیوار بیرونی قاب بندی شده است و سر در نیز به بهترین شکل ممکن تزئین شده است تا عابر و گذرنده محترم داشته شود.

خانه های تاریخی تبریز در زمینه آجرکاری بناهای آن دوره به جرأت می توان تبریز را دروازه ورود و بسط نوعی آجر کاری در بناها دانست که نمونه های آن را در تهران و دیگر شهرها نیز می توان جست و جو کرد.

خانه های تاریخی تبریز -خانه بهنام،اوائل قاجار خانه بهنام از دیگر خانه های تاریخی تبریزاست که از قدیمی ترین بناهای اوائل قاجاره می باشد که در دوره ناصرالدین شاه مرمت شده است.

خانه های تاریخی تبریز -خانه بهنام،اوائل قاجار معماری خانه خانه بهنام از دو قسمت اندرونی و بیرونی تشکیل شده است که شامل: هشتی،ورودی،دالان سردر،حیاط بزرگ بیرونی،حیاط اندرونی،ایوان جنوبی و ایوان شمالی و زیرزمین.

خانه سلماسی،اوائل قاجار این بنا متعلق به اوائل حکومت قاجاریه است و کل ساختمان در سه ضلع حیاط و در دو طبقه با زیر بنای ۸۷۵ متر مربع ساخته شده است. معماری خانه ساختمان شامل سر در با کاربندی آجری و هشتی و راهرو ورودی حوضخانه،طنبی سه دری بزرگ در شمال و طنبی های(نشیمن) جانبی در اضلاع شرقی و غربی با پنجره های ارسی،آب انبار و حیاط باغچه است.

رتبه اول جایزه معمار در بخش عمومی، سال ۱۳۹۴

پل طبیعت، یک پل پیاده بر فراز بزرگراه مدرس در اراضی عباس آباد و بزرگترین پل غیر خودرویی کشور است. اراضی عباس آباد زمینهایی هستند به مساحت ۵۵۹ هکتار بین منطقه ۳ و ۶ تهران که کاربری آنها به فضاهای سبز تفریحی و فرهنگی مانند بوستانها، کتابخانه و باغ موزه اختصاص داده شده است.

این پل که تنها به عابران پیاده اختصاص دارد جهت اتصال کاربرهای پیاده پارک طالقانی را در شرق به پارک آب و آتش در غرب که توسط بزرگراه از هم جدا شده اند، در دو طبقه اصلی طراحی شدهکه بر روی دو ستونِ درختی شکل در دو سمت بزرگراه، یک طبقه دیگر به آن افزوده میشود.

این طرح نتیجه یک مسابقه دو مرحله ایست که در سال ۱۳۸۷ از طرف شرکت نوسازی اراضی عباس آباد مطرح شد. این طرح به عنوان طرح برنده برگزیده شد و از پاییز ۱۳۸۸ طراحی نهایی آن به همراه محاسبات و تحلیل ها ی سازه ای آغاز شد. ساخت این پل از پاییز ۱۳۸۹ آغاز و در پاییز ۱۳۹۳ پایان یافت.

برای توضیحات بیشتر و مشاهده تصاویر به ادامه مطلب مراجعه نمائید…

درهر دومرحله مسابقه طراحی که با هدف اتصال بخش شرقی و غربی اراضی عباس آباد صورت گرفت، با توجه به ظرفیت های سایت، پل بر محوریت پنج ایده اصلی طراحی شد:

