دی ماه سال گذشته بود که در خبرها زمزمه ی تاسیس حزبی اصلاح طلب با عنوان حزب «اتحاد ملت ایران» منتشر شد. در نهایت این حزب در سی و یکم فروردین 1394 با موافقت کمیسیون ماده ی 10 احزاب از وزارت کشور مجوز گرفت. نخستین کنگره ی این حزب روز پنج شنبه بیست و نهم مرداد 1394 در تهران برگزار شد. از اعضای شورای مرکزی این حزب که 30 عضو دارد، می توان به نام های همچون «آذر منصوری»، «علی تاجرنیا»، «هادی خانیکی»، «محمد کیانوش راد»، «حمیدرضا جلایی پور»، «ولی الله شجاع پوریان»، «فاطمه راکعی»، «عماد الدین خاتمی» و «مصطفی درایتی» اشاره کرد. «علی شکوری راد» نیز به عنوان دبیر کل این حزب انتخاب شد. درباره آغاز به کار حزب اتحاد ملت بیان چند نکته ضروری است: 1-یکی از ویژگی های جامعه ایران همچون دیگر جوامع، تکثر موجود در آن است. این تکثر افزون بر عرصه های فرهنگی و اجتماعی در عرصه ی سیاسی نیز دیده می شود. در میان جریان های سیاسی قانونی در ایران، 2 جریان اصلی وجود دارد که نمی توان وجودشان را کتمان کرد؛ اصلاح طلب و اصولگرا. هر دوی این جریان ها حامیانی در بدنه ی جامعه دارند. اگرچه در دوره هایی با تغییر دولت ها یکی از این 2 جریان بیشتر به حاشیه می رفته اما روند سیاسی نشان داد که راهی جز پذیرش اصلاح طلبی و اصولگرایی به عنوان 2 واقعیت غیرقابل انکار وجود ندارد و هر تلاشی در مسیر حذف هر یک از آنها محکوم به شکست خواهد بود. البته جای تردید نیست که برخی تلاش می کنند خلاف مسیر آب حرکت کنند و به نوعی تک صدایی در عرصه ی سیاسی می اندیشند. تولد هر حزبی نشانگر پویایی فضایی سیاسی و چشم اندازی مثبت نسبت به مشارکت سیاسی است. به ویژه آن که یکی از ابزارها و زمینه های مهم رسیدن به توسعه ی سیاسی توجه به مقوله ی تحزب است. فضای رقابت میان 2 جریان اصولگرا و اصلاح طلب پویایی و ثبات سیاسی را فراهم می کند و در این میان این جریان ها می توانند به مثابه ی 2 بال، تعادل و توزیع قدرت را در نظام سیاسی حفظ کنند. بی شک پویایی فضای سیاسی زمانی حاصل می شود که همه ی افراد در کشور بتوانند در چارچوب مقررات، آزادانه و البته بدون هیچ هزینه ی اضافه و غیرقابل پیش بینی در حوزه ی سیاسی فعالیت کنند. 2-حدود 6 ماه دیگر انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار خواهد شد و لازمه ی مشارکت گسترده در انتخابات افزون بر تضمین سلامت انتخابات و پاسداری از رای مردم به عنوان «حق الناس»، تنوع و حضور همه ی سلایق در انتخابات است. اینکه فقط یک جریان سیاسی در قالب گروه ها و شخصیت های مختلفش در انتخابات شرکت کند، به معنای یک انتخابات رقابتی نیست. گسترش فعالیت های حزبی به صورت آزادانه مشروط به آنکه کاندیداهایشان در عرصه ی رقابت انتخاباتی حضور داشته باشند، می تواند انتخابات پرشوری را نوید دهد. تولد حزب اتحاد ملت می تواند یکی از این نشانه ها باشد. 3-همان گونه که تکثر در میان جریان اصولگرا دیده می شود جریان اصلاح طلب نیز از این قاعده مستثنا نیست. به نظر می رسد اصلاح طلبان از نظر آرایش داخلی نیروهای خود شاهد بازسازی و تغییراتی جدی هستند. مهمترین نمود این تغییر سربرآوردن احزاب جدید اصلاح طلب همچون حزب اتحاد ملت در کنار گروه ها و احزاب باسابقه همچون «مجمع روحانیون مبارز» و حزب «اعتماد ملی» است. یکی دیگر از احزاب تازه تاسیس حزب «ندا» با محوریت «صادق خرازی» دیپلمات پیشین است که تلاش کرده تا خود را به عنوان یک حزب اصلاح طلب تعریف کند هرچند بسیاری از خود اصلاح طلبان چندان روی خوشی به ندا نشان ندادند و آن را اقدامی در مسیر انشقاق در مجموعه اصلاح طلبان می دانند. یکی از دلایلی که اصلاح طلبان را به تاسیس احزاب جدید وا داشته، کنار زده شدن 2 حزب اصلی اصلاح