فصل اول
شناخت موضوع
مقدمه:
بخش مسکن را می توان یکی از بخش های توسعه در یک جامعه دانست. از یک سو اهمیت اقتصادی و اجتماعی مسکن، و از سوی دیگر بحث اشتغالزایی و ارتباط آن با بسیاری از بخش های دیگر، آن را در کانون توجهات عمومی و ابزاری مناسب در جهت تحقق سیاست های اقتصادی قرار داده است (عزیزی،۱۳۸۵ :۲). از سویی دیگر بخاطر اهمیت وسئله و ارزش نهاد خانواده در اجتماع بایستی دقت لازم در فرآیند طراحی آن بکار گرفته شود، تا ضمن اینکه نیاز وسیع جامعه قشر جوان فراهم شود، به مسکن به عنوان عاملی تاثیر گذار در رفتارهای اجتماعی و اخلاقی و نیز تاثیر گذار در روابط خانوادگی نگریسته شود.
طرح مسئله:

توسعه پایدار:
توسعه پایدار در حیطه ی معماری، به سه موضوع پایه ای اقتصاد (کاهش مصرف سوخت و صرفه جویی در آن) محیط زیست (کاهش آلودگی محیط زیست، طراحی بر اساس چرخه ی سوخت) و جنبه ی اجتماعی (فرهنگ و جنبه ی انسانی، طراحی انسانی) می نگرد (احمدی، ۱۳۸۹- خلیجی،۱۳۸۹ :۹۷) اهمیت پایداری اجتماعی و فرهنگی طبق نمودار (Colantinio-2009) از دهه هشتاد به این طرف افزایش یافته است، طوری که شرایط ناپایدار اجتماعی در نهایت منجر به ناپایداری محیطی و اقتصادی می شود.

فهرست مطالب:
فصل اول
شناخت موضوع:
مقدمه……………………………………………….
طرح مسئله………………………………………………………………………………………………………………………………………..
معماری ارگانیک…………………………………………………………………………………………………………………………………….
سایت………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
فرضیات/سوالات……………………………………………………………………………………………………………………………….
اهداف………………………………………………………………………………………………………………………………………………
روش گرد آوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………………………….
ابزار گرد آوری اطلاعات……………………………………………………………………………………………………………………..
فصل دوم
ادبیات موضوع-چهارچوب نظری طرح
شاخصه های مسکن مناسب از دید کلی و مقیاس شهری…………………………………………………………
مسکن و ابعاد آن…………………………………………………………………………………………………………………………
شاخص های کیفیت مسکن……………………………………………………………………………………………………….
معماری پایدار………………………………………………………………………………………………………………………………
شکل خانه، حاصل مجموعه ای از عوامل اجتماعی –فرهنگی (پایداری اجتماعی-فرهنگی)…
هویت از نظر راپاپورت…………………………………………………………………………………………………………………
باز کردن مبحث هویت………………………………………………………………………………………………………………..
پایداری زیست-محیطی……………………………………………………………………………………………………………….
پایداری اقتصادی…………………………………………………………………………………………………………………………..
سعی در ایجاد معماری پایدار با استفاده از تکنولوژی…………………………………………………………………
مطالعه ی موردی در اقلیم سرد و خشک……………………………………………………………………………………
نمونه هایی از معماری که در آن به نوعی و تا اندازه ای پایداری رعایت شده است…………………..
مجتمع هبیتات، موشه سفدی……………………………………………………………………………………………………..
آپارتمانهای آردمور (Ardmor)، موشه سفدی……………………………………………………………………………..
آپارتمان کانچانجونگا(Kanchanjunga)، چارلزکورآ………………………………………………………………
پروژه مسکونی اوین………………………………………………………………………………………………………………………
مسکن مدرن………………………………………………………………………………………………………………………………..
نمونه هایی از مسکن ارگانیک و مدرن…………………………………………………………………………………………

ریشه یابی مشکلات مساکن امروزی……………………………………………………………………………………………………..
نتیجه گیری از مباحث فصل مسکن معماری ارگانیک و مدرن……………………………………………………………
لزوم پرداختن به فضای باز در مساکن امروزی………………………………………………………………………………………..
احیای حیاط در آپارتمان های امروزی…………………………………………………………………………………………………….
برسی فضای باز در آپارتمان های امروزی…………………………………………………………………………………………………
فصل سوم
شناخت وضع موجود و آنالیز سایت
ویژگی های اقلیم سرد……………………………………………………………………………………………………………………………….
ویژگی های معماری بومی مناطق سرد……………………………………………………………………………………………………..