علیرقم اینکه در طرح جامع اراضی قرار بود یک نقطه از هر پارک به نقطه دیگر وصل شود ولی یکی از ایده های اصلی این پل این بود کهپل نباید تنها مانند یک پاره خط دو نقطه را به هم متصل کندبلکه پل می تواند در هرسمت به چندین شاخه منشعب شود و چند نقطه از یک سمت را به چندین نقطه در سمت دیگر مرتبط سازد. با توجه به اینکه هر دو پارک به صورت شمالی جنوبی در دوطرف بزرگراه قرارگرفته اند، این ایده، این امکان را ایجاد می­کرد که پل تا نقاط دورتر، حتی تا ورودی های هر دو پارک گسترش یابد. درپارک طالقانی در شرق مسیرهایی از پل منشعب میشوند که کم کم به مسیرهای موجود در پارک و ورودی ها ختم میشوند. در نقطه ای که پل به پارک آب و آتش متصل می شود، سطح اصلی تا حدود ۵۵ متر در عرض گشایش پیدا می کند و تبدیل به یک میدان ورودی می شود که در سه نقطه به منظور حفظ درختان موجود در سایت بازشو هایی دارد. این میدان به گونه ایست که پل را در پارک حل می کند و جایی که سطح زمین تمام می شود و پل آغاز می گردد تقریبا نا مشخص است. در طبقه پایین هم مانند سمت شرقی مسیرهایی از پل منشعب شده و به نقاط دیگری در پارک میرسند.

بر خلاف تعبیر معمول از پل که معبریست برای رسیدن از نقطه ای به نقطه دیگر، این پل از ابتدا به عنوان فضایی برای ماندن طراحی شد. وقتی پل دو پارک تفریحی را به هم وصل می کند، خود نیز می تواند یک فضای تفریحی و ادامه ای از هر دو پارک باشد. با ایجاد فضای سبز، فضای نشستن یا عملکردهای تفریحی دیگرمانند رستوران و کافه، هردو پارک روی پل ادامه می یابند و به عبارت دیگر در هم حل می شوند و بهانه کافی برای ماندن کاربرها روی آن ایجاد میکنند.

پل یا هر مسیری که برروی یک خط مستقیم طراحی شود، ایجاد پرسپکتیو یک نقطه ای می کند که فقط “رفتن” را القا می نماید؛ زیرا از ابتدای مسیر، تا انتهای آن قابل رویت است. اینجا چون قراراست پل، خود فضا و محلی برای ماندن باشد، باید به جای یک خط مستقیم به صورت یک مسیر غیر خطی یا ترکیبی از چند مسیر طراحی شد. طراحی پل به صورت ترکیبی از چند منحنی موجب شد که مناظری که به چشم ناظر می آید بی نهایت باشد. در این پل، از آنجایی که انتهای مسیر مشخص نیست، کاربر به جای رفتن، سرعتش را کم میکند وبه گشت و گذار و تفحص تشویق می شود.

از آنجا یی که در هردوسمت پل، به خصوص در سمت پارک طالقانی، درختان زیادی وجود دارند، تلاش براین بود که نقاطی که کمترین درخت را دارند برای محل ستون ها و نقاط ابتدا و انتهای پل انتخاب شوند، همچنین تعداد ستونها و نقطه اتکائشان روی زمین به کمترین تعداد ممکن رسانده شد، تا مداخله در طبیعت به حداقل برسد.

درطراحی این پل سازه و معماری از یکدیگر مجزا نیستند. با توجه به اینکه دهانه­های بزرگ سازه برای باربری و ایستایی، نیاز به ارتفاع زیاد دارند، در این پل ارتفاع سازه به گونه ای انتخاب شد که بتواند خود یک فضای معماری و قابل استفاده برای انسان ایجاد کند. این نوع نگاه به سازه باعث شد از ابتدا پل به صورت یک خرپای سه بعدی با فرمی پویا در دوسطح پیوسته طراحی شود. این خرپا بر سه ستون با فرم شبیه درخت قرار میگیرد که در این نقاط سازه ارتفاع بیشتری پیدا میکند و به سه طبقه میرسد. طول کل پل در حدود ۲۷۰ مترو دهانه های آن از شرق به غرب به ترتیب ۶۸،۹۴،۶۸و۳۹ متر می­باشند. عرض پل بین ۶ تا ۱۳ متر متغیر است.

