اگر بخواهیم وضعیت شهری ایران، و نابسامانی‌هایی را که هم در فرم، هم کالبد و هم رفتار وجود دارد، با یک شاقول استوار کنیم، نیازمند اندیشه‌ای هستیم که به تدریج راهنمایمان شود؛ که هم بر رفتار اثر بگذارد، هم بر کالبد.

مفهومی تحت عنوان «اندیشه ایران‌شهری» که ریشه در تاریخ ایران دارد، را به همین‌منظور می‌توان در روزگار معاصر بازآفرینی کرد، و به جنبه‌های فلسفی و فرهنگی‌ آن توام با جنبه‌های کارکردی‌اش توجه نمود؛ و این توجه شاید برای گذار از ناهنجاری‌های شهرمان چاره‌ساز باشد. این بحث باید به دور از تعجیل و کلیشه‌سازی از یک فکر، و در فرآیند گفت‌وگوهای متعدد و مکرر به‌تدریج صیقل بخورد تاراهی را به ما نشان دهد. باید گفتمان شود و با عبور از سطح گفتمان، خودش را در زندگی روزمره ما نشان دهد، اثراتش را بگذارد و ما را به سمت آینده روشن‌تری رهنمون شود.

 
اول- هدف از طرح «اندیشه ایران‌شهری» نه صرفا طراحی شهری است، نه طراحی کالبد، نه شهر خوب. بحث این است که چرا ما در بحث توسعه و بازتعریف توسعه، در بحث ایران و بازتعریف ایران مرتبا شکست می‌خوریم و نمی‌توانیم ایران را در شرایط جدید بازتعریف کنیم. علی‌‎رغم تحولات و تطوراتی که در کشور ما رخ داده، چه در دوران قبل از جمهوری اسلامی و چه بعد از آن، ما گسست‌های مختلفی داشته‌ایم که علاوه بر نمونه‌های فیزیکی و کالبدی‌اش، تخریب‌های عظیم‌تری را در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی موجب شده است. گویی اصل «تداوم» در ایران دچار مشکل است. اندیشه ایران‌شهری پیش از آنکه وارد عرصه کالبدی شود، به دنبال پاسخی به این پرسش است که چگونه می‌تواند اصل تداوم را در توسعه زندگی ایرانی تعریف کرد. در غیاب تداوم کارهای زیادی شده و می‌شود اما در آخر کار، هیچ‌کدام حتی ارتقاء کیفیت زندگی را نیز تضمین نمی‌کنند.

دغدغه اصلی ما هویتی است که بتوانیم به آن حس تعلق داشته باشیم و بتواند موجبات این تداوم را فراهم کند. حسی که گمگشته است و هنوز پیدایش نکرده‌ایم. اندیشه ایرانشهری البته در پایان کار، هم باید بتواند ترجمان کالبدی داشته باشد، هم ترجمان رفتاری، هم ترجمان حاکمیتی، و هم ترجمان صنعتی و مدرن.

 
دوم- اوضاع فعلی ما ناشی از موقعیت گریز از خودی است که سالهاست دچارش شده‌ایم؛ می‌گوییم آنچه داریم، همان چیزی نیست که می‌خواستیم؛ و بنابراین تخریبش را آغاز می‌کنیم. جنبه کالبدی این موضوع بسیار روشن است. چنانکه در اکثر شهرهای تاریخی‌مان، با یک رویکرد گریز از خود، مرکز را از بین برده‌ایم. نمونه آن مشهد است که فکر نمی‌کنم چیزی از مرکز تاریخی شهر باقی مانده باشد، همچنانکه در تهران هم همین‌طور است. از جنبه اجتماعی و فرهنگی شاید نتیجه کار از این هم مصیبت‌بار‌تر باشد. ما باید«خود» را بازتعریف کنیم، خود به مفهوم سازگاری درونی.  شهر به عنوان یک سازمان اجتماعی ایرانی باید تجلی‌گاه این «خود» باشد. مفهوم ایرانشهر شاید بتواند این حس را نسبت به «خود» در جامعه ایران ایجاد کند، چیزی که به نحوی بیانگر آن «خود» و «بازگشت به خود» است.

البته این بازگشت به خود، بازگشت به تاریخ منبعث از یک نگاه تاریخ‌گرایانه نیست. این مفهوم می‌تواند در جنبه‌های مختلفش کاملا امروزی شود و در حقیقت «خود»یست که ضمن پیوستگی با ریشه‌های گذشته، بازتعریف شده است. چرا به سراغ ریشه‌ها می‌رویم؟ چون خودِ منقطعی که پیوستگی ندارد، هیچ وقت دوامی نخواهد داشت. برای همین ما بعد از مشروطه این‌قدر لباس عوض کردیم. در نهایت، گفتمانی که تحت عنوان گفتمان ایرانشهری مطرح خواهد شد می‌تواند بر گفتمان جهانی‌سازی غلبه داشته باشد. بنابراین، نقطه آغازین حرکت ما، شهر خوب نیست، ایرانشهری است که می‌خواهد خودش را با روزگار معاصر بازتعریف کند.