اهراف طراحی اقلیمی این اقلیم………………………………………………………………………………………………………………….
اقلیم تبریز…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
شناسایی کاربری های اطراف سایت……………………………………………………………………………………………………………
شناسایی شبکه های ارتباطی اطراف سایت……………………………………………………………………………………………………..
شناسایی آلودگی های صوتی اطراف سایت:…………………………………………………………………………………………..
بررسی عوامل اقلیمی موثر در طراحی سایت (جدول):………………………………………………………………………….
آنالیز سایت (جدول)…………………………………………………………………………………………………………………………………………..
فصل چهارم
ارائه ایده طراحی و برنامه فیزیکی طرح
تعریف مسکن از دید سازمان آمار ایران……………………………………………………………………………………………………..
عوامل موثر در برنامه فیزیکی……………………………………………………………………………………………………………………..
تراکم………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
حیاط…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
پله فرار و آسانسور……………………………………………………………………………………………………………………………………..
پخی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
پیش آمدگی ساختمانی در گذرها…………………………………………………………………………………………………………..
پیش آمدگی، بالکن ها……………………………………………………………………………………………………………………………
رعایت محدودیت ارتفاع………………………………………………………………………………………………………………………..
پارکینگ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….
عرصه های عمومی مجتمع های مسکونی……………………………………………………………………………………………
اطول و ضوابط طراحی مجموعه…………………………………………………………………………………………………………………
محل ساخت بنا در اراضی بزرگ و مجتمع سازی ها…………………………………………………………………………………
حداقل فضای باز………………………………………………………………………………………………………………………………………….
فاصله دو بلوک ساختمانی و سایر فضاهای باز و بازشو………………………………………………………………………………
انواع اشکال عقب نشینی بنا……………………………………………………………………………………………………………………….
ضوابط ساختمانی مجتمع های مسکونی……………………………………………………………………………………………………
عرصه ی زندگی خصوصی و فردی……………………………………………………………………………………………………………….
عرصه ی پذیرایی و مراسم……………………………………………………………………………………………………………………………..
عرصه ی خدمات……………………………………………………………………………………………………………………………………………
عرصه ی فضاهای باز…………………………………………………………………………………………………………………………………….
آشنایی با فضاها و ابعاد فیزیکی فضاها……………………………………………………………………………………………………..
ورودی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
راهرو………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
آشپزخانه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
انواع طرح های اتاق نشیمن……………………………………………………………………………………………………………………
غذاخوری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
اتاق خواب والدین………………………………………………………………………………………………………………………………………..
فضای مخصوص کودکان…………………………………………………………………………………………………………………………….
مراکز بهداشتی……………………………………………………………………………………………………………………………………………
مسئله نور…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
راهکارهای پیشنهادی……………………………………………………………………………………………………..
راهبردها و راهکارهای طراحی در معماری امروزی با توجه به مزایای معماری مدرن و با توجه به الگوهای سنتی……………………………………………………………………………………………………….
سیر تکمیلی موارد فوق الذکر در راستای رسیدن به هدف نهایی………………………………………………………………………..
رعایت نکات ذکر رفته برای پاسخگویی به اهداف کلی زیر…………………………………………………………………………………..
ضوابط و سرانه ها ۱ (جدول)………………………………………………………………………………………………………………………………..
ضوابط و سرانه ها ۲ (جدول)………………………………………………………………………………………………………………………………..
فصل پنجم
ارائه پیشنهادات و طرح نهایی
ریشه یابی و جمع بندی………………………………………………………………………………………………………………………………………
ارائه آلترناتیوها با ذکر معایب و مزایای هر کدام……………………………………………………………………………………………………
روند طراحی سایت و پلانها (تصویر)……………………………………………………………………………………………………………………..
ایده کلی طرح سایت (تصویر) ……………………………………………………………………………………………………………………………..
