در طبیعت هرچیز به شکل متعادلی جاریست.

وقتی هر چیز در جای خود قرار دارد و هر رویدادی به موقع خود رخ می دهد تعادل میان چرخه حیات برقرار است و انسان به شکل متعادلی رفتار و زندگی خود را سامان می بخشد.و چنانچه با یک رویداد غیر منتظره رو به رو شود این تعادل به هم می خورد.
در یک اثر تجسمی وجود تعادل بصری برای ایجاد تأثیر مثبت بر مخاطبان ضروری است.

•         ایجاد تعادل بصری:

به وجود آمدن تعادل در یک اثر تجسمی بستگی به چگونگی ایجاد هماهنگی میان عناصر و اجزای آن دارد چشمان مخاطب به طور طبیعی در جست و جوی تعادل بصری است.

وجود تعادل در یک اثر تجسمی مبین تأثیر گذاری متناسب و هماهنگ همه عناصر در آنترکیب می باشد. چنانچه انرژی بصری همه عناصر به گونه ای سازمان داده شود که هیچ بخشی از اثر انرژی بصری دیگر بخشها را از میان نبرد و باعث اغتشاش بصری نشود، ترکیبی موزون و متعادل به وجود می آید.

در سامان بخشیدن به یک اثر متعادل تیرگی، روشنی رنگ اندازه و محل قرار گرفتن عناصر بصری در فضای کار دخالت دارند.

مهم ترین عامل فیزیکی و مؤثر بر حواس بشر، حفظ تعادل است.

انسان آگاه یا ناخودآگاه، در ارزیابی های بصری خود، به وجود تعادل و توازن توجه می كند.  

یک محور عمودی بر یک پایه افقی، از مهم ترین عوامل سنجش تعادل هستند.  

با تقسیم وزن بصری به طور مساوی در طرفین محور عمودی بر خط افق احساس تعادل می كنیم.  

به خاطر حسی كه ما از مركز ثقل و تجربه هایمان از جاذبۀ زمین داریم، بیشتر به دیدن وزن روی زمین عادت داریم و احساس آرامش و ثبات را براساس محور افقی بهتر احساس می كنیم.

در طبیعت تعادل و توازن بقاء، در رابطه متقابل میان چرخه زندگی و زنجیره غذایی جانداران و گیاهان معنا پیدا می كند.

در هنرهای تجسمی تعادل امری بصری است و نتیجۀ مجموعه شرایطی از قبیل وزن، ایستایی، تضاد نیروها و یا ویژگی ها و رابطی كه انسان از راه حواس خود درک می كند، می باشد.

•         مفاهیم تعادل

مفاهيم تعادل و تقارن از ابتدای معماری مورد استفاده قرار گرفته است. به عنوان یک مبحث اصلی تركيب بندی، تعادل در معماری به واسطۀ استفاده از اجزاء فرمی و فضایی به وجود می آيد. تقارن یک حالت ويژه از تعادل می باشد.در طبيعت همه چيز به شكل متعادلی جاری است. از جمله آمدن شب و روز از پی يكديگر، تغييرات فصل ها و بسياری از پديده های ديگر.بر همين اساس در هنر نيز تعادل اجزای اثر نقش عمده ای دارد. اثر هنری بدون تعادل و هماهنگی ميان اجزايش، اثری ناقص خواهد بود كه قادر به ارائه مطلوب پيام مورد نظر هنرمند نخواهد بود.

•         انواع تعادل

الف)تعادل متقارن:

همه چیز نسبت به محور های افقی، عمودی و مورب که از وسط اثر عبور می کند سنجیده می شود.

نوعی تعادل به نام شعاعی در زیر مجموعۀ تعادل متقارن وجود دارد كه درآن تمام عناصر از یک مركز مشترک به صورت شعاعی یا مدور خارج می شوند.  

در طراحی صنعتی، در ساخت اشیای زیادی همچون چتر، چرخ دوچرخه، پروانه هواپیما و... از این ساختار متعادل بهره می گیرند.

ب)تعادل غیرمتقارن:

انرژی بصری شکل ها براساس اندازه،جهت،تیرگی،روشنی، رنگ،بافت و جای آنها نسبت به یکدیگر و نسبت به کادر تصویر مشخص می شود.

عدم تقارن دارای تحرک، تنوع، هیجان و جذابیت بصری بیشتری است.

•         تعادل بصری

ریشه و اساس همه توانایی های انسان بستگی به حس تعادل دارد و چنانچه این حس در انسان كاهش یابد، حركات بدن وی فاقد تعادل خواهد شد. حتی می توانیم تأثیر عدم تعادل را در چهره شخصی كه به طور ناگهانی تعادلش به هم خورده است تماشا كنیم!  

انسان به صورت غریزی در ارزیابی های بصری خود به وجود تعادل و توازن توجه می كند و سریع تر از آنکه به صورت علمی، مركز ثقل تصاویر را محاسبه كند، آن را دریافت می نماید.