 
سوم- مسئله ما «ایران» است. در هر صورت، در ایران پس از مشروطه اتفاقات متعددی رخ داده است؛ بحث مدرنیته در عصر پهلوی، بحث نفت و سوسیالیزم دولتی، انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی و رشد شدید شهرنشینی. هرچه‌ هست نهایت امر، وضعیتی است که همه از آن می‌خواهیم فراتر برویم. مردم حس می‌کنند  کهبه محیط‌های شهری مصنوع و جدید، احساس تعلقی ندارند. عدم احساس تعلق دردی است که همه با آن مواجهند. چه در جاهای بسیار بی‌کیفیت شهر مثل حاشیه‌ها، و چه اماکن باکیفیت بالای شهر. 

ما با فروریزی اکثر مراکز شهری‌ای مواجهیم که کانون میراث معنوی، فرهنگی، تاریخی، اقتصادی و اجتماعی ما هستند. میراث معنوی ما از جهت مکانی در همین مراکز شهرهاست که دارد فرومی‌ریزد. توجه کنیم که امروز، ادبیات غالب چیست؟ ادبیات غالب این است که چندتا خانه ساختی؟ شهر در دوران شما چقدر گسترش فیزیکی پیدا کرد؟ اما نمی‌گویند چقدر شهر هویت پیدا کرد؟ این یک روند است که ما باید از یک جایی رهایش کنیم و برگردیم؛ بگوییم اصلا معیار ارزشیابی گسترش کمّی نیست. این روند باید یک جایی بشکند. آن چیزی که در ذهنم به دنبال آن هستم، همین نقطه دوربرگردان است. دوربرگردانی که در سیاستگذاری توسعه شهری ایران ایجاد شود و از آنجا آرام‌آرام به سمت آن هویت، حس تعلق، کیفیت زندگی، لذت بردن از محیط، خوشایندبودن، سرزنده بودن و حل تعارضات برگردیم.

هدف ما باید منظومه‌ای باشد که این نقطه بازگشت را تعریف کند. هشدارهایی از این جنس که دچار عمل‌زدگی نشویم، دچار پروژه نشویم، دچار اقدامات فوری و مقطعی نشویم، دچار یک نوع تقلیل مفاهیم نشویم، همگی مهم‌اند و نباید از این هشدارهاغافل بود، اما راه‌حل در توجه درست به رویکرد سیاستگذاری عمومی است. برای سیاستگذاری عمومی، ما هم گفتمان را می‌خواهیم، هم سیستم ارتباطات را می‌خواهیم، هم فهم جامعه‌شناسانه را می‌خواهیم، هم فهم برنامه‌ریزی کالبدی را می‌خواهیم، هم فهم سازمان اجتماعی را می‌خواهیم، هم فهم رسانه‌ها و گروه‌های اجتماعی را می‌خواهیم. با یک سیاست‌گذاری عمومی درست و با ایده‌ای چون اندیشه ایران‌شهری، می‌توان به آن نقطه دوربرگردان مطلوب رسید.

رنگ قهوه‌ای ، ترکیبی از رنگ قرمز، نارنجی و سیاه است که این ترکیب‌ ، سبک موزونی به ارمغان می‌آورد که حس قدرت ، شکوه و جلال را زنده کرده و گرمای مخصوصی را در منزل ایجاد می کند .

ترکیب موزون رنگ قهوه ای با رنگ های دیگر
رنگهای آبی مایل به خاکستری ، خاکستری روشن (مایل به آبی) ، بژ (طلایی) ، کرم مایل به زرد ، قهوه ای نسکافه ای ، قهوه ای شکلاتی ، سفید و سبز چمنی در دکوراسیون داخلی ، زیباترین هارمونی را با رنگ قهوه ای ایجاد می کنند .

در تنالیته رنگ قهوه ای نیز باید فقط قهوه ای شکلاتی ، نسکافه ای و تا حدی آجری را به کار برد . رنگهای دیگر تنالیته قهوه ای ، ترکیب جالب و جذابی در دکوراسیون ایجاد نمی کنند .

