كاهگل ملاتي است كه در معماري ايراني به خصوص در مناطق كوير مركزي ايران به كار ميرود. در تپه سيلك، دركاخهاي تخت جمشيد، در بناهاي پاسارگاد و شوش كاربرد كاهگل را ميتوان به وفور ديد. كاهگل اصيل، از مخلوط كاه، خاك رس و آب به صورت آخوره به دست ميآمد. اين ملات را خوب ورز ميدادند تا حدي كه ملات به بيل نچسبد و به راحتي جدا شود.
اين ملات در مقابل حرارت عايق بسيار خوبي بود و از نظر دوام اگر اصولي تهيه ميشد، سالها مقاومت ميكرد. همچنين در صورتي كه ضخامت ملات كاهگل 20 تا 30 سانتيمتر ميشد، عايق رطوبتي خوبي محسوب ميشد. تنها ضعف كاهگل فرسايش براثر بارش باران و باد بود كه با چسبهاي آب پايه جديد آكريليكي اين مشكل برطرف شده است. درواقع كاهرنگ يا كاهگل پليمري آب بند از مصالح جديد است كه مشكلات كاهگل را از بين برده است.
اما شما اگر عاشق فضاهاي روستايي و عطر نوستالژيك كاهگل هستيد، ميتوانيد با كمي هزينه و البته به خرج دادن هنر و سليقه، ديوار اتاقتان را با تكنيك «پتينه» به صورت كاهگل در بياوريد، بی اينكه نگران فرسايش آن باشيد!
مرحله اول: بتونه و رنگ
مصالح لازم:
پرايمر، 4 ليتر
بتونه اكریليك يك كيلويي ( يا بتونه روغني يك كيلويي )
سمباده و كاردك
نكته:
وقتي ميخواهيد از رنگ اكریليك استفاده كنيد، بتونه اكریليك و هنگامیکه ميخواهيد از رنگ روغني استفاده كنيد، بتونه روغني به كار ببريد. امروزه پودر بتونه آماده هم وارد بازارشده كه فقط كافيست با آب مخلوط شود كه هم در زير كار رنگ اكریليك به كارميرود و هم زير كار رنگ روغني.
دستور كار:
- چنانچه روي ديوارهاي گچي رنگ نشده اجرا ميكنيد، ابتدا كاملا سطح ديوار را سمباده بزنيد. از آنجايي كه داشتن سطحي صاف و يكنواخت در نتيجه نهايي بسيار موثر است، بيشتر سطوح كار خود را بايد به كمك سمباده صاف و يكنواخت كنيد. در صورتي كه سطوح مورد نظر خيلي زبر و صاف نباشد، معمولا كاغذ سمباده متوسط يا نرم كافي است.
- سپس توسط بتونه اكریليك يا روغني كاملا سطح ديوار را يكنواخت كنيد. به اين ترتيب كه مقداري از بتونه را روي محلي كه بايد پر شود قرار دهيد و سپس به كمك كاردك آن را صاف كنيد. مقدار اضافي مواد را با كاردك برداريد و دوباره سطح را صاف كنيد و بگذاريد خشك شود. زمان لازم براي خشك شدن بتونه بين 4 تا 12 ساعت است.
مرحله دوم: پتينه كاهگل
مصالح لازم:
تكسچركاهگل: يك كيلو
پرايمر
كاردك
چسب چوب يا تثبيت كننده آماده: يك كيلو
قلم مو
دستور كار:
ابتدا سطح كار را با پرايمر بپوشانيد. اين سطح كار ميتواند گچ، سيمان، چوب و. . . باشد. اجازه دهيد تا خشك شود. سپس تكسچر كاهگل را توسط كاردك به ضخامت چند ميليمتر روي سطح كار به صورت چرخشي و يكنواخت پخش كنيد. قبل از خشك شدن تكسچر كاه را روي سطح بپاشيد و با فشار كمي توسط دست روي سطح كار تثبيت كنيد. بعد از يك روز چسب چوب رقيق شده را به آرامي با قلم مو روي سطح بكشيد. ميتوانيد از تثبيتكننده مات يا براق آماده كه در بازار موجود است، هم استفاده كنيد.
اين مواد و وسايل را ميتوانيد از فروشگاههاي هنري و رنگ و ابزار رنگ فروشي تهيه كنيد.
از وسايل كهنه چهره تازه بسازيد
در تمام منازل وسايلي هستند كه يا خيلي قديمي شدهاند يا ديگر نيازي به آنها نداريم و از روي عادت بلافاصله دور انداخته ميشوند اما شما ميتوانيد با نگه داشتن اين وسايل استفادهاي بهينه از آنها داشته باشيد چون اين كار هم مقرون به صرفهتر است و هم يك وسيله زيبا و خاص كه كار دست خودتان است و در هيچ خانهاي نيست، درست كرده ايد. اين كارهاي خلاقانه ميتواند از وسايل قديمي مانند صندلي، ميز ظروفو... باشد.
مصالح لازم:
وسيله كهنه: ميز، صندلي، ظرف و. . .
چسب ورق طلا/ یک شيشه متوسط
ورق طلا / يك بسته 100 تايي
شاپان / یک كيلو
قلم مو
دستمال نخي
ترانسفر / بنا به اندازه و طرح
دستور كار:
- براي پوشش دادن يك شی با ورق طلا (نقره، مس) ابتدا ان را سمباده بزنيد تا سطح، صاف و يكنواخت شود. سپس خوب تميز كنيد تا از هرگونه گرد و غبار پاك شود. يك لايه رنگ بنا بر سليقه خود روي سطح كار بزنيد. در صورتي كه هدفتان ورق طلا باشد از زيررنگ قهوهاي يا مشكي، اگر ورق نقره باشد از زير رنگ خاكستري يا مشكي و در صورتي كه ورق مس باشد از زيررنگ مشكي يا آبي استفاده كنيد. اجازه دهيد تا رنگ خشك شود.
- پس از خشک شدن يک لايه نازک از چسب مخصوص ورق را با قلم مو روي سطح كار بزنيد و حدود 5 تا 10 دقيقه صبر كنيد تا اندكي خشك و چسبناك شود. در اين زمان ورق طلا (نقره يا مس) را به وسيله دست يا دستمال نخي روي سطح كار بچسبانيد و اجازه دهيد تا كاملا خشك شود. پس از خشك شدن نقاط و سطوحي از ورق استفاده شده را به دلخواه پاك كرده تا رنگ زيرين مشخص شود.
- بعد از اجراي مرحله قبلي، كار را تميز كرده و به وسيله قلممو مقداري شاپان بر سطح كار ماليده و بلافاصله با دستمال خشك پاك كنيد.
- ترانسفر را درون ظرف آبي قرار داده و يك تا دو دقيقه صبر كنيد تا ترانسفر آماده جدا شدن شود. هنگامي كه ترانسفر از ورقه زيرين جدا شد آن را به آرامي از كاغذ زيرين جدا كرده و از آب بيرون آوريد. ترانسفر را بلند كرده و به آرامي در محل مورد نظر قرار دهيد تا آب آن گرفته و خشك شود.
- با يک دستمال خشک و نرم كاملا روي ترانسفر در جهات مختلف از مركز به سمت بيرون بكشيد تا ترانسفر كاملا بچسبد و هوايي در زيرآن باقي نماند.
توضيح: شاپان يا قير سرد، تركيبي است از قير و روان ساز كه به دو رنگ مشكي و قهوهاي قابل دسترسي است. حلال آن بنزين است اما ميتوانيد از تينر روغنی نيز استفاده كنيد.