دكوراسیونِ یك فضا، حاصل در كنار هم قرار گرفتن عناصر متعددی است . هنگامی كه در میان آنها رابطه ای قابل قبول و مطلوب وجود داشته باشد، منجر به فضایی دلپذیر، زیبا و در نهایت راحت و كارا می شود.
به طور كلی می توان گفت در یك فضا عناصر به سه دسته عمده تقسیم می شوند:
۱ ـ عناصری كه بیشترین هدف به كارگیری آنها در محیط ، كاربردی است . در نتیجه نقش كلیدی و خاصی را در طراحی داخلی فضا ایفا نمی كنند. به عنوان مثال هنگامی كه قصد دارید برای خانه تان تلویزیون ، جاروبرقی ، یخچال و لوازمی از این قبیل را تهیه كنید، هیچ گاه با هدف دكوراسیونی اقدام به خرید آنها نمی كنید؛ بلكه ابتدا كاربرد و امكانات هر یك را بررسی كرده و سپس ظاهر وسیله را با توجه به شرایط قرارگیری در محیط و دكوراسیون آن در نظر می گیرید. البته امروزه تولید كنندگان و طراحان صنعتی علاوه بر كارایی وسیله ، به شكل ، فرم ، رنگ و به طور كلی جنبه های ظاهری آن نیز دقت بسیاری دارند و محصولاتی متنوع به لحاظ كاربرد و ظاهر تولید می كنند.
۲ ـ عناصری كه همزمان كاربردی و دكوراسیونی هستند. اغلب لوازم دكوراسیونی مورد استفاده در خانه ها در این دسته جای می گیرند. از آن جمله به مبلمان ، پرده ، فرش ، بوفه و غیره می توان اشاره كرد. یعنی به همان میزان كه نحوه كاربرد آنها مورد توجه است ، شكل و فرم ظاهری ،رنگ ، طرح و دیگر عناصر بصری آنها نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است .
۳ ـ عناصری كه بیشتر نقش دكوراسیونی وتزئینی را در فضا برعهده دارند. در بررسی انگیزه انتخاب هریك از این عناصر برای محیط مورد نظر، درخواهیم یافت كه اگرچه ممكن است نبود برخی از آنها خللی در فضا ایجاد نكند ولی وجود آنها به طراحی داخلی فضا بسیار كمك می كند و در واقع آنها مكمل دكوراسیون دیگر لوازم محیط محسوب می شوند.
به عنوان مثال گلدان ها، ظروف تزئینی ، شمعدان ، تزئینات مختلف در قالب گل های خشك ، مصنوعی ، چینی ، مجسمه ها و غیره از این جمله اند كه البته تابلوها نیز در این دسته جای می گیرند.
از آنجا كه دیوارها گسترده ترین سطوح اصلی خانه یا هر مكان بسته دیگری هستند،هنگامی كه فردی وارد فضایی می شود، عمده ترین سطوحی كه در مقابل دیدگان او قرار می گیرند، دیوارهای محیط هستند.
در نتیجه میزان تأثیرگذاری شان بر محیط نیز نسبت به سطوح دیگر شامل كف ها و سقف ها به مراتب بیشتر است. لذا علاوه بر مسائل كاربردی و وظیفه آنها در تفكیك فضا و ایجاد استقلال ، به نكات دكوراسیونی و نقش آنها در این زمینه نیز باید توجه كرد.
وقتی وارد فضایی می شوید كه با زیباترین و مناسب ترین لوازم دكوراسیونی مبله شده ، ولی سطوح دیوارها خالی است و كوچك ترین تدبیری برای انتخاب دیواركوب ( به صورت عام كلمه ) اندیشیده نشده است ، خلائی در آن محیط احساس می شود كه تابلوها، یكی از عمده ترین راهكارهای رفع این خلاء هستند.
تابلوها اگرچه اغلب با هدف تزئینی مورد استفاده قرار می گیرند ولی در پس ظاهر این هدف ، مسئولیت های كاربردی نیز در فضا برعهده دارند. آنها جایگاه ویژه ای در تغییر حال و هوای محیط دارند و در نتیجه بر روح و روان افراد ساكن در آن مكان نیز تأثیرمی گذارند. موضوع اثر هنری ، رنگ های به كار رفته در آن و حتی قاب انتخابی برای تابلو از جمله عوامل بسیار مؤثر بر محیط هستند؛ یعنی با نصب چند تابلو بر روی دیوار، با وجود تمام وقتی كه صرف تهیه و چیدمان لوازم دكوراسیونی آن شده است ، می توان هماهنگی و احساس حاكم در محیط را برهم ریخت و یا برعكس ، دستیابی به هدف مورد نظر در آن فضا را تسهیل بخشید.
صرفنظر از همه اینها گاهی نقش های كاربردی عظیم تری نیز به تابلوها محول می شود كه از جمله می توان "تغییر ابعاد ظاهری فضا" را نام برد. به عنوان مثال یكی از راهكارهای افزایش ارتفاع دیوارها به لحاظ ظاهری ، نصب دیواركوب های عمودی و بلند است كه این كار از طریق نصب یك و یا چند تابلوی بلند عمودی در فواصلی نزدیك و در كنار هم و یا چندین تابلوی هم اندازه در امتداد هم و در راستای یك خط عمودی فرضی از سقف به كف میسر می شود.
به همین ترتیب با نصب تابلویی طویل و افقی و یا چندین تابلوی یك اندازه در كنار هم می توان ، طول دیوار را به لحاظ بصری افزایش داد.
انتخاب قاب
به طور كلی انگیزه ایجاد قاب در دور یك اثر هنری ، برجسته تر كردن و یا به عبارت دیگر جلوه دادن به آن است. شما می توانید این مسئله را آزمایش كنید. اگر مانند تصویر۱ برروی دیواری از فضای خانه تان قابی خالی و بدون اثر هنری نصب كنید. خواهید دید كه به این ترتیب فضای داخلی قاب ، اگرچه همان دیوار است ، ولی از دیگر فضاهای كناری اش متمایز شده است . پس به منظورایجاد جلوه ای بیشتر برای یك اثر هنری ، چارچوبی لازم است.
البته لازم به ذكر است برای قاب كردن یك اثر، صرفنظر از برجسته تر كردن آن ، انگیزه های دیگری نیز وجود دارد.
هنگامی كه از تابلو به عنوان مكملی دكوراسیونی برای لوازم دیگر محیط یاد می شود، تنها منظور خود اثر هنری نیست بلكه تركیب آن ( اثر هنری ) با قاب و حتی یكی از آن دو می تواند این نقش را در محیط ایفا كند. به عنوان مثال در فضایی بادیوارهای سبز و مبلمان نارنجی و زرد، به منظور حفظ هماهنگی در محیط از طریق تكرار رنگ ها، نصب تابلویی با قاب نارنجی و یا اثر هنری با رنگ آمیزی گرم مانند نارنجی ، قرمز، زرد، در كنار رنگ سبز ضروری است . در چنین شرایطی ، ممكن است مقصود از نصب تابلو و قاب كردن آن ، نمایش دادن اثرهنری و جلوه بخشیدن به آن نباشد.
پس از آن كه اثر هنری مورد نظر خود را با توجه به مشخصات فضا انتخاب كردید، نوبت به قاب كردن آن می رسد.
با توجه به هدف مورد نظرتان برای نصب قاب ، به هنگام انتخاب ، پیش از در نظر گرفتن هماهنگی میان قاب و دیگر لوازم دكوراسیونی محیط، هماهنگی آن را با اثر مورد توجه قرار دهید؛ زیرا به جهت نزدیكی و حضور آن دو در یك قالب ، تأثیر بیشتری بر روی هم می گذارند. حتی اگر در شرایطی مانند نمونه ای كه در بالا اشاره شد، اثر هنری چندان مهم نباشد و تنها رنگ های موجود در آن و قاب انتخابی نقش تعیین كننده را دارا باشند كه در این مورد هم رعایت هماهنگی باید در رأس موارد دیگر قرار گیرد.
ـ اگر رنگ های به كار رفته درون اثر شما ملایم و كمرنگ است و در محیط به رنگ های شادتری نیاز است ، با انتخاب قابی به یكی از رنگ های تند و گرم هماهنگ با محیط ، به اثر جلوه ای دیگر ببخشید. برعكس برای آثار هنری شلوغ با رنگ های گرم و تند ، انتخاب قابی به یكی از رنگ های ملایم و یا حتی خنثی ضروری است ولی اگر برای چنین اثر هنری ، قابی به رنگ گرم وتند انتخاب كنید باید توازن را از طریق دیگر لوازم دكوراسیونی برقرار سازید وگرنه محیطی خسته كننده پدید می آید.
گاهی اثر به قدری جذاب است كه انتخاب قابی جالب توجه ، نه تنها آن را برجسته تر نمی كند، بلكه از جلوه اش نیز می كاهد و با آنكه هدف طراح داخلی فضا جلب فوری نظر بیننده است . در این شرایط چند راهكار وجود دارد:
الف ) قاب و حاشیه دور اثر را به یك رنگ تهیه كنید. البته این رنگ باید ملایم و یا خنثی باشد.
ب ) قاب را درست به رنگ دیوار برگزینید.
ج ) از قاب كردن اثر صرف نظر كنید. به این ترتیب تابلو بدون قاب بر دیوار آویخته می شود.
گذشته از رنگ ، جنس ، ضخامت ، ابعاد طرح و بافت قاب نیز بر روی اثر هنری و محیط تأثیر می گذارند. لذا انتخاب كلیه مولفه های فوق برای قاب ، باید مطابق با هدف دكوراسیونی محیط صورت گیرد .