این رنگ در اتاق پذیرائی، ناهارخوری ، اتاق خواب، آشپزخانه و راهروهای ورودی گرما و حس مطلوبی را برای افراد به وجود می آورد .
اگر علاقه دارید که از رنگ قهوه ای یا شکلاتی در دکوراسیون منزل استفاده کنید، می توانید ایده های مختلفی را به اجرا در آورید :
- چرم دارای استحکام و دوام خوبی است و موجب ایجاد آرامش در خانه می شود . در روکش مبلمان ناهارخوری و پذیرائی می توان از چرم استفاده کرد .
- مبلمان چوبی تیره فضا را تا حدودی تیره می کند ؛ برای روشن تر کردن محیط ، می توان از از رنگهای سفید روشن، زرد کاهی، خاکستری روشن (مایل به آبی) بر روی دیوارها استفاده کرده و فضا را آرام نمود . استفاده از تابلوهای نقاشی با قابهای چوبی روشن تر در بالای مبلها یا عناصر دکوری مانند سبدهای حصیری، نی های دکوری و گلدانهای سفالی رنگ نیز در این رابطه مفید است .
- گیاهان قهوه ای رنگ مانند گلهای خشک، چوبهای بامبو و وسائل تزئینی از جنس بامبو  نیز از عناصر هماهنگ با این نوع دکور هستند .
- کفپوش های با رنگهای قهوه ای و یا تلفیق "زرد- کرم" ، گرما را به کف خانه می آورند.
- در صورتیکه کابینت ها و صندلی های آشپزخانه چوبی هستند ، می توان لوازم آشپزخانه را با رنگ کرمی که در ترکیبش مقداری رنگ زرد به کار رفته است ترکیب کرد . اگر دیوارهای آشپزخانه را نیز کرم رنک کنید ، با رنگ سفید لوازم آشپزخانه و همچنین رنگ کرم پرده آشپزخانه هارمونی زیبائی ایجاد می شود .
- در اتاقهایی که نور زیادی دارند ، می توان از رنگ قهوه ای یا نسکافه ای در دیوارها استفاده کرد .
- برای مکانهای کوچک و کم نور ، انتخاب رنگ قهوه ای شکلاتی برای دیوار مناسب نیست ، زیرا فضا را تیره و کوچک می کند . در حالیکه رنگ آبی می تواند اتاق را روشن تر و بزرگتر جلوه داده و با رنگ قهوه ای فرش کف ، هماهنگی ایجاد کند.
- در دکوراسیون قهوه ای رنگ توجه داشته باشید که استفاده از قهوه ای شکلاتی سوخته همراه با آبی تیره حس تیرگی شدیدی در فضا ایجاد می کند ؛ اما استفاده از رنگ سفید در فرش کف ، فضا را تا حدی روشن می کند و اگر دیوارها نیز سفید شوند ، این روشنی در محیط چند برابر می شود.

- یک قاب عکس از تصویر خندان پدر و مادر را در اتاق کودک قرار دهید . این کار سبب می‌شود تا کودک هر زمان چشم باز می‌کند چهره متبسم والدین خود را که در واقع ارکان اصلی زندگی او را تشکیل می‌دهند، در مقابل خود ببینید و احساس خوبی به او دست بدهد .

اگر دو فرزند دارید بهتر است حتی الامکان از تخت‌های دو طبقه استفاده نکنید، چرا که کودکان نیاز دارند فضای بالای سرشان باز و راحت باشد و تخت‌های دو طبقه این امکان را از فردی که در طبقه پایین می‌خوابد، سلب می کنند. کودکی که در طبقه بالا می‌خوابد نیز از آنجا که یک فضای خالی در زیر محل خوابش وجود دارد احساس ناامنی می‌کند .

- گوشه مناسبی از اتاق را به مکانی برای مطالعه و کارهای فکری اختصاص دهید . در آنجا میز و صندلی و چراغ مطالعه‌ای بگذارید و کودک را توجیه کنید که مکان مناسب برای مطالعه و درس خواندن، همانجا است.
 
- محیط اتاق خواب کودک را دائم مرتب کنید . کمدهای دیواری و کشوهای اتاق خواب کودک را همیشه تمیز نگه دارید . هر چه فضای اتاق خواب باز و مرتب تر باشد ، کودک احساس آرامش بیشتری خواهد کرد و خلاقیت و قدرت تخیل او بیشتر رشد می کند . با جمع آوری وسایلی که کودک دیگر از آنها استفاده‌ای نمی کند به چشم او استراحت بدهید .

- با استفاده از نور، رنگ و آثار هنری مناسب مثل نقاشی ، محیط شادی برای کودک خود ایجاد کنید . از کافی بودن نور اتاق اطمینان حاصل کنید . رنگ‌های روشن همچون زرد، صورتی کمرنگ و سبز روشن برای رنگ دیوار اتاق کودک مناسب است . از قرار دادن تصاویر حیوانات وحشی و درنده کاملا بپرهیزید . در عوض عکس‌هایی را انتخاب کنید که حس خلاقیت و آرامش را در او تقویت می کنند.

رسانه‌های عمومی، باید حوزه مستقلی به نام معماری و شهرسازی را به رسمیت بشناسند و نیروهای متخصص و خبرنگاران تخصصی در آن بخش فعالیت کنند و از این طریق، زمینه‌های تولید محتوا و در ادامه آن، تولید نقد در این حوزه فراهم شود.

 هدف از نقد، ارزیابی کیفیت آثار و شناخت هرچه بیشتر آن است. منتقد داوری است که ارزش هر اثر را تعیین می‌کند و واسطه‌ای است بین مخاطب و اثر تا مخاطب نیز به‌‌ همان اندازه با اثر ارتباط برقرار کند. شاید پربیراه نباشد اگر بگوییم نقد معماری از خود معماری بااهمیت‌تر است. اگر نیم‌نگاهی به شهر‌هایمان در چند دهه اخیر بیندازید، ضرورت نقد معماری را بیشتر لمس می‌کنید. اگر بپذیریم معماری می‌تواند بر فرهنگ جامعه اثرگذار باشد، نقد معماری وظیفه دارد فهم درست‌تری از معماری ارائه دهد و سطح سلیقه و درک جامعه را از مکان‌هایی که قرار است در آن زیست بهتری داشته باشند، ارتقا دهد. با این حال، کسانی که دستی بر این آتش کم‌سو دارند، از فقدان فضای نقد معماری سخن می‌گویند. دراین‌باره با علی اعطا معمار، پژوهشگر معماری و شهری و مشاور رسانه‌ای معاون شهرسازی و معماری وزیر راه و شهرسازی، گفت‌وگوی کوتاهی داشتیم که می‌خوانید. 
 
