ایرانی ها اسمش را گذاشته اند گل سنگ؛ نامی که بی دلیل روی گل های خالدار گذاشته شده و هنوز هم کسی دلیل این نامگذاری را نمی داند چون گل سنگ های واقعی در دنیای گیاهان از قارچ و جلبک هستند نه این خالدارهای صورتی و سفید و قرمز.
در هر حال مهمان های دوست داشتنی آپارتمان های ما که از اطراف اقیانوس هند راه شان را به خانه های مان بازکرده اند هر اسمی داشته باشند چه گل های خالدار و گل سنگ و چه نام عجیب و غریب و علمی هیپوستس این روزها یکی از محبوب ترین گیاهان اطراف ما هستند؛ گل هایی با لکه های صورتی و سفید که بساط پرورش و نگهداری شان حسابی پررونق است. بیایید با این مسافرهای گرمایی بیشتر آشنا شویم.
خورشید باید از دور بتابد
اگر دل تان می خواهد نقش و نگارهای زیبای روی برگ های گلدان تان همیشگی باشد و رنگ برگ ها به دلخواه شما باید همیشه به نوری که به برگ های گلدان می تابد، دقت کنید. گل سنگ اگر در محیطی کم نور قرار بگیرد دیگر رنگ و رویی برایش نمی ماند. درواقع در محیطی با نور کم خیلی زود لکه های زیبای روی برگ ها کم رنگ و محو می شود. در این صورت برگ ها به طور یکپارچه سبز می شوند و دیگر نشانه ای از خال های صورتی باقی نمی ماند.
پس اگر روزی متوجه شدید گلدان تان دیگر به اندازه روز اول رنگ به رنگ نیست آن را در نور آفتاب قرار دهید تا رنگ ها پررنگ تر شود؛ البته تابش نور مستقیم آفتاب هم برگ ها را می سوزاند. همچنین نور زیاد محیط گاهی باعث پیچش برگ ها می شود چون گل سنگ نور غیر مستقیم می خواهد. یکی از بهترین مکان های نگهداری این گیاه نزدیک پنجره است؛ جایی که آفتاب ملایمی به خانه بتابد و نور مستقیم روی برگ ها نباشد. یادتان باشد برگ های گل مانند حسگرها هستند. اگر می خواهید حال و روز گل تان را بدانید باید به برگ ها دقت کنید. آنها با ریخت و قیافه شان درباره دمای محیط و نور کافی حرف می زنند.
تحمل تشنگی را دارند
این گل ها رطوبت دوست دارند اما نه آنقدر که در آب غوطه ور باشند. درواقع بهترین زمان برای آبیاری آنها زمانی است که سطح خاک گلدان خشک شده باشد؛ یعنی زمانی که با نوک انگشت سطح خاک را لمس می کنید رطوبتی احساس نکنید. آبیاری بیش از اندازه این گیاه باعث زرد شدن برگ ها و افتادن شان می شود؛ البته افتادن برگ ها ممکن است پیامی مخالف هم داشته باشد. اگر زمانی برگ های گل تان بدون اینکه زرد شوند افتادند باید بیشتر حواس تان را به آبیاری جمع کنید.
این مساله یعنی اینکه خالدارهای آپارتمان نشین شما تشنه هستند و کم آب. گل سنگ برخلاف اینکه از غوطه ور شدن در آب بدش می آید اما عاشق رطوبت و نم است. این گیاه رطوبت بالای هوا را دوست دارد. این وسط بهترین کار استفاده از یک زیرگلدانی بزرگ تر است. داخل زیرگلدانی تا ارتفاع لبه آن سنگریزه بریزید و تا نیمه ارتفاع دیواره آن را از آب پر کنید. گلدان را روی سنگریزه ها بگذارید. توجه کنید ته گلدان نباید با آب در تماس باشد.
این روش رطوبت مورد نیاز این گیاه را تامین می کند. حواس تان به دمای آب هم باشد. اگر هر روز از آب سرد برای آبیاری گل ها استفاده کنید باید منتظر کمرنگ شدن و ریزش برگ ها باشید. دمای آب باید حدود ۲۵ درجه سانتی گراد باشد تا به این گل های حساس صدمه ای وارد نشود. تغییر فصل را هم یادتان نرود. این گل ها در تابستان بیشتر دنبال نم و رطوبت هستند و در زمستان زیاد با شما کاری ندارند برای اینکه بیشتر آنها بسته به شرایط نگهداری در فصل سرما به خواب زمستانی می روند. پس اگر نشانه های رشد گلدان تان در این فصل کم شد، نگران نشوید و فقط به آن کمتر آب دهید. یک بار در هفته آبیاری در فصل زمستان برای این گل ها کفایت می کند.
از یک ساقه تا گلدان
پرورش گیاه خال صورتی زیاد سخت نیست. شاید تنها نقطه ضعف آنها طول عمرشان باشد. آنها معمولا بعد از مدتی در فصل زمستان می خوابند و دیگر بیدار نمی شوند! پس زیاد خودتان را به زحمت نیندازید و اگر نشانه های حیات در گلدان تان ندیدید، ناراحت نشوید. می توانید هر بهار یک گلدان تازه از آنها درست کنید. گل های خالدار هم از طریق بذر تکثیر می شوند و هم ساقه. فقط کافی است اواسط فصل بهار بذرها را بکارید و منتظر بمانید.