طلب-حزب «مشارکت» و «سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی»-از عرصه ی فعالیت قانونی احزاب است؛ رخدادی که یکی از تبعات انتخابات سال 88 و حوادث پس از آن بود. با وجود دشواری هایی که اصلاح طلبان در کار تشکیلاتی با آن روبرو بودند توانستند در انتخابات سال 92، با هم افزایی و هماهنگی نیروهای خود و بهره گیری از جایگاه شخصیت های مهم سیاسی از جمله «اکبر هاشمی رفسنجانی» نقش مهمی در پیروزی «حسن روحانی» ایفا کنند. پس از آغاز به کار دولت جدید و فرصت بوجود آمده برای تحرک بیشتر در فضای سیاسی مجموعه ی نیروهای اصلاح طلب تلاش می کنند با بازسازی تشکیلاتی خود بار دیگر حضور رسمی و موثر خود را در عرصه ی سیاسی کلید بزنند. از این رو می توان از دوره کنونی به دوره پوست اندازی اصلاح طلبان و گذار به شرایط جدید تعبیر کرد. 4-آغاز به کار حزب اتحاد ملت اما چهره ی برخی را در هم کشیده و ساز مخالفشان را کوک کرده است. طی روزهای اخیر برخی رسانه ها، از این حزب به عنوان حزب «فتنه گران» یاد کرده اند و با این استدلال که برخی از اعضای اتحاد ملت از بدنه 2 حزب مشارکت و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی بوده اند، وجود این حزب را برنمی تابند و خواستار جلوگیری از فعالیت آن شده اند. حال آنکه این حزب دارای مجوز قانونی از سوی وزارت کشور دولتی است که رونق فعالیت احزاب را در دستور کارهای خود دارد. پایبندی به قانون و پرهیز از نگاه های سلیقه یی و جلوگیری از برچسب زدن های بی پایه و اساس و دروغین، نکته یی است که همه باید به آن پایبند باشند. بر این اساس این پرسش مطرح است که چه منعی برای فعالیت سیاسی افرادی وجود دارد که طبق قانون تمامی شرایط این کار را دارند؟ در پاسخ به جوسازی های اخیر باید گفت اگر افراد مرتکب جرم شده اند باید قوه ی قضاییه با آنها برخورد کند در غیراینصورت طبق اصل برائت، همه ی افراد حق فعالیت سیاسی و اجتماعی در چارچوب قانون را دارند و نمی توان با کلی گویی افراد و سلایق دیگر را از فعالیت سیاسی برحذر داشت. 5-وارد شدن حزب اتحاد ملت در عرصه ی مناسبات سیاسی ایران به ویژه از نظر موقعیت زمانی آن- یعنی در آستانه انتخابات مجلس دهم-، می تواند گویای این باشد که اصلاح طلبان می خواهند گام های مهمی را برای انتخابات آینده ی مجلس بردارند و این خود می تواند فضای رقابت سیاسی را گسترش داده و پیچیدگی های آن را بیشتر کند. در واقع جریان اصلاح طلب که چندی را در رخوت و رکود به سر می برد با تاسیس چنین احزابی می خواهد خود را از محصور بودن در فضای گفتمانگی بدون حضور در عرصه ی سیاسی خلاصی بخشد. به عرصه آمدن حزب اتحاد ملت نه تنها در چینش انتخاباتی جریان اصلاح طلب بلکه در طرف مقابل یعنی جریان اصولگرا نیز بی اثر و تاثیر نخواهد بود. این امر پازل سیاسی ایران را پیچیده تر خواهد کرد چرا که با ورود فعالانه این گروه از اصلاح طلبان، هیچ بعید نیست در طیف مقابل نیز احزابی متولد شوند که این رقابت را چند وجهی و پیچیده تر از قبل کنند. بی شک جریان های میانه رو نیز نقشی مهم و برجسته در فضای سیاسی خواهند داشت هر چند که خود داعیه دار این امر هستند که ذیل 2 جریان اصلی سیاسی تعریف نمی شوند و خود جریان سوم را شکل می دهند. پس از این رو شکل گیری احزابی تازه در روندهای آنان نیز موثر خواهد بود. طرفه آن که در بازه ی زمانی تا انتخابات شاید احزابی دیگری نیز متولد شده و قد علم کنند. البته این زایش ها و رویش ها در میان احزاب سیاسی بیشتر حول 2 جریان اصلی اصلاح طلب و اصولگرا شکل خواهد گرفت. برای سنجش توانایی احزاب شاید کمی زود باشد چرا که با نزدیک تر شدن به انتخابات، جایگاه و توانمندی های این احزاب سیاسی بهتر مشخص خواهد شد.