‌تعبیر شما از  نقد چیست؟ 

به‌طور سنتی، نقد گونه‌ای ارزیابی و سنجش و ارزش‌گذاری است برای تشخیص خوب از بد که از این راه امکان فهم و درک بهتر ارزش آثار فراهم می‌شود. اما نقد معماری از دید من یعنی نقد اثر، یا نقد مجموعه‌ای از آثار. منتقد معماری بر پایه اطلاعاتی که از اثر معماری به دست می‌آورد، به پشتوانه دانشی که در زمینه تاریخ و نظریه معماری دارد، با نگاه ویژه به شرایط اجتماعی و محیطی و مختصات بستر شکل‌گیری اثر، عمل نقد را انجام می‌دهد. بنابراین در کنار پارامترهای مختلفی که در امر نقد دخیل است، منتقد باید نگاه ویژه‌ای به مسائل اجتماعی و محیطی داشته باشد و در این‌صورت است که نقد قابل فهم می‌شود و معنا می‌یابد. به اعتقاد من، مجموع اینها را که کنار هم بگذاریم، می‌بینیم در ایران با فقدان جدی نقد معماری مواجهیم. 

‌این فقدانی که به آن اشاره می‌کنید درچه عرصه‌هایی بیشتر به چشم می‌آید؟ 

من اول اشاره کنم که اساسا نقد معماری در چه عرصه‌هایی حضور دارد. یک عرصه، عرصه آموزش است. در آموزش معماری و مشخصا در فرایند آموزش طراحی معماری، در آتلیه‌های طراحی نقد حضور دارد. عرصه دیگر، خودانتقادی طراح یا تیم طراحی در فرایند طراحی یک اثر است. اما صحبت من به عرصه سوم مربوط است که عرصه رسانه‌هاست. رسانه‌ها را از این زاویه به رسانه‌های عمومی و تخصصی تفکیک می‌کنیم که من بیشتر درباره رسانه‌های عمومی صحبت می‌کنم؛ اگرچه صورت‌مسئله در این دو دسته از رسانه‌ها کمابیش یکی است.

درباره نشریات تخصصی، پژوهشی توسط آقای ایمان رییسی در چارچوب تز دکترا انجام شده که به نقد معماری در نشریات تخصصی در چند دهه قبل از انقلاب اسلامی و بعد از آن می‌پردازد و نقش نقد در جهت‌دهی به معماری معاصر را بررسی می‌کند. نتیجه این تحقیق نشان داد که هم حضور و هم تأثیرگذاری نقد بسیار اندک بوده است. یعنی در رسانه‌های تخصصی که انتظار می‌رود نقد به صورت جدی حضور داشته باشد، این حضور بسیار کم‌رنگ است. در حوزه رسانه‌های عمومی به‌مراتب وضعیت بد‌تر است. بالاخره کسانی که بناست در مقام منتقد معماری فعالیت کنند، باید ردی از خودشان در نشریات تخصصی هم به‌جا گذاشته باشند، اما عمدتا چنین نبوده است. البته توجه کنیم وقتی از نقد در رسانه‌های عمومی حرف می‌زنیم، منظور نقد عوامانه نیست. در زبان فرانسه کلمه جالبی برای انتقال این مفهوم وجود دارد: divulgation. دیوولگاسیون. یعنی حرفی تخصصی را بدون اینکه محتوای آن تقلیل پیدا کند، به زبان مردم غیرمتخصص مطرح‌کردن؛ مفاهیم علمی را با زبان همه‌فهم بیان‌کردن. کاری که منتقدان معماری مشهوری مانند لوییس مامفورد آمریکایی یا فردریک ادلمن فرانسوی انجام می‌دادند و آنچه مطرح می‌کردند، اگرچه برای عموم مطرح می‌شد اما برای متخصصان هم دارای اهمیت جدی بود. 

‌لزوم نقد در حوزه معماری چیست و چه تأثیراتی می‌تواند بر بهترشدن وضعیت معماری کشور داشته باشد؟ 

از آنجایی که تصور می‌کنم معماری بیش از اینکه یک امر مهندسی و فنی باشد نسبت جدی با فرهنگ دارد، پس مثل هر پدیده فرهنگی دیگر نیاز به نقد و بررسی دارد؛ اگرچه رویه‌ها و سازوکارهای اقتصادی هم جای خود دارند. درحال‌حاضر می‌بینیم گفتمان رایج جامعه و آن فهم عمومی‌ای که افراد جامعه از معماری دارند، از منشأ خاصی ایجاد می‌شود. یعنی آن ادبیاتی که در جامعه در حوزه معماری وجود دارد عمدتا محصول گفتمانی است که بنگاه‌های معاملات املاک تولید می‌کنند و معماران بازاری به‌عنوان رهبران فکری این بنگاه‌ها به ایجاد این گفتمان‌ها کمک می‌کنند. 

