ماه گذشته بود که رسول دیناروند رئیس سازمان غذا و دارو از پلمب 5 انبار برنج آلوده خبر داد و گفت: 80 درصد برنج‌هایی که در انبارها وجود دارد برای مصرف تأیید صلاحیت شده‌اند و مشکلی ندارند ولی 20 درصد این برنج‌ها تأیید سلامت نشده‌اند که آمار کمی هم نیست.
وی با بیان اینکه انبار برنج بزرگی را در کرمانشاه پلمب کرده است، گفت: براساس اطلاعات سازمان غذا و دارو برنج‌هایی از این انبارها در بازار توزیع نشده است ولی از کسانی که مدارکی از توزیع این نوع برنج‌ها در اختیار دارند می‌خواهیم که این اسناد را به سازمان غذا و دارو ارائه دهند تا ما نیز سریعاً آن را بررسی کنیم.
موضوع برنج‌های تاریخ‌مصرف گذشته مدتی است که در رسانه‌ها مطرح‌شده است. ابتدا این خبر منتشر شد که برنج‌هایی که تاریخ‌مصرفشان گذشته بوده و در انبارهای شرکت بازرگانی دولتی نگهداری می‌شدند در بازار توزیع‌شده‌اند و هیئت‌های مذهبی هم از این برنج‌ها برای پخت غذاهای نذری استفاده کرده‌اند. اسنادی هم منتشر شد مبنی بر اینکه وزارت جهاد کشاورزی تاریخ‌مصرف این برنج‌ها را تمدید کرده و سپس اقدام به توزیع آن‌ها کرده است.
در این‌باره ماه گذشته عبدالرضا مصری سخنگوی هیأت رئیسه مجلس و نماینده مردم کرمانشاه ماجرا را پیگیری کرد.
وی هشدار داد که می‌خواهند هزاران تن برنج آلوده و تاریخ‌مصرف گذشته را از انبارهای شرکت بازرگانی دولتی به انبارهای دیگر منتقل کرده و با تغییر بسته‌بندی و نصب تاریخ جدید در بازار مصرف توزیع کنند.
رسانه‌ها بی‌خود منتشر کردند
اما محمود حجتی وزیر جهاد و کشاورزی از طرح موضوع این برنج‌ها در جلسه هیأت دولت خبر داد و گفت: رسانه‌ها بی‌خود این اسناد را منتشر کردند. تاریخ‌مصرف برنج‌های توزیع‌شده تمدیدشده بود و این کار طبیعی است. محصولات غذایی، تاریخ‌مصرف مجازی دارند و طبق مشخصات فنی و شرایط نگهداری کنترل می‌شوند. برنجی که تاریخ‌مصرفش قابل تمدید نباشد در کشور توزیع نشده است.
رسول دیناروند درباره نوع نظارت بر سلامت این برنج‌ها گفت: متأسفانه برنج فقط در مرحله ورود به کشور تحت نظارت است و آزمایش می‌شود. درباره برنج‌های تولید داخل و برنج‌های انبارها صرفاً درصورتی‌که گزارشی شود امکان رسیدگی وجود دارد.
انبارهای استراتژیک فاسد شده دولتی
در این ارتباط بهروز جنت، مدیرکل نظارت و ارزیابی فرآورده‌های خوراکی سازمان غذا و دارو در نشستی در رابطه با موضوع برنج‌های آلوده برگزار شد بابیان اینکه برنج‌های آلوده مربوط به انبارهای استراتژیک بازرگانی دولتی بوده است گفت: این انبارها در حدود 12 منطقه کشوری تقسیم‌بندی شده است که در آن ذخایر استراتژیک بسته به نیاز منطقه انبار و نگهداری می‌شود. وقتی تاریخ این محموله‌ها به انقضا نزدیک می‌شود شرکت بازرگانی اقدام به گردش انبار و جابجایی موجودی و به‌روزرسانی آن می‌کند؛ اما نسبت به محوله اخیر دیر اقدام شده و متأسفانه تاریخ این برنج‌ها شهریورماه امسال به اتمام رسیده و طبق روالی است که شرکت بازرگانی از سازمان غذا و دارو درخواست تمدید مجوز مصرف انسانی داشت.
شهریور 94 انقضا 130 هزار تن برنج
جنت درباره مجوز مصرف صادرشده درباره برنج‌های آلوده گفت: تاریخ مصرف برنج ها در شهریور ماه به پایان رسیده است ولی این برنج‌ها در آزمایشگاه سازمان غذا و دارو آزمایش و با درج تاریخ مصرف ثانویه تأیید شد که تا پایان امسال اجازه دارند در بازار عرضه و به‌سرعت مصرف شوند.
