دو روز تا برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری باقی مانده و شور و هیاهوی تبلیغات انتخاباتی به بالاترین درجه خود رسیده است.
از هر کوی و برزن که گذر می کنیم تصویر پوسترها و پخش تراکت ها را می بینیم.
در این میان حضور و گزینشگری مردم از میان نامزدهای انتخاباتی جدا از این که مرتبط به کدام دسته و گروه سیاسی باشند، نشانگر مشارکت مردم است.
با توجه به اهمیت مقوله مشارکت سیاسی به عنوان نماد مردمسالاری به بیان نکته هایی در این زمینه می پردازیم:
1- انتخابات به مثابه یکی از ارکان اصلی حضور و بروز افکار و سلیقه های مختلف مردم، ساده ترین و مهمترین شکل مشارکت سیاسی در هر کشوری است. به عبارتی دیگر یکی از معیارهای سنجش مردمسالاری در جوامع مختلف مقوله انتخابات است.
در این میان جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان نظامی مردمسالار بر اساس قانون اساسی بر مساله انتخابات تاکید کرده است وبر همین اساس در اصل ششم قانون اساسی آمده است که «امور کشور باید به اتکای آرای عمومی اداره شود، از راه انتخابات، انتخاب رییس جمهوری، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای شوراها و نظایر این ها یا از راه همه پرسی در مواردی که در اصول دیگر این قانون تعیین می گردد.»
با توجه به این اصل، در جمهوری اسلامی ایران اداره حکومت و قانونگذاری در چارچوب اصول قانون اساسی با اداره و نظر ملت تعیین می شود و برگزاری انتخابات در حقیقت نشانگر تحقق اراده و خواست مردم است.
2-همچنین با توجه به این که نظام های سیاسی بر پایه اعتماد عمومی و اراده مردم استحکام می یابند، استمرار و اقتدار آنها وابسته به مشارکت مردم است. بر همین اساس مشارکت در راستای تعیین سرنوشت، بیشتر به صورت رای دادن و انتخاب تجلی پیدا می کند.
در واقع مشارکت، نوعی تعهد و قبول مسئولیت فردی و اجتماعی است چرا که مردم با رای دادن به نوعی دیدگاه خود را درباره تصمیم های مهم ابراز می کنند. از این رو رای دادن به نوعی سهیم شدن در امور اجتماعی و سیاسی جامعه است که می تواند یاری رسان حفظ وحدت و همبستگی ملی باشد.
بنابر این برگزاری انتخابات با مشارکتی گسترده، احساس مسئولیت نظام در مقابل خواست های جامعه را افزایش می دهد و می تواند یکی از ابزارهای مهم در راستای رسیدن به توسعه فراگیر باشد. از طرفی نیز مردم با حضور گسترده در فرایندهای سیاسی و تعیین سرنوشت خود می توانند مشروعیت و تحکیم نظام را نشان دهند.
3- بررسی میزان مشارکت مردم در انتخابات مجلس طی دوره های گذشته نشان می دهد که به طور میانگین، مشارکت حدود 55 درصد بوده است. این مشارکت در مجالس پنجم و ششم با رشد چشمگیری مواجه شده و به ترتیب به 71 و 68 درصد رسیده است. انتخابات مجلس پنجم با این میزان مشارکت یک نمونه به شمار می رود و مجلس هشتم با 51 درصد کمترین میزان مشارکت را نشان می دهد.
همچنین رکورد مشارکت تهران در انتخابات مجلس دوم با 74.5 درصد رقم خورد و پس از آن تنها مجلس های اول و پنجم، مشارکت بیش از 50 درصدی را ثبت کرده اند.
4- رقابت سیاسی با خود ثبات سیاسی را نیز به همراه می آورد و هر چه مشارکت مردم در انتخابات گسترده باشد ثبات سیاسی نیز بیشتر خواهد شد. زیرا ثبات هر نظام سیاسی به میزان مقبولیت عمومی و مشارکت حداکثری مردم در عرصه های مختلف اجتماعی بستگی دارد.
یکی از اصلی ترین پیامدهای مشارکت و حضور حداکثری در انتخابات تولید اقتدار و مشروعیت است که ماهیت قدرت را اجتماعی کرده و به استحکام ساخت درونی قدرت می انجامد از این رو انسجام و همدلی درسایه مشارکتی فراگیر تبلور پیدا می کند.
همچنین کارآمدی به عنوان یکی از برآیندهای اصلی مجلس های موفق، برآمده از مشارکت فراگیر مردم است. در واقع خواسته های مختلف مردم و توقعی که از مجلس دارند زمانی برآورده خواهد شد که مردم با همه سلیقه های متفاوت و نگرش های گوناگون در انتخاباتی پر شور حضور داشته باشند.
مجلسی کارآمدی فزاینده خواهد داشت که متاثر از خواست و اراده های متفاوت مردم باشد و در صورتی که این امر برآورده نشود علاوه بر به حاشیه راندن بخشی از دیدگاه ها در جامعه، مجلسی کم تحرک را تجربه خواهیم کرد.
از طرفی مشارکت گسترده مردم در انتخابات همراه با اثرگذاری هایی که در همبستگی اجتماعی و وفاق ملی دارد در زمینه بین المللی نیز می تواند تاثیر قابل توجهی داشته باشد زیرا می تواند به نوعی وزن کشور را در مناسبات بین المللی ارتقا بخشد و قدرت چانه زنی را بالا ببرد.
از دیگر ویژگی های افزایش مشارکت سیاسی تحقق بخشیدن به توسعه سیاسی است زیرا توسعه سیاسی زمانی برآورده می شود که مشارکت سیاسی پررنگ تر شود و حضوری پویا و پرشور رقم بخورد.
هفتم اسفند 94 دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری در کشور برگزارمی شود.