 بنابراین می‌خواهم بگویم با وجود آن ضرورت از بعد فرهنگی، ما می‌بینیم گفتمان رایج و فهم عمومی جامعه از معماری را گروهی شکل می‌دهند که نه‌تنها متخصص این امر نیستند، نه‌تنها دغدغه فرهنگی ندارند، بلکه به‌شدت به علت اینکه مسئله آنها نازل‌ترین سطح فعالیت اقتصادی یعنی دلالی است، گرایش‌های خاصی را ترویج می‌کنند. البته خود این موضوع هم جای تحلیل جدی دارد که موضوع بحث فعلی ما نیست. از این زاویه ادبیات معماری ما در عرصه اجتماع، از ادبیات یک قشر فرهیخته و متخصص پیروی نمی‌کند و در نتیجه سطح فهم مردم از معماری به‌شدت نزول پیدا کرده است منتها این تمام مسئله نیست، هرچند مهم‌ترین بخش مسئله است. 

در شهرهای ما به‌تدریج آثار معماری شکل می‌گیرند و ساخته می‌شوند منتها این آثار کجا قرار است به بحث گذاشته شود تا گفت‌وگوهای فرهنگی شکل بگیرد و افق‌های جدید باز شود؛ تا مهارت‌های جدید و گستره‌های تازه ایجاد شود؟ در بهترین حالت، امروزه ما با نشریاتی مواجه هستیم که این آثار را صرفا معرفی می‌کنند. مثالی خدمت شما عرض کنم. حدودا از سال ۹۲ به این طرف جامعه حرفه‌ای معماری در ایران، درگیر مسئله‌ای به نام طراحی پاویون ایران در اکسپوی میلان بود. مسابقه‌ای شکل گرفت و ۱۲ شرکت طرح‌هایی را ارائه کردند. فکر نمی‌کنم این اندازه که موضوع اکسپو در رسانه‌ها مطرح شد، هیچ موضوع معماری دیگری مطرح شده باشد.  منتها هیچ‌کدام از مطالبی که منتشر شد نقد آثار ارائه‌شده در مسابقه نبود. درنهایت هم یک بنایی به‌عنوان پاویون ایران در میلان اجرا شد اما شما هیچ‌کجا نمی‌بینید کسی در مقام منتقد، این اثر را به نقد بگذارد. ۱۲ اثر با ایده‌های متنوعی در این مسابقه شرکت کردند. این‌طور هم نبود که بگوییم دستیابی به اسناد و مدارک آن موجود نباشد. آثار دیده شد، اما کسی راجع به آنها نقدی ننوشت. ممکن است کسانی به فرایند اکسپو و مسابقه پرداخته باشند. مثلا یکی از سایت‌های تخصصی معماری، فرایند مسابقه و مسائل حاشیه‌ای آن را با‌دقت و جسارت فراوان دنبال می‌کرد. یا اینکه خود من نقد نسبتا مفصلی درباره فرایند این مسابقه در روزنامه «شرق» نوشتم. اما حتی معدود کسانی که داعیه نقادی دارند، نقدی بر آثار ننوشتند و بعضا کسانی هم که درباره اثر اجراشده در میلان چیزی نوشتند، نقد را با فحاشی و لودگی اشتباه گرفته بودند.

‌به نظر شما چرا در کشور ما در این زمینه ضعف داشتیم و چرا نتوانستیم در دهه‌های اخیر که رسانه‌ها حضور جدی‌تری داشتند، عرصه نقد را رونق دهیم؟ آیا یکی از دلایل آن نبود فرهنگ نقد‌پذیری و نبود پیشینه نقد در ایران است؟ 

مطلبی را که می‌فرمایید نه می‌توانم به طور کامل تأیید و نه رد کنم. در تأیید فرمایش شما می‌توانم به امری که ریشه در آموزش‌ها و ادبیات ما دارد، اشاره کنم. زمانی که در مدرسه به ما گونه‌های ادبی و گونه‌های نوشتار را درس می‌دادند، انواع نثر و انواع نظم را آموزش می‌دیدیم. در فرانسه، در گونه‌های نوشتار که در مدرسه آموزش می‌دهند، گونه‌ای به نام نقد هم آموزش داده می‌شود. یعنی نقد، به‌عنوان یکی از گونه‌های نوشتار، در مدرسه آموزش داده می‌شود. در آموزش گونه‌های نوشتار در ایران، ما هرگز با چنین چیزی مواجه نبوده‌ایم و از ابتدا، یعنی در مدرسه ما نقد را به‌عنوان یک گونه نوشتار نشناخته‌ایم. حالا کاری به ریشه‌های فرهنگی- تاریخی احتمالی این امر ندارم. اما با این حال، بالاخره ما امروز در ایران، مانند بسیاری از کشورهای جهان، نقد فیلم داریم؛ نقد هنرهای تجسمی داریم. نقد تئا‌تر داریم. اما نقد معماری نداریم. 