در یک اثر هنری، تعادل زمانی حس می شود که کنش و واکنش تمام نیروهای بصری)تضاد نیروها(منجر به یک موازنه شود، به طوری که برای ایجاد تعادل بیشتر نتوان هیچ تغییری در ترکیب آن به وجود آورد. هنرمندان برای القای حس تعادل درآثارشان همواره نیروهای بصری را براساس فضای مورد نظر یا محدوده )کادر(، موازنه میکنند.

•         تعادل در معماری اسلامی

اصول معماری اسلامی بر مبنای تعادل كه سبب آرامش بيننده می‌شود بنا نهاده شده و همين مبانی قابليت اين را دارد كه به روز شده و در شكلی نوين در شهرسازی كنونی مورد استفاده قرار گيرد.

معماری اسلامی در هر منطقه جهان متفاوت بوده و مختص اقليم و جغرافيای آن منطقه است به همين علت بايد به معماری مورد بحث ما در ايران عنوان معماری اسلامی ايرانی اطلاق شود چرا كه علاوه بر اسلامی بودن، دارای هويت ايرانی بوده و نشان‌دهنده فرهنگ و گذشته ايرانيان نيز هست.

معماری اسلامی كشورهايی چون هند، الجزاير، مالزی و... در كنار اسلامی بودن مناسب با فرهنگ و اقليم آن كشوری به وجود آمده و در واقع اسلام بر معماری تمام مناطق تحت نفوذ خود تأثير گذار بوده.

مسجد شیخ فاطمه (کویت) مناره هابه شکل شمع ساخته شده که میانمعماری گنبد و مناره و سایر مؤلفه های آن نوعی تعادل برقرار کند.

•         نقس مصالح در تعادل

مصالح از ويژگی‌های مهم هر بنا محسوب ‌شده و باعث تمايز معماری هر منطقه از ساير مناطق می‌شود به عنوان مثال در معماری سنتی ايران خشت، گل و آجر بيشتر مورد استفاده قرار ‌گرفته و كاشی نيز در نما از عناصر مهم تلقی می شدهاما در تاج محل كه بنايی ايرانی است، در كنار اسلامی و ايرانی بودن، معماری هند نيز مشهود است زيرا گنبد تاج محل از سنگ كه ويژگی بارز معماری هند است، ساخته شده‌است.

علاوه براین با به کار بردن بافت ها و متریال های مختلف می توان برای بیننذه حس تعادل یا عدم تعادل را القاء کرد.

•         تعادل در دکوراسیون داخلی

دکوراسیون ترکیبی از سبک های مختلف است و انرژی زیادی به منزل می دهد. ولی ایجاد تعادل در آن می تواند چالش بزرگی باشد. اینکه چطور وسایل سنتی و آنتیک را با وسایل مدرن ترکیب کنیم که تعادل خوبی بهدست بیاید و فضای خانه درهم و شلوغ و ناهماهنگ به نظر نرسد، کار دشواری است. در اینجا به چند نکته برای ایجاد هارمونی و تعادل در دکوراسیون های گلچین شده اشاره می کنیم:

در انتخاب رنگ هدف داشته باشید. پالت رنگی سنجیده، ابزاری است که حس هدفمندی به دکور گلچین شده می دهد و باعث می شود که بهتر دکور را مدیریت کنید.

در این تصویر، رنگ های صورتی، بنفش و آبی در تابلو نقاشی، بالش ها، پتو و حتی جلد کتاب و گلدان روی عسلی هماهنگی ایجاد کرده اند و به اتاق پالت رنگی مشخصی بخشیده اند.

آیتم هایی را کنار هم جمع کنید و کلکسیون درست کنید.

اگر از یک چیز سه عدد داشته باشید، یک کلکسیون دارید. برای ایجاد تأثیر بیشتر و عمیق تر، چندین وسیله را کنار هم قرار دهید و کلکسیون بزرگتری بسازید.

بین سبک ها پل بزنید.

صندلی آنتیکی که در تصویر می بینید، به رنگ آبی نقاشی شده روکش راه راه به آن زده شده تا یک وسیله مدرن با رنگ و پارچه سنتی جفت شود.

از کنتراست بالا استفاده کنید.
کنار هم قرار دادن دو وسیله که کاملاً با هم متفاوتند بهتر از جفت کردن دو وسیله کمی متفاوت با هم است.
در این آشپزخانه گلیم کلاسیک و کابینت های آنتیک در تقابل با صندلی های مدرن پانتون قرار دارند.

بین پارچه ها تعادل ایجاد کنید.

پارچه های رنگ رفته و کهنه و خشن، همه در یک اتاق، باعث می شوند که اتاق تان شبیه بازار مکاره شود. پس سعی کنید پارچه های کهنه و قدیمی را با سطوح شیک و براق ترکیب کنید تا تعادل درستی برقرار شود.