ارائه نقشه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ارائه پرسپکتیو(تصویر) ………………………………………………………………………………………………………………………………………
فهرست منابع.……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

بخشی از مطالب و پروپوزال:
هر بنایی بایستی بر اساس زمینه های فرهنگی، اجتماعی و تاریخی ساکنان و شرایط کالبدی طراحی شود (معماری پست مدرن) در همین رابطه، به عقیده ی آموس راپاپورت شکل خانه نتیجه ی نیروهای فیزیکی یا هر علت دیگر نیست بلکه نتیجه ی کستره ی عوامل اجتماعی و فرهنگی است. راپاپورت یکجانبه نگریهای جزم انگارانه که اقلیم، مصالح، تکنولوژی و اقتصاد را عامل توضیح فرم خانه می دانند رد کرده و آن ها را عامل تاثیر گذار بر فرم دانسته و نقش اساسی را در تعیین فرم خانه به عامل اجتماعی و فرهنگی می سپارد (معماریان، ۱۳۸۱- راپاپورت، ۱۳۸۱). دکتر پیرنیا با نگاه خاص فرهنگی-اجتماعی، پنج اصل مردم واری، خودبسندگی، پرهیز از بیهودگی، نیارش و درونگرایی را به عنوان اصول معماری ایرانی مطرح کرد که این اصول هر ۳ جنبه معماری پایدار (پایداری اجتماعی-فرهنگی، پایداری محیطی، پایداری اقتصادی) را شامل می شود (معماریان ۱۳۸۱). توسعه ی پایدار می تواند از بروز مسائلی همچون رواج بی عدالتی، پایین آمدن کیفیت زندگی انسان، آلودگی، تخریبمحیط زیست و … جلوگیری کند. (پایداری اجتماعی با هدف عدالت اجتماعی، پایداری اقتصادی با هدف بقا و رشد اقتصادی، و پایداری زیست محیطی با هدف حفظ تعادل اکولوژیک و عدم تخریب محیط) (سفلایی،۱۳۸۸ –فرشچی،۱۳۸۹ :۱۲).
پایداری در معماری سنتی ایران از دو دیدگاه کلان و خرد قابل برسی استکه به طور خلاصه و فهرست وار شامل موارد زیر است:
• نگاه کلان: مکان یابی، استخوان بندی، فشردگی و پراکندگی بافت، نحوه ی استقرار خیابانها و کوچه ها و نظم ارگانیک موجود در بافت است.
• نگاه خرد: جهت گیری، سطوح سبز، درونگرایی و برونگرایی، تجهیزات و سیستم های غیر فعال خورشیدی (بادگیر، آب انبار، یخچال، فرو رفتن در دل خاک، ظرفیت حرارتی مصالح و …)، مواد و مصالح ساختمانی، بازیافت، فرم سقف ها، دیوارها، بازشوها و رنگ نام برد (فرشچی، ۱۳۸۹ :۱۲). در همین رابطه خالی از لطف نیست که به تحقیقی در مورد عوامل پایداری اجتماعی از نظر ساکنین واقع در یک اقلیم سرد و خشک اشاره شود –که بطور مفصل در ادامه خواهد آمد- که اهمیت مبحث فوق را می رساند: ۱- عامل موثر اول: بازی پذیری اطفال در فضای باز و نیمه باز (حیاط) ۲-عامل دوم: آسایش ۳-عامل سوم: رضایت از فضاها ۴-عامل چهارم: مشارکت و نظم اجتماعی ۵-عامل پنجم: هویت (ضرغامی، ۱۳۸۹ :۹۸) ، که ریشه ی تمام این عوامل را می توان در مبحث فوق –نگاه کلان و خرد به پایداری در معماری سنتی) یافت.
معماری ارگانیک

• انسان ، طبیعت ، معماری = معماری ارگانیک
•
• معماری ارگانیک یکی از شاخه های معماری که بیشتر در بین معماران ایرانی به معماری پویا ( طبیعت گرا ) معروف هست و در ایران نیز نمونه های زیادی از این آثار از جمله بنای ارگ بم وجود داره.
بیشتر دانشجویان معماری ( البته بیشتر دانشجویان ارشد به بالا) هم برای پروژه های معماری خود این نوع سبک رو برای کارهاشون انتخاب می کنن تا آثار متنوعی رو بوجود بیارن.
اینم بگم که معروف ترین معمار این سبک فرانک لوید رایت هستش.
منم واسه اینکه شما رو از این حیث تنها نذارم یک مجموعه ای رو به صورت پاورپوینت واستون آماده کردم تا بیشتر این نوع معماری رو درک کنید و این فایل بدرد پروژهای دانشجویی تون هم می خوره.
از جمله بخش های پروژه معماری ارگانیک می تونم به موارد زیر اشاره کنم :
۱- مفهموم معماری ارگانیک
• ۲– معماران برجسته معماری ارگانیک ( همراه با نمونه کارها )
• ۳- تاریخچه معماری ارگانیک
• – آثار برجسته معماری ارگانیک
۵- مبانی نظری معماری ارگانیک
• از معماری رحم تا گور- که انسان زندگی خود را آغاز و به پایان می برد- پیوسته خود را در فضاهای مختلف می یابد؛ اما کمتر فضایی- که در طول زندگی، انسان را در خود جای می دهد- ویژگی های کالبدی معماری اول و آخر انسان را دارا می باشد.