سه سطح ارتفاعی پل توسط رمپ ها و پله هایی به یکدیگر متصل می­شوند. این رمپها که به صورت پیوسته طبقات را به هم وصل میکنند، این امکان را فراهم میکنند که بتوان پل را به با توجه به شکل سازه و اختلاف سطحِ دو نقطه ابتدا و انتهای پل، خود این سطوح نیز دارای شیب های متغیر ملایمی می­باشند. سطح سوم که در بالای دو ستون اصلی قرار دارد، یک سطح کاملا باز است که می تواند مکانی برای اجرای موسیقی یا نمایش و یا فضایی برای سایر فعالیت های هنری مانند نقاشی باشد.

سطح دوم سطحی است که از سمت شرق، هم سطح پارک طالقانی وازسمت غرب، هم سطح پارک آب و آتش است. این سطح بیشتر به حرکت افراد پیاده، دوچرخه و کالسکه اختصاص دارد. در نقاطی که عرض پل در اثر حرکت سینوسی در دو طرف بیشتر می شود، در لبه ها امکان ایجاد فضاهای سبز و نشستن تعبیه شده است. با وجود اینکه در این سطح هر دو عملکرد «رفتن» و «ماندن» اتفاق می افتد، اما عملکرد حرکتی «رفتن» غالب است.

سطح زیرین نیز از هر دو پارک ( طالقانی و آب وآتش) دارای ورودی است؛ یکی از تراز هم سطح با خودش و دیگری توسط رمپ هایی که هم تراز با سطح دوم آغاز می شوند؛ لذا از هر دو تراز می­توان وارد این سطح شد. در این سطح در سمت پارک طالقانی یک کافی شاپ- گالری و درسمت پارک آب و آتش نیز یک رستوران طراحی شده است. در کل، این طبقه بیشتر شامل فضاهایی است که بیشتر برای ماندن هستند؛ اما مسیری نیز دروسط به محور حرکتی اختصاص یافته است.

ورودی از سمت پارک طالقانی به خاطر شیب زیاد زمین، شامل تعدادی پله است که از مرتفع ترین نقطه پارک، از لابلای درختان پایین می آیند و به پل می رسند. علاوه بر اینها، مسیرهایی هم طراحی شده اند که از ورودی های شمالی و جنوبی پارک بر روی خطوط توپوگرافی با کفسازی های ساده به پل منتهی می گردند. مسیرهایی که در مرحله اول مسابقه بالاتراز سطح زمین در لابلای درختان طراحی شده بودند، به مسیرهایی که روی خطوط توپوگرافی زمین هستند و نقاط کلیدی دسترسی اطراف را به پل وصل می­کنند و یا درنقاطی به مسیرهای موجود درپارک وصل می شوند تبدیل شده اند. به این ترتیب ساخت این مسیرها با صرف حداقل هزینه و زمان صورت گرفت و در عین حال ایده اتصال پل به نقاط اطراف پارک را نیز تحقق بخشید.

هنگام طراحی سازه که به صورت موازی و رفت و برگشتی با معماری انجام شد، قطر لوله ها به حد اقل رسید و همینطور هندسه کلی پل، شیب کفها، المانهای سازه ای کف و قطر و هندسه ستونها هم تدقیق و بهینه شد. خرپا از لوله های فولادی به قطر تقریبی پنجاه سانتیمتر ساخته شده که در محل جوش داده شده اند و از آنجا که سازه ایست پیوسته هر المان بر روی کل سازه تاثیر گذار است.در طراحی سازه توجه زیادی به آسایش عابرین پیاده شد، برای اینکه عابرین پیاده هنگام حرکت بر روی پل احساس آرامش بیشتری داشته باشند، سعی شده است با بررسی دوره تناوب طبیعی سازه پل و پاسخ حرکتی عابرین پیاده از ایجاد پدیده ی تشدید جلوگیری شود.

فونداسیونها، شمعهایی به عمق ۲۵ متر و قطر ۹۰ سانتیمتر میباشند.بقیه سازه پل مقاطع فولادی هستند که اکثر آنها مقاطع دایره ای میباشند. این لوله ها توسط دستگاه CNC به صورت سه بعدی برش داده شدند و به سایت منتقل شدند. بخشی از ستونها در کنار پل بر روی زمین جوش داده شدند و توسط جرثقیل بلند شده و در محل درست جوش داده شدند بقیه لوله های فولادی قطعه قطعه در محل جوش داده شدند.