دمای مورد نیاز برای جوانه زدن بذرها ۲۳ ۲۱ درجه سانتیگراد است و اگر شرایط درست و بر وفق مراد باشد دو هفته بعد جوانه ها سر می زنند. از طریق قلمه هم می توانید از اواسط بهار تا اوایل پاییز با یک چاقوی تیز یا قیچی باغبانی قلمه هایی را به طول ۱۰ ۵/۷سانتیمتر جدا کنید و آنها را در بستر ریشه زایی یا حتی آب بگذارید. قلمه ها در دمای ۲۱ ۲۰ درجه و نور کافی غیرمستقیم رشد می کنند. می توانید قلمه ها را با کیسه پلاستیکی شفاف بپوشانید تا زودتر ریشه دهند.
ریشه دادن دو ماه زمان می برد. بعد از آن کیسه پلاستیکی را بردارید تا گیاه در محیط طبیعی به رشد ادامه دهد و بزرگ شود. می توانید به گیاه کود مایع هم بدهید. بعد آن را به گلدانی با قطر دهانه ۱۱ سانتی متر حاوی کمپوست گلدانی با پایه پیت منتقل کنید. در روش ریشه دهی در آب، زمانی که طول ریشه ها به پنج سانتی متر رسید، قلمه ها را بیرون بیاورید و در گلدان هایی با قطر دهانه ۹ سانتی متر بکارید. دقت کنید به ریشه ها صدمه نزنید.
گرمایی هستند
درست است که از نور مستقیم آفتاب زیاد راضی نیستند و ترجیح می دهند در سایه باشند اما اصلا با سرما میانه ای ندارند. طبق معمول هم نارضایتی شان را با تغییر رنگ برگ های شان نشان می دهند. زمانی که نور کافی بود اما برگ ها دیگر رنگ نداشتند بدانید گلدان حساس خانه از وضعیت دمای محیطش راضی نیست.
سرما باعث از بین رفتن لکه های صورتی خاص برگ ها می شود. دمای روز ۲۹ ۲۴ درجه سانتی گراد و دمای شب ۲۳ ۲۱ درجه سانتی گراد برای این گیاه مناسب است. دما نباید به زیر ۱۳ درجه سانتی گراد برسد؛ می دانید که آنها خیلی زود با ریختن برگ ها تلافی می کنند!
نم فضا باید بالا باشد
بهتر است گلدان های خالدار صورتی تان را از باقی گل های آپارتمان جدا نکنید. با این کار گل سنگ رطوبتی را که نیاز دارد به راحتی به دست می آورد. این گل ها عاشق رطوبت و نم هوا هستند اما مساله اینجاست که مانند بنفشه آفریقایی با غبارپاشی روی برگ ها میانه خوبی ندارند و تکرار این عمل در نهایت به ریختن برگ های شان منجر می شود.
از طرفی هوای خشک و بدون نم هم برای این گل ها مانند یک قتلگاه است. این وسط بهترین کار استفاده از زیر گلدانی های بزرگ با سنگ ریزه است. گل ها به این ترتیب از نم آبی که در ته گلدان شان هست می توانند استفاده کنند.
تقویت شده دوبله می خواهند
گل سنگ به خاک زهکشی شده و خوب احتیاج دارد و البته به داروهای تقویت کننده! کود مورد نیاز این گیاه را می توان به میزان یک گرم در لیتر، هر دو هفته یک بار از فروردین تا شهریور مورد استفاده قرار داد. فقط کافی است از گلفروشی ها کود مخصوص آنها را بگیرید.
در مورد خاک هم مخلوطی از یک قسمت تورب، یک قسمت خاک برگ پوسیده و یک قسمت ماسه خاک مطلوب هیپوستس کافی است؛ البته اگر زیاد حرفه ای نیستید می توانید دوباره از گلفروشی سر خیابان کمک بگیرید. فقط باید حواس تان به رشد گیاه باشد. اینجا دیگر گلفروش محله در میان نیست. این شما هستید که باید دقت کنید مبادا ریشه های گیاه از منافذ زیر گلدان بیرون بزنند چون اگر این اتفاق بیفتد یعنی وقت عوض کردن گلدان رسیده است؛ کاری که بیشتر در فصل بهار انجام می شود.
الو اورژانس!
اگر گل مان مریض شد، چه کار کنیم؟
اگر روی برگ ها لکه های سوخته به وجود آمد؛ یعنی نور آفتاب به طور مستقیم روی گلدان می تابد یا برای تمیز کردن برگ ها از ماده شیمیایی استفاده شده است.
اگر برگ ها زرد می شوند و می افتند؛ یعنی زیاد از حد به گلدان آب رسیده و تا وقتی خاک گلدان خشک نشده نباید به آن آب داد.
اگر برگ ها کمرنگ می شوند و می افتند؛ یعنی محیط برای این گل ها سرد است یا اینکه از آب سرد برای آبیاری آنها استفاده می شود.
اگر برگ ها سیاه می شوند؛ یعنی هم آب زیاد است و هم هوا غیر مناسب!
اگر برگ ها خشک می شوند و پیچ می خورند؛ یعنی هوا خشک است و گرم. می توان در این صورت هرازگاهی از غبارپاشی استفاده کرد.
اگر رنگ های خاص برگ ها از بین رفته اند؛ یعنی نور کافی نیست. باید گلدان را به فضای پرنورتری برد؛ البته بدون تابش مستقیم آفتاب.
مریم جلیلی