بخش اعظم عمر ما، در فضاهای مختف بناها سپری می شود که به کمک ساختارها و جداره ها شکل گرفته اند. این فضاها، محیطی را ایجاد می کنند که بسیاری از فعالیت های ما در آن صورت می گیرد.
در این کاوش بر آن بوده ایم تا کلیت فضای معماری را مورد بحث قرار دهیم؛ چرا که فضا نخستین عنصر مورد استفاده ی معمارو طراح می باشد.
•
• معماری ارگانیک ORGANIC ARCHITECTURE
•
• فلسفه ی طراحی معمارانه مربوط به اوایل قرن بیستم که بیان می دارد یک بنا باید ساختارو پلانی داشته باشد که نیازهای کارکردی آن با محیط طبیعی اش هم ساز باشد و فرم یک وضوح عقلانی و کلیتی یک پارچه به خود بگیرد. شکل ها یا فرم ها در چنین حالتی اغلب خطوط طراحی نا منظمی هستند و یه نظر می رسد به فرم های موجود در طبیعت شبیه می باشند {معماری اندام وار یا اندامین معادل های فارسی آن هستند.}
•
• ارگانیکORGANIC
•
{مشخصه ی} مربوط به اشکال و فرم های دارای خطوط کناره نما (contours) ی نامنظم، کهبهنظر می رسد به خطوط کناره نمای گیاهان یا حیوانات زنده شباهت دارند.{اندامین ,می تواند معادلفارسی آن باشد.}
•
• فضا
•
• فضا ، نخستین عنصر مورد استفاده ی طراح و رکن اصلی طراحی داخلی است. ما نه تنها در این فضا حرکت می کنیم ؛ بلکه در آن شکل ها را می بینیم؛ صداها را می شنویم ؛ نسیم ملایم و گرمای خورشید را احساس می کنیم و رایحه ی گل ها را استشمام می کنیم. فضا ، ویژگی های لذت بخش و زیبای چنین عناصری را از پیرامون خود می گیرد.
فضا همچون سنگ و چوب ، یک ماده ی اصلی است ، اما بی شکل و نامتراکم. فضای لایتناهی تعریف نشده است ؛ با این حال ،هنگامی که عنصری در حوزه ی آن قرار بگیرد ، روابط چندگانه ای – هم بین فضا و عناصر و هم بین خود این عناصر- ایجاد می شود. بنابراین ، چنین روابطی فضا را شکل می دهند و ما هم آن را درک می کنیم.
•
• فضاهای معماری
•
• با نظم دادن به عناصر هندسی نظیر نقطه ، صفحه ، و حجم می توان به بیان چگونگی و تعریف فضا پرداخت. در مقیاس معماری ، این عناصر اصلی در مورد ستون ها و تیرها به شکل خط و در مورد دیوارها ، کف ها و سقف ها به شکل صفحه در می آیند.
• یک ستون نشانگر یک نقطه در فضا است و آن را قابل روئت می کند.
دو ستون ، پرده ای فضایی را در ذهن تداعی میکند که می توان از میان آن گذشت.
هرگاه ستون ها به عنوان تکیه گاه یک تیر قرار بگیرند ، جبهه های صفحه ای شفافی را در فضا ترسیم می کنند.
• یک دیوار ، صفحه ای است برای جدا کردن مکانی از مکان دیگر.
کف ، به کمک مرزهای داخلی محدوده ی فضا را مشخص می کند.
سقف ، سرپناهی است برای فضای زیرین خود.
• عناصری که نام برده شد در طراحی بنا در کنار یک دیگر قرار می گیرند تا به بنا شکل بدهند؛ درون و بیرون آن را از یک دیگر جدا کنند و مرزهای فضای داخلی را مشخص کنند
• .
• فضاهای خارجی
•
• شکل ، اندازه ونظم خاص یک بنا ، گویای واکنشی است که طراح نسبت به نیازهای کاربردی ، جنبه های فنی و ساختاری ساختمان ، جنبه های اقتصادی و ویژگی های حاکی از نقش و حالت آن دارد. علاوه بر این ، یک معمار باید بافت فیزیکی محل بنا و فضای خارجی آن را نیز در نظر داشته باشد.