‌چه دلایلی وجود دارد که نقد در حوزه معماری آن‌گونه که در ادبیات و سینما وجود دارد، پا نگرفته است؟ 

یک بخش آسیب‌شناسی نقد معماری در ایران مشخصا مربوط به شرایط ما در ایران است و بخشی از آن به یک موضوع جهانی برمی‌گردد که درباره‌اش صحبت خواهم کرد. 

 اولا ما در حوزه آموزش، منتقد معماری تربیت نمی‌کنیم. دانشکده‌های معماری ما سال‌های سال سمت‌وسویشان به این جهت بوده که طراح تربیت کنند. در زمانی که معماری، در مقطع کار‌شناسی ارشد پیوسته آموزش داده می‌شد- و خود من هم از آخرین فارغ‌التحصیلان دوران کار‌شناسی ارشد پیوسته معماری هستم - این امر پررنگ‌تر بود. ما در آموزش، منتقد معماری تربیت نکرده‌ایم. آموزش معماری می‌خواست همه ما را طراح تربیت کند. طبیعتا فارغ‌التحصیلان محصول این سیستم، گرایشی به تئوری و نقد نداشتند. البته بعد‌ها به‌تدریج، جایگاه دروس نظری در آموزش معماری کمی جدی‌تر شد. اما جای آموزش‌وپرورش مهارت‌های نقد معماری همچنان خالی است. 

بعضی از دانشکده‌ها دو واحد نقد معماری تدریس می‌کنند اما با این سازوکار منتقد معماری پرورش نمی‌یابد. من تصور می‌کنم باید گرایش تحصیلی خاصی برای نقد معماری در دانشکده‌های معماری تعریف شود که ما منتقد معماری تربیت کنیم. 

مطلب دیگر این است در شرایطی که ما منتقد حرفه‌ای معماری نداریم، کسانی که نقد معماری می‌نویسند افرادی هستند که هم کار حرفه‌ای معماری می‌کنند و هم نقد معماری می‌نویسند. این افراد ملاحظات حرفه‌ای دارند. این باعث می‌شود به‌فرض من کار همکارم را نقد نکنم، چون می‌دانم در مناسبات تجاری‌ای که ما با هم داریم یا بعد‌ها خواهیم داشت، این مشکل‌زا می‌شود. این آسیبی است که باعث می‌شود کسانی که نقد معماری می‌نویسند به گفتن حرف‌های کلی بسنده کنند و یک اثر را به صورت جدی نقد نکنند.

نشریه‌ای در فرانسه به نام «کریتیکات» criticat وجود دارد که بیش از یک دهه است در این کشور منتشر می‌شود و تا حالا ۱۵ شماره آن منتشر شده و سردبیر آن، منتقد شناخته‌شده‌ای به نام خانم «فرانسواز فرومونو» است که استاد طراحی معماری در مدرسه بل ویل Belleville در پاریس است. «کریتیکات» به طور مشخص به نقد معماری می‌پردازد که بیشتر نگاه اجتماعی دارند و برای اینکه استقلالش را حفظ کند، افرادی که در آن قلم می‌زنند اساتید مدارس معماری هستند و کار حرفه‌ای معماری نمی‌کنند. این نشریه حتی آگهی هم نمی‌گیرد که مثلا وامدار صنعت ساختمان هم نباشد. به همین‌علت در قطع کوچک و سیاه‌وسفید منتشر می‌شود و صرفا به فروش متکی است. این مثال را زدم که بگویم نقد معماری استقلال می‌خواهد و نمی‌شود کسی امشب یک اثر معماری را نقد کند و فردا صبح با صاحب‌‌ همان اثر، مناسبات تجاری داشته باشد. 

مشکل سوم این است که اکثر رسانه‌های عمومی ما توجیه نبوده و نیستند که مسئله معماری و شهری مسئله‌ای جدی است که باید مستقلا به آن پرداخت. خیلی سخت می‌توانید سردبیر روزنامه را توجیه کنید که صفحه‌ای به معماری اختصاص دهند و متأسفانه این صفحه را جزء صفحه‌های غیرضروری می‌دانند و در نبود منتقدان حرفه‌ای معماری، اساسا کسی هم نبوده که چنین فضاهایی را در رسانه‌های عمومی مطالبه کند. 

‌چه شرایطی بر نقد معماری به‌طورکلی در جامعه جهانی حاکم است که ممکن است به نقد معماری در ایران لطمه زده باشد؟ 

باید در مقدمه بگویم از کجا نقد معماری سروکله‌اش پیدا شده و امروز چه شرایطی دارد. سالن‌ها و نمایشگاه‌های هنری در پاریس -عمدتا در لوور- و یا دیگر پایتخت‌های اروپایی سال‌های بعد از ١٨٥٠ و بیشتر در قرن ١٩ پدید آمد. یعنی زمانی که طبقه متوسط یا طبقه بورژوایی که امکان خرید و استفاده از آثار را داشت، به‌تدریج شکل می‌گرفت. قبل از آن، هنر مخصوص طبقه اشراف بود و آنها اصلی‌ترین حامی هنر و هنرمند بودند اما به‌تدریج طبقه بورژوایی پیدا شد که اینها باوجود اینکه توان خرید و استفاده از اثر هنری را داشتند، عمدتا فهم لازم را درباره کیفیت آثار نداشتند. در نتیجه به‌تدریج افرادی پیدا شدند که این‌جای خالی را پر می‌کردند. یعنی کسانی که ارزش‌های آثار هنری را برای این طبقه نوپا توضیح می‌دادند. این موضوع بیشتر درباره نقاشی و هنرهای تجسمی مطرح بود. در قرن ۱۹ دامنه نقد، به معماری هم گسترش پیدا می‌کند. به‌ویژه در قالب مجلات تخصصی که در سال ۱۸۳۰ تا ۴۰ به‌تدریج شکل می‌گیرند. 