وی با اشاره به اینکه دولت تنها مجاز است این برنج‌ها را در مراکز پرمصرف مثل ادارات و بیمارستان‌ها و سازمان‌ها عرضه کند گفت: بازرگانی دولتی موظف است که بگوید این برنج‌ها را به چه کسی فروخته که در مورد برنج‌های اخیر مجوز فروش به مراکز پرمصرف را گرفته است و موظف است ظرف تا پایان سال این ذخایر را به مصرف برساند.
مقصد نامعلوم برنج‌های آلوده
جنت مقدار برنج‌های موجود در انبارهای ذکرشده را بیش از 130 هزار تن عنوان کرد و ادامه داد: در بعضی آزمایش‌ها مشخص شد که بخشی از برنج‌ها آلوده سموم بوده یا از لحاظ فلزات سنگین دارای غلظت بالایی است. همچنین بخشی از این آلودگی‌ها مربوط به شرایط بد نگهداری و غیراستاندارد بودن انبارهای شرکت بازرگانی دولتی است که موجب فساد و آلودگی ذخایر شده است.
وی ادامه داد: دراین‌باره بخشی از این برنج‌ها که ازلحاظ آلودگی امکان مصرف نداشت پلمب شد؛ در این‌گونه موارد ممکن است مجوز ثانویه صادر شود و به مصارف مختلف برسد؛ که این مصارف ممکن است برای دام و طیور یا به مصرف انسانی به‌طور غیرمستقیم و صنعتی برسد و در آخر ممکن است به دلیل غیرقابل استفاده بودن دستور انهدام محموله را بدهیم.
سامانه ره گیری و شناسایی نداریم
جنت نبود سامانه ره‌گیری را بزرگ‌ترین مشکل واردات و عرضه محصولات غذایی دانست و گفت: در سازمان غذا و دارو نظام شناسه گذاری را ایجاد کردیم و درباره محصولات وارداتی از سال 89 سامانه ره‌گیری را برای ایجاد شفافیت و اصالت محصولات به کار گرفته‌ایم که محصولات داروهای وارداتی، آرایشی و بهداشتی و غذا در یک دوره‌ای ملزم به استفاده از این شناسه‌ها شد و در حال تکمیل این فرایند و اجرای آن در تمامی محصولات سلامت‌محور هستیم.
مدیرکل نظارت و ارزیابی فرآورده‌های خوراکی سازمان غذا و دارو گفت: اما در مورد برنج نظام ره‌گیری و ردیابی به‌صورت واحد و یکپارچه وجود ندارد و تنها در بازه اول بچ‌نامبر تولیدکننده بر روی کیسه‌های برنج حک می‌شود که این بچ‌نامبرها چون ثابت است قابل جعل و تکثیر است.
وی ادامه داد: درباره محصولات خارجی نیز زمان‌بندی‌هایی انجام‌شده که در مبدأ این بارکدها روی گونی‌ها حک شود که هم واردکنندگان دولتی و هم واردکنندگان خصوصی ملزم به اجرای این طرح باشند؛ در این سامانه اگر یک کد یک‌بار چک شود در سیستم ثبت می‌شود و امکان استفاده مجدد از آن نیست که این ضریب امنیت را بالابرده و امکان جعل و تکثیر را غیرممکن می‌سازد و همچنین از نوع محصول و محل انبار، عرضه و تاریخ آن مطلع می‌شویم.
ابهام درباره انبارهای ثانویه و بازرگانی های غیر دولتی
وی در پاسخ به این سؤال که اگر این برنج‌ها در انبارهای ثانویه باقی بمانند و در مدت مقرر مصرف نشوند گفت: دولت موظف است بگوید که این برنج‌ها در کجا عرضه می‌شوند ولی اگر دراین‌باره تقلبی صورت بگیرد و کیسه‌ها جابه‌جا شود امکان ره‌گیری آن وجود ندارد و تنها در بازرسی‌های که از سطح بازار به‌صورت سرزده و دوره‌ای انجام می‌شود ممکن است آزمایش و شناسایی شوند.
جنت در پایان گفت: اگر این اتفاق در بخش خصوصی می‌افتاد و به ما اعلام نمی‌شد به‌هیچ‌عنوان متوجه نمی‌شدیم مگر اینکه بعد از عرضه به بازار در بازرسی‌های سرزده و انجام آزمایش‌ها این امر میسر می‌شد. نبودن نظام ره‌گیری کالا باعث مشکلات بسیاری می‌شود که کالاهای بدون شناسنامه و غیر شفاف به بازار عرضه می‌شود.