یک بنا می تواند از چند طریق با محل خود در ارتباط باشد : امکان دارد در آن ادغام شده و یا بر آن مشرف باشد. ممکن است که بخشی از فضای خارجی را احاطه کرده و یا آن را به تصرف خود در آورد. بعضی مواقع هم یکی از نماهای بنا به شکل خاصی در آورده می شود تا یکی از ویژگی های آن را منعکس کند و یا مرز آن با فضاهای خارجی را نشان دهد. در هر دو صورت ، بایستی به روابط بالقوه ای که دیوارهای خارجی بنا ، بین فضای داخلی و خارجی به وجود می آورند توجه زیادی شود.
•
• از خارج به داخل
•
• دیوارهای خارجی یک بنا ، مرز میان فضای داخل و خارج را تشکیل داده و نشانگر ویژگی های هر کدام هستند. این دیوارها ، ممکن است ضخیم و سخت بوده و مرز کاملا مشخصی را میان محیط محدود داخل و فضای خارج ایجاد کنند و یا این که نازک و شفاف باشند و تا حدی فضای داخل و خارج بنا را در یک دیگر ادغام کنند.
• پنجره ها و راهروهای ورودی که در دیوراهای جانبی بنا تعبیه می شوند ، فضای ارتباطی بین داخل و خارج آن را تشکیل می دهند. معمولا شکل ، اندازه و آرایش آنها بیان گر برخی از خصوصیات فضای داخل بناست. بعضی از فضاهای ارتباطی ، هم به خارج و هم به داخل بنا پیوستگی دارند، به گونه ای که می توان از آنها به عنوان رابطی میان این دو محیط استفاده برد.
یکی از انواع معمول چنین فضاهایی در بناهای مسکونی، ایوان است. تنوع در فرهنگ و در اقلیم، موجب پیداش اشکال مختلفی از این ساختار شده است که از آن جمله می توان ایوان سراسری، ایوانک سرپوشده را نام برد.
•
• فضای داخلی
•
• به محض ورود به یک بنا، احساس می کنیم در بند و محصور شده ایم. علت این امر، وجود عناصری چون کف ، دیوار و سقف است که فضای داخل بنا را ممحصور کرده اند. این عناصر معماری، حد و مرز فیزیکی بناها را مشخص می کنند؛ فضا را محصور می کنند؛ برای آن مرز تعیین می کنند و آن را از فضاهای داخلی اطراف و فضای خارج آن متمایز می سازند.
کف، سقف و دیوارها، تنها مشخص کنندگان کمیت فضا نیستند ؛ چرا که ظاهر و شکل این عناصر و طرح پنجره ها و ورودی ها ، این فضای محصور را با ویژگی های خاص مربوط به معماری و فضا ، می آرایند. کاربرد اصلاحاتی نظیر تالار اصلی، فضای سرپوشده، اتاق نورگیر و شاه نشین تنها برای نمایاندن کوچکی و بزرگی فضا نیست؛ بلکه اندازه و ابعاد، میزان دریافت نور، ویژگی های سطوح محصورکننده و چگونگی ارتباط آن با فضاهای مجاور نیز مشخص می شود.
طراحی داخلی- به ناچار- از تعریف معماری از فضا، پا فراتر می نهد. یک طراح داخلی باید هنگام برنامه ریزی جهت نظم دادن به فضا، مبله کردن و آرایش آن ، هم از خصوصیات بالقوه ی بنا در زمینه ی اصلاح و آرایش آگاه باشد و هم بر ویژگی های معمارانه ی آن، وقوف کاملی داشته باشد. روی این اصل، طراحی فضای داخلی نیاز به درک نحوه ی شکل گیری این فضا توسط نظام ساختمانی بنا و تعریف آن دارد. با چنین نگرشی ، طراح قادر خواهد بود تا عملا با یک فضا کار کند ؛ به همان شکل آن را ادامه دهد و ترکیبی را که در مقابل ویژگی های ضروری یک فضای معماری قرار می گیرد، اریه دهد.
•
• فضاهای ساختاری
•
• سیستم ساختاری یک بنا، فرم و طرح اصلی فضاهای داخلی آن را تعیین می کند. با وجود این ، ساختار چنین فضاهایی در نهایت از سوی عناصر طراحی داخلی شکل می گیرد. واژه ی « ساختار» در این جا، در مفهوم فیزیکی آن به کار نرفته است؛ بلکه به معنای انتخاب و آرایش عناصر داخلی است؛ به طوری که روابط قابل رویت این عناصر، فضای داخلی یک مکان را مشخص کرده و بدان نظم ببخشد.
دیوارک ها و سقف های کاذب معمولا برای تعیین یا تغییر فضای داخل چارچوب یا اسکلت ساختاری بنا، به کار می روند.