نشریه‌ای به اسم «آرجی‌‌ای» RGA آثاری که در شهرهای مختلف ساخته می‌شود چاپ و معرفی و گاهی نقد هم می‌کند، اما بیشتر به‌عنوان یک کاتالوگ مطرح بوده است منتها انتخاب خود مجله موضع نقادانه‌ای دارد. به‌تدریج نشریات دیگر شکل می‌گیرد که متعلق به اتحادیه‌های صنفی معماری بودند. در فرانسه اتحادیه «اس‌سی‌‌ای» SCA متشکل از بزرگ‌ترین معماران فرانسوی از سال‌های ۶۰ و ۷۰ نشریه‌ای را به نام Architecture چاپ می‌کنند که نشریه نفیسی بوده و گرایشی ترویج می‌کرده که عمدتا آرشیتکت‌هایی که عضو آن بودند به آن تمایل داشتند، گرایشی که مشخصا از مدرسه بوزار فرانسه ناشی می‌شده است. 

به‌تدریج نقد بیشتر مطرح می‌شود در دوران مدرن متفکران جنبش مدرن مثل لوکوربوزیه معیارهایی را مطرح می‌کنند که روال معماری مدرن براساس این معیار‌ها شکل می‌گیرد. ادولف لوس در آلمان معیاری را مطرح می‌کند مبنی بر حذف تزئینات در معماری و می‌گوید «تزئین جنایت است». در این دوره، نقد با نظریه همگام می‌شود. نظریه‌پرداز‌ها نظریه‌ای مطرح می‌کردند و منتقدانی که با این جنبش همگام بودند، براساس‌‌ همان معیار‌ها، آثار را نقد می‌کردند. کم‌کم ایدئولوژی چپ شکل می‌گیرد و کسانی با این دید بحث‌هایی را مطرح می‌کنند که معماری ابزاری است برای یک جامعه پیشرفته‌تر، مدرن‌تر، عادلانه‌تر و... .

برای مثال مجله‌ای به نام Architecture d aujourd hui (معماری امروز) در فرانسه هست یا در ایتالیا مجله دیگری به نام کازابلا Casabella که در متون تخصصی تاریخ نقد معماری خیلی درباره‌اش صحبت می‌شود. در آلمان نشریه‌ای به نام «دویچه بو زایتونگ» در قرن ۱۹ منتشر می‌شود اما در اواسط قرن ۲۰ تغییر گرایش پیدا می‌کند و مدافع معماری مدرن می‌شود. از سال ۱۹۸۰ به این طرف، پایه‌های این ایدئولوژی‌ها سست می‌شود و از طرف دیگر، گرایش‌های پست‌مدرنیستی هم در عرصه معماری ظهور می‌کند. اینها در یک پس‌زمینه پست‌مدرن معیارهای مدرن را به چالش می‌کشند بدون اینکه خودشان یک دستگاه نظری منسجم و یکپارچه‌ پیشنهاد دهند. بنابراین یک تکثری مطرح می‌شود. این نکته را در نظر بگیرید وقتی درباره نقد صحبت می‌کنیم، طبیعتا داریم درباره معیار‌ها صحبت می‌کنیم. در تعریف کلاسیک نقد می‌گویند نقد یعنی سره را از ناسره تشخیص‌دادن که این، معیار می‌خواهد. 

وقتی پارادایم‌های رایج سست می‌شوند معنی‌اش این است که معیار‌ها سست می‌شوند. بعد از جریان پست‌مدرن و تضعیف پایه‌های تفکر چپ، نسل جایگزینی هم که اتوریته منتقدان قبلی را داشته باشد، شکل نمی‌گیرد و این باعث می‌شود مسئله نقد در دنیا با چالش مواجه شود کمااینکه در یکی از شماره‌های نشریه پژوهشی معماری و شهرسازی که وزارت فرهنگ فرانسه منتشر می‌کند، در یکی از شماره‌ها که موضوعش «نقد در زمان و مکان» است، مقاله‌ای می‌خواندم از خانم hélène jannière هلن ژانیر، که از بحران، احتضار و حتی مرگ نقد معماری صحبت می‌کرد. 