این پل، این امکان را به بازدید کنندگان اراضی عباس آباد می دهد تا پس از پارک کردن اتومبیل شان، چه در شرق و چه در غرب، بتوانند به نقاط مقصد متنوع تری در اراضی بدون استفاده از وسایل نقلیه دسترسی پیدا کنند. معمولا بخش های غربی پارک طالقانی کمتر مورد استفاده قرار می گیرد؛ درحالیکه پارک آب و آتش در اکثر مواقع، خصوصا روزهای آخر هفته مملو از بازدید کننده است. این پل می­تواند این تفاوت در جمعیت را تاحدی متعادل کند؛ در حالیکه یک پل پیاده با عرض معمول ۲-۳ متر نمی توانست پاسخگوی نیازهای این جمعیت باشد.

هر چند به طور معمول در پلها سازه مهمتر از معماریست، اما در این پل توجه به معماری غالب بود. علاوه بر این بازدید کنندگان می توانند در حین رفتن از یک پارک به پارک دیگر، بتوانند ازمناظر وفضایی لذت ببرند که درکمتر جایی از شهر می توان تجربه کرد. فضایی که تا دیروز فقط در حین رانندگی و در پایین ترین نقطه تنها قابل «دیدن» بود،امروز از بالاترین نقطه قابل «تجربه» است؛ تجربه ای که می تواند نه تنها برای ساکنان شهر، بلکه برای همه کسانی که به تهران سفر می کنند تجربه ای بسیار خاطره انگیز و منحصر به فرد باشد.

اطلاعات عمومی پروژه

نام پروژه: پل پیاده طبیعت
آدرس: تهران، اراضی عباس آباد،حد فاصل پارک طالقانی و پارک آب و آتش
شرکت مشاوره: سازه های پارچه ای دیبا
معمار مسئول: لیلا عراقیان
تیم طراحی: لیلا عراقیان، علیرضا بهزادی، سحر یاسایی
طراحی جزئیات: هما سلیمانی، مینا نیکوکلام
همکاران پروژه: عطیه غفوری، هدی کاملی، فرهاد الهی، مسعود مومنی، الهه خواجویی

تاریخ شروع و اتمام طراحی: شهریور ۱۳۸۸-آذر۱۳۸۹
تاریخ شروع و اتمام اجرا: مهر ۱۳۸۹- مهر ۱۳۹۳
مساحت سایت پروژه: ۶ هکتار
مساحت طبقه همکف: ۳۲۰۰ متر مربع
مساحت کل ساخته شده: ۷۶۸۰ متر مربع
نوع ساختمان: بنای عمومی، سازه

مشاوره سازه: شرکت مهندسی مافیس
مهندس تاسیسات مکانیکی: آرام شهریاری
مهندس تاسیسات الکتریکی: محمود ابولحسنی
اجرا: شرکت آذران طیف سپاهان​
تیم اجرایی پروژه: علیرضا جعفریان- اکبر پورقلی- امیر نعیمی- میثم آل علی- آرش کمالی
مهندس ناظر: علیرضا یهزادی، عادل محمدی، پیام گلفشان
سرپرست واحد نظارت: نادر نقی پور
پیمانکار: موسسه شهید رجایی
مدیر اجرایی پروژه(سازه): مجتبی کشتکار
مدیر اجرایی پروژه(ساختمانی): حسین صائمی
عکاسان: سینا احمدی، محمدحسن اتفاق
جوایز:
طرح تقدیر شده فولادی در سال ۱۳۹۲ در بخش پل
خشت طلایی تهران برای توسعه فضاهای گردشگری در سال ۱۳۹۳

ارتباط با ما

 آدرس دفتر: تهران ، میدان توحید ، خیابان توحید ، خیابان اردبیل، پلاک 10 ، طبقه اول ، واحد 1
تلفن ثابت : 66561696-021
تلفن همراه : ۰۹۱۲۱۰۴۲۷۰۵
پست الکترونیکی: info[a]artimandec.ir

logo-samandehi