• شکل و نظم اثاثیه نیز می تواند همچون دیوارها در یک فضای بزرگ ایجاد نوعی محصوریت کرده و الگوهای خاصی را به نمایش بگذارد. حتما یک عنصر تنها قادر است از طریق فرم، اندازه و شکل خود فضایی را تحت الشعاع قرار داده و حوزه ی فضایی اطرافش را نظم ببخشد.
نور والگوهای تاریک و روشن آن باعث می شود تا قسمتی از فضا جلب نظر کرده و در عوض از اهمیت سایر قسمت ها کاسته شود و در نتیجه، فضا از این طریق تقسم بندی شود.
•
• طراحی داخلی
•
• سطح صفحاتی چون دیوار، کف و سقف می تواند مرزهایی یک مکان را به وجود آورد. آنچه بر درک ما از موقعیت نسبی شان در فضا تاثیر می گذارد رنگ، بافت و طرح آنهاست که این مسئله به نوبه ی خود، آگاهی مارا از ابعاد، اندازه و تناسب یک مکان، تحت الشعاع قرار می دهد.
حتی ویژگی های صوتی سطوح یک مکان هم، می تواند مرزهای ظاهری فضای آن را تحت تاثیر قرار دهد. سطوح نرم و جاذب، صداها را خنثی کرده و مرزهای صوتی یک مکان را گسترش می دهد و در عوض سطوح سخت باعث انعکاس صداها در یک مکان شده و بر وجود مرزهای فیزیکی آن، تاکید می ورزند.
• در نهایت، شکل گیری فضا به نحوه ی استفاده ی ما از آن بستگی دارد. ماهیت فعالیت های ما، و نحوی ی انجام آنها بر طرح، نظم و سازمان دهی فضای داخلی تاثیر می گذارد.
•
• فرم فضایی
•
• این سیستم ساختاری است که برای نخستین بار فضاهای داخلی را شکل می دهد. پس ازآن، صفحات دیوار و سقف، آن را مشخص می کند و سر انجام، درها و پنجره ها این فضاها را به فضاهای دیگر متصل می کنند. هر بنا، دارای الگوی مشخصی ازاین عناصر و سیستم هاست وهرالگویی، هندسه ی خاص خود را داراست که حجمی از فضا را به شکل خاص خودش در می آورد.
فهم را بطه ی میان شکل عناصر مشخص کننده ی فضا و شکل فضایی مشخص شده در یک طرح زمینی، البته سودمند است. این رابطه یا متاثراست از ساختار و یا از فضا. در هر دو حال، ما باید قادر به درک عاملی دیگر، به عنوان شریکی همسان در این رابطه باشیم.
• مشاهده ی این رابطه ی دوگانه ی طرح زمینی- که از طریق آرایش و نظم عناطر طراحی داخلی نظیر میزها و صندلی ها به وجود می آید- نیز، به همان میزان سودمند است.
زمانی که یک صندلی در مکانی قرار می گیرد، نه تنها فضایی را اشغال می کند؛ بلکه نوعی رابطه ی فضایی هم میان خود محیط اطرافش به وجود می آورد. ما غیر از شکل صندلی، باید قادر به درک چیزهای دیگری باشیم و بتوانیم پس از اشغال فضای خالی، شکل فضای اطراف آن را هم تشخیص بدهیم.
• با افزایش عناصر یک طرح، روابط فضایی نیز تنوع می یابد. این عناصر، درون مجموعه ها و دسته هایی قرار می گیرند که هر کدام، نه تنها فضا را اشغال می کنند؛ بلکه بیانگر یا مشخص کننده ی یک فرم فضایی نیز هستند.
•
• ابعاد فضایی
•
• ابعاد فضایی داخلی نیز همانند فرم فضایی، به طور مستقیم با ماهیت ساختاری بنا،استحکام مصالح و اندازه و فاصله ی اعضای آن ارتباط می یابد. ابعاد فضا، به نوبه ی خود مشخص کننده ی تناسب و اندازه ی یک مکان بوده و بر نحوه ی استفاده ی آن تاثیر می گذارد.
عرض- که یکی از ابعاد افقی فضا محسوب می شود- از قدیم به سبب نوع مصالح و روش های سقف زنی محدود بوده است. امروزه به کمک منابع مورد نیازو مقرون به صرفه، تقریبا از لحاظ فنی ساخت هرگونه بنایی ممکن است. تیرهای چوبی یا فلزی و سقف های پیش ساخته ی بتونی قادرند بر دهانه ای به عرض ۳۰ فوت(۹ متر) قوس بزنند. با خرپاهای چوبی یا فلزی، حتی می توان بر دهانه ای به عرض ۶۰ فوت( ۱۸ متر) یا بیشتر به هم قوس زد. قوس زدن بر دهانه ی عریض تر، به کمک قاب های فضایی، انواع ساختارهای قوسی مثل گنبدها،سیستم های معلق و پرده هایی که با فشار هوا حمایت می شوند، امکان پذیر است.