اما از سوی دیگر، باوجود همه این حرف‌هایی که زدم، توجه کنیم از سال‌های ۲۰۰۰ به این طرف دستگاه فکری جدیدی شکل گرفته که خود این می‌تواند معیارهایی به دست دهد. پارادایم توجه به میراث، یک دستگاه فکری جدید است. وقتی می‌گوییم میراث، منظور میراث در دو بُعد است، یکی میراث طبیعی و دیگری میراث معماری و شهری. این پارادایم جدید می‌تواند به ما معیار دهد همان‌طور که می‌تواند معیار دهد که چگونه عمل کنیم، برای نقد هم معیارهایی در اختیار ما قرار خواهد داد کمااینکه رگه‌هایی از آن را هم در ایران امروز می‌توانید ببینید. 

‌درباره نقد با توجه به این پارادایم، توضیحات بیشتری دهید. 

این پارادایم، یک دستگاه فکری بسیط است که می‌تواند شرح و بسط زیادی پیدا کند. معیارهای تازه، میزان انطباق عملکرد ما با میراث طبیعی از یک‌سو و میراث معماری و شهری از سوی دیگر است. نقش این میراث بسیار اهمیت دارد. اتفاقا مباحث توسعه پایدار هم نسبتی جدی با همین موضوع دارد که می‌توان به‌تفصیل راجع‌به آن صحبت کرد. 

‌در پایان، چه راهکارهایی پیشنهاد می‌دهید؟ 

اگر بخواهم راهکار دهم باید برگردم به آسیب‌هایی که اشاره کردم. یکی اینکه ما در حوزه آموزش باید منتقد معماری تربیت کنیم. دوم اینکه ما باید نهادهایی داشته باشیم که درگیر مناسبات تجاری فعالیت حرفه‌ای معماری نباشند و در حوزه نقد و نظریه فعالیت کنند. البته امکان تحقق آن در ایران، به بحث جداگانه‌ای نیاز دارد. تا زمان رسیدن به این شرایط مطلوب، انجمن‌ها باید با همکاری با رسانه‌ها چنین خلأیی را تا حدی پر کنند. سوم اینکه حوزه معماری و شهر‌سازی در رسانه‌های عمومی، باید به‌عنوان یک حوزه مستقل شناخته شود که در حال حاضر این‌طور نیست.

برای مثال در خبرگزاری‌ها، بخشی از مسائل این حوزه، به سرویس‌های شهری مربوط است. بخشی به سرویس اقتصادی و بخشی به سرویس فرهنگی. این یعنی قطعه‌قطعه‌کردن مسائل و مفاهیمی که باید به صورت یکپارچه مطرح شوند. 

خود من در جایگاه مشاور رسانه‌ای معاون شهرسازی و معماری وزیر راه‌وشهرسازی، یا مشاور رسانه‌ای دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری، این مشکل را خیلی جدی لمس می‌کنم. رسانه‌های عمومی، باید حوزه مستقلی به نام معماری و شهرسازی را به رسمیت بشناسند و نیروهای متخصص و خبرنگاران تخصصی در آن بخش فعالیت کنند و از این طریق، زمینه‌های تولید محتوا و در ادامه آن، تولید نقد در این حوزه فراهم شود. رسانه‌های عمومی، نباید مسائل یکپارچه حوزه معماری و شهرسازی را در چند سرویس مختلف پخش و پراکنده کنند.

رنگ‌های گرم و سرد
رنگ‌های قرمز، زرد و نارنجی در مجموعه رنگها ، جزء رنگهای گرم محسوب می شوند و به علت افزایش آدرنالین ، موجب بالا رفتن فشار خون، افزایش تنفس و نهایتا افزایش درجه حرارت و احساس گرما می‌شوند . رنگ‌های پررنگ‌تر احساس بیشتری ایجاد می‌کنند.
رنگ‌های سبز و آبی جزء رنگهای سردند . این رنگها ضربان قلب را کم کرده ، ماهیچه‌ها را آرام و درجه حرارت بدن را کاهش می دهند و حس سردی را در فرد به وجود می آورند .
بنفش ، با توجه به درصد رنگ‌های آبی و قرمز که از ترکیب آنها تشکیل شده است ، سرد یا گرم  محسوب می شود . اگر مقدار رنگ آبی بیشتر باشد ، سرد و اگر قرمز بیشتر باشد ، گرم خواهد بود . ما می توانیم در دکوراسیون داخلی از ویژگی های‌ رنگ‌ها به نفع خود استفاده کنیم.

رنگ سبز در دکوراسیون
رنگ سبز را بهتر است در ترکیب با بنفش و نقره‌ای به کار برد . استفاده از رنگ سبز به علت خنثی بودن برای دکوراسیون داخلی فوق‌العاده است . رنگ سبز به دلیل ویژگی آرامش بخشی که دارد ، برای اتاق خواب و سرویس‌های بهداشتی مناسب است . سبز اگر در کنار طیف بنفش و نقره‌ای قرار بگیرد ، زیباتر خواهد بود . رنگ سبز به علت عدم انعکاس رنگ پوست ، در سالن‌های پوست و زیبایی و حتی بوتیک‌ها و فروشگاه‌های لباس بکار برده نمی شود .

رنگ آبی در دکوراسیون
رنگ آبی برای قسمت‌های پذیرش مناسب است و محیطی اداری و متعادل ایجاد می