ابتكار ظريف در محرمانه كردن مذاكرات و پايبندي اوباما به اين امر خشم نتانياهو را به دنبال داشت. آنچنان كه در اتاقي دربسته چنان برسر جان كري فرياد مي زند كه از پشت‌ديوارها قابل شنيدن بود.
دو سال و نيم از مذاكرات مهم و مبنايي ژنو كه درواقع پايه اصلي برجام در تابستان 94 بود مي‌گذرد. حالا مشخص شده است كه ابتكار ظريف در محرمانه اعلام كردن مذاكرات كار درستي بود. اقدامي كه خشم نتانياهو را در همان روزها به دنبال داشت اما تا امروز رسانه‌اي نشده بود.
اخيرا كانال دوم بي‌بي‌سي مستندي را پخش مي‌كند كه به وقايع مهم دوران رياست‌جمهوري باراك اوباما مي پردازد. در بخش سوم اين گزارش كه مرتبط با بحث مذاكرات هسته‌اي ايران بود به نكات مهمي از جمله گفت‌وگوي تلفني اوباما و روحاني پرداخته شده بود. در بخشي از اين گزارش مشخص شده است كه «محرمانه» اعلام شدن مذاكرات تا چه اندازه موثر و در عين حال برخلاف آنچه در تهران گفته مي شد، حقيقي بود.
یکی از كليدي‌ترين اقدامات ظریف در این مذاکرات، محرمانه کردن آن بود. اوباما به خواست تهران تصميم گرفت اين مذاكره را محرمانه اعلام كند. ايران و آمريكا تصميم گرفته بودند مذاكرات به صورت محرمانه دنبال شود. سه روز بعد از آنكه حسن روحاني و باراك اوباما گفت‌وگوي تلفني صورت دادند، اوباما فرصت داشت تا در سفري كه نتانياهو به آمريكا صورت داده بود، موضوع را با او در ميان بگذارد اما او تصميم گرفت اين كار را نكند.
مارتین ایندایک، فرستاده وقت آمریکا به خاورمیانه در اين باره توضيح داده بود: «اوباما باید تصمیم می‌گرفت، آیا او می‌تواند به نتانیاهو اعتماد کند که این موضوع را فاش نکند؛ آن هم در حالی که اوباما می‌دانست اسرائیل با هر توافقی که بخشی از برنامه هسته ای ایران را باقی بگذارد مخالفت خواهد کرد. اوباما به نتانیاهو نگفت که چنین مذاکراتی در جریان است؛ در واقع پیشرفت مذاکرات قابل توجه هم بود.»
چند روز بعد از اعلام محرمانه مذاكرات دبكافايل (وابسته به نهادهاي امنيتي اسرائيل) در گزارشي مدعي شد به محتواي اين گفت‌وگوها دست پيدا كرده است و هفت محور را براي آن تشريح كرد. اين گزارش مبنايي شد براي حمله به ظريف، خصوصا از سوي روزنامه كيهان كه در سرمقالات متعدد مي‌پرسيد، «چرا مذاكرات محرمانه است» درحالي كه آمريكا محتواي مذكرات را در اختيار اسرائيل قرارداده است.
كيهان در مهرماه 92 به قلم شريعتمداري نوشت: «خودداری از اعلام آنچه در مذاکرات گذشته است، به این تلقی - و شاید توهم- در افکار عمومی داخل کشور دامن می‌زند که اگر مذاکرات آنگونه که آقای ظریف در صفحه فیس‌بوک خود اعلام کرده است «با استحکام» صورت پذیرفته چرا باید محرمانه باشد؟! به بیان دیگر، تیم محترم هسته‌ای کشورمان با اعلام محرمانه بودن مذاکرات، این تردید را در افکار عمومی پدید می‌آورد که مبادا، امتیازات «نابه‌جایی» به حریف داده‌اند که از اعلام آن بیم دارند؟! (كيهان، 27/7/92)
اين روزنامه دو روز بعد ماجرا را رها نكرد و مدعي شد كه نمايندگان آمريكا مذاكره را در اختيار اسرائيل گذاشتند:«محرمانه بودن مذاکرات نشانه جدی بودن آن است»! بیشتر به یک شوخی شبیه است تا نظریه‌ای منطقی، آنهم در عرصه دیپلماتیک! همین دیروز روزنامه صهیونیستی هاآرتص فاش کرد که نمایندگان آمریکا و انگلیس، بعد از مذاکرات ژنو، متن مذاکرات و محتوای بسته پیشنهادی ایران را در اختیار اسرائیل گذاشته‌اند. بنابراین به مردم و دلسوزان نظام حق بدهید که بپرسند؛ آیا متن مذاکرات فقط برای مردم ایران محرمانه است و نه برای دشمنان تابلودار نظام؟! (كيهان، 29/7/92)
اين روند از سوي كيهان ادامه داشت و شريعتمداري بعدها در اين باره نوشت: «اکنون دیگر به سیاق 2 ماه پیش نمی‌توان گفت مذاکرات محرمانه است و بعد هم که کیهان مجبور شد به نقل از رسانه‌های آمریکایی و اروپایی و صهیونیستی مفاد مذاکرات را منتشر کند، به آن برچسب اعتماد به صهیونیست‌ها زد!» (كيهان، 24/9/92)
محرمانه ماندن مذاكرات همانطور كه ظريف گفته بود، براي به نتيجه رسيدن آن بود. به گفته ظريف مذاكراتي كه محرمانه نباشد اميدي به نتيجه بخشي آن نيست. اين ابتكار باعث شد تا مذاكره از كارشكني مخالفان آن در سراسر دنيا در امان باقي بماند.
امروز افشا شده است كه بعد از اتمام مذاکرات محرمانه و تهیه يك سند پیش نویس، وندی شرمن مامور می‌شود متن این پيش نويس با رايزني به تاييد پنج كشور ديگر برساند که از این مذاکرات بی خبر بودند. هميجا هم بود كه فرانسه با آن به مخالفت برخاست.
از سوي ديگر جان کری نیز مامور می‌شود پیش از رفتن به ژنو، به سرزمین اشغالی پرواز كرده و در فرودگاه با نتانیاهو دیدار کند. مبناي اين ديدار گفت‌وگو با نتانياهو براي راضي كردن او در مورد توافق بود.
«مارتین ایندایک» فرستاده آمريكا به منطقه که در جریان آن ملاقات حاضر بود در اين باره به بي‌بي سي گفته: "جان کری رسید و با نتانیاهو به اتاقی رفتند. نتانیاهو گفت همین جا منتظرم باش. نتانیاهو از اتاق خارج شد و به جمع خبرنگاران رفت؛ عبارت "توافق قرن" برای ایران و توافق "خیلی بد" برای جامعه جهانی را همان جا بر زبان آورد و بلافاصله نزد کری برگشت."
توجه به این موضوع اهمیت زیادی دارد. نتانیاهو وزيرخارجه بزرگترين حامی خود، یعنی آمریکا را در اتاق تنها میگذارد و در نزد خبرنگاران جمله ای را به زبان می آورد که در واقع تیر آخر و نقطه نهايي است. به این معنا که آنها با این توافق به شدت مخالفند. بعد از آن به اتاق بر میگردد و با جان كري گفت‌وگو مي‌كند. سئوال اين است كه آيا در اين شرايط اساسا گفت‌وگوي صورت خواهد گرفت؟
جان کری درباره آنچه در اتاق در بسته صورت گرفته بود، گفته است: "من برایش توضیح دادم که ما در مراحل ابتدایی هستیم که ببینیم اصلا چه چیزی امکان‌پذیر است و هر کاری که انجام بدهیم از اسرائیل و منطقه محافظت خواهیم کرد."
ایندایک نیز که در محل حاضر بود میگوید: "نتانیاهو چنان بلند فریاد می‌زد که ما می‌توانستیم صدایش را از پشت دیوار بشنویم، در واقع این وضع مدت زیادی ادامه پیدا کرد. بعد از ملاقات، در راه سوار شدن به هواپیما، جان کری به مارتین ایندایک نگاهی انداخته و میگوید: "[ملاقات] خیلی ناخوشایندی بود."