• در حالی که ممکن است عرض فضای داخلی یک مکان، به علت ضرورت های اولیه ی ساختار، محدود شود می توان آن را بر حسب مقتضیات سکنه و مرزبندی های مورد نیاز میان افراد و فعالیت های آن ها شکل داد.
• حدود طول- بعد افقی دیگر فضا- بر حسب دلخواه و یا شرایط موجود تعیین می شود. طول و عرض فضا- با کمک یکدیگر- تناسب و شکل پلان یک اتاق را مشخص می کنند.
یک مکان مربع شکل با طول و عرض یکسان، حجم ثابت و شکل هندسی منظمی را داراست.
یکسانی اضلاع، باعث تمرکز یافتن وسط آن می شود که این مرکزیت، با پوشیده بودن فضای آن به وسیله ی سقفی گنبدی یا هرمی تشدید می شود.
• برای کاهش این مرکزیت می توان شکل سقف را نا متقارن انتخاب کرد و یا یک یا چند دیوار را به اشکال مختلفی در آورد.
•
• تاثیر ارتفاع های گوناگون سقف
•
• سومین بعد فضای داخلی، ارتفاع ان است که به وسیله ی سقف مشخص می شود. این بعد قائم به همان میزان ابعاد افقی فضا در شکل دهی به کیفیت فضا موثر است.
در حالی که تعبیر ما از ابعاد افقی یک مکان، به جهت عدم دید کافی ناقص است؛ از مقایسه ی قد خودمان با ارتفاع یک مکان، درک دقیق تری ازاین بعد قائم خواهیم داشت. به نظر می رسد تغییر محسوس در ارتفاع یک مکان، بیش از تغییری مشابه در طول یا عرض؛ بر دید ما نسبت به فضا اثر می گذارد.
• سقف های بلند معمولا القا کننده ی رفعت و شکوه اند؛ در حالی که سقف های کوتاه تداعی کننده ی فضایی صمیمانه و گرم(همانند فضای غارها) هستند.البته نباید پنداشت که تعبیر ما از ابعاد یک فضا تنها تحت تاثیر ارتفاع آن است؛ بلکه، رابطه ی ارتفاع با طول و عرض آن هم در این امر سنجیده می شود.
• سقفی که توسط کف طبقه ی بالا به وجود می آید، معمولا صاف است و حال آنکه سقفی که به وسیله ی ساختار بام شگل می گیرد، قادر به انعکاس شکل خود و نحوه ی پوشش فضاست.
اشکال تک شیب، شیروانی و قوسی سقف، به فضا جهت می دهند؛ در حالی که سقف های گنبدی و هرمی ، مرکزیت فضا را مورد تاکید قرار می دهند.
• سازه ی بی حفاظ بام می تواند به سقف شفافیت، بافت، الگو و کارکرد ببخشد.
•
• گذار فضایی
•
• اگرچه فضاهای منفرد برای مقاصد یا انجام فعالیت های خاصی طراحی و ساخته می شوند؛ با این حال تمام آنها در محدوده ی یک بنا گرد هم می آیند؛ چرا که کارکردی مرتبط با یکدیگر دارند؛ کاربران آنها از یک گروه هستند و کاربرد آنها نیز یکسان می باشد. چگونگی ارتباط فضاهای داخلی، نه تنها از طریق وضعیت نسبی آنها در طرح فضایی بنا مشخص می شود؛ بلکه به ماهیت فضاهای رابط و مرزهای مشترک آنها نیز بستگی دارد.
صفحات کف و دیوارو سقف قسمتی از فضا را مشخص و تفکیک می کنند. در این میان، دیوار از آن جهت که نسبت به راستای میدان دید دارای وضعیتی قائم است- به عنوان یک مرز فضایی- نمودی بیشتر دارد. این عنصر، میدان دید را محدود کرده و در مقابل جابه جایی به عنوان مانع عمل می کند. درها و پنجره ها که با گشودگی قسمتی از دیوار به وجود می آیند، باعث ایجاد ارتباط بین فضای اطراف و فضای داخلی- که در اصل قسمتی از آن بوده است.
• معماری ارگانیک یا معماری اندام‌وار یک فلسفه در معماری است که به ترویج هماهنگی بین عادت‌های انسانی و طبیعت می‌پردازد. این اتفاق به صورتی شکل می‌گیرد که طراحی چنان هماهنگی و ارتباطی با محیط خود داشته‌باشد که ساختمان، مبلمان و محیط بخشی از یک ترکیب متحد و مرتبط باشد. [۱]
• تاریخچه
• عبارت معماری ارگانیک توسط فرانک لوید رایت (۱۸۶۷-۱۹۵۹) ابداع‌ شد. هرچند هیچ ‌گاه به طور واضح در نوشته‌های مرموزوار او ذکر نشد:
• خب حال من در رو به رویتان در حالی ایستاده‌ام که در مورد معماری اندام‌وار موعظه می‌کنم: معماری اندام ‌وار را یک ایده‌آل مدرن اعلام می‌کنم و تدریس آن را در صورتی که بخواهیم کلیت زندگی را ببینیم و هم اکنون به کلیت زندگی خدمت کنیم، و نگهداری هیچ سنتی را برای «سنت بزرگ» ضرور ندانیم، لازم می‌دانم.نه آن که به دنبال تشویق بازسازی هرگونه شکل زندگی بر ما، در گذشته، حال یا آینده را تشویق کنم. بلکه بجای آن به تقدیر قوانین عقل سلیم یا ابر عقل اگر به تعریف فرم توسط ساختار طبیعی مواد اولیه بپردازیم… [۲]
• معماری ارگانیک در روند تمامی طراحی‌های فرانک لوید رایت بیان شده‌است. مواد اولیه، شکل کلی و نظم اولیه اصول، مرتب در سراسر بنا به عنوان یک «کل» تکرار می‌شوند. ایده معماری ارگانیک فقط به «ارتباط به معنای واقعی کلمه ساختمان با محیط طبیعی خود» اشاره ند ارد؛ بلکه به چگونگی طراحی ساختمان به طوری که با محیط خود متحد شود نیز اشاره دارد. سراسر اشکال هندسی کارهای رایت یک جس و شکل کلی مرکزی را تشکیل می‌دهد. همچنین اساسا معماری ارگانیک به معنی واقعی کلمه طراحی تمام عناصر یک ساختمان نیز هست: از پنجره گرفته، تا صندلی‌هایی که برای پرکردن فضا در نظر گرفته‌شده؛ همگی با یکدیگر مرتبط هستند و بازتابی نمادین از دستگاه نظم طبیعی.
• باقی معماران مدرن در ایالات متحده و اروپا و باقی مکان‌ها به تکمیل یکدیگر پرداختند و معمولا دیدگاه‌های رقابتی در مورد این که چگونه معماری می‌تواند به بهترین شکل با طبیعت یکسان شود داشتند.
• شخصیت‌های کلیدی در ایالات متحده شامل لوئیس سالیوان و کلود براگدان، در کنار اروپاییان مدرنیست، هوگو هرنیگ و هنس شارون ایستادند. به دنبال جنگ جهانی دوم، معماری ارگانیک معمولا نمایان‌گر شکل‌های ارتباطی و اطلاعاتی زندگی بودند؛ همانطور که در کارهای اخیر معمار فوتوریست، باکمینستر فولر نمایانگر بود.
• :انسان، طبیعت، معماری
•
• انسان، طبیعت، معماری الف- خدا-انسان- طبیعت- معماری معماری به مفهوم اصیل آن با وظیفه دشوار ساختن چیزی که از قبل وجود ندارد، درگیر است. به بیان بهتر معماری نوعی آفرینش محسوب می‎شود که به هیچ عنوان تقلید را نمی‎پذیرد. آفرینش چشمه جوشان هنرهاست و آثار بزرگ هنری در پرتو نور آفرینش‎گری خالقان خود پا به عرصه وجود نهاده‎اند. بواسطه آفرینش است که اثری بدیع و جدید در حوزه هنر و معماری زاده می‎شود و موجبات ارتقای وضع موجود را فراهم می‎آورد. آفرینش کار معمار طبیعت است و چون انسان آفریده اوست، قادر به آفرینش می‎باشد. یگانه معمار هستی با دمیدن روح خویش در کالبد انسان او را جانشین خود بر روی زمین قرار داد. همان گونه که خداوند با دمیدن روح خلاقه خود در جسم بی جان آدمی را می‎آفریند، انسان نیز در مقام جانشین وی با دمیدن روح خلاقه خود در کالبد مواد خام و بی‎جان به آنها زندگی می‎بخشد و بدین سان هنر از انسان زاییده می‎شود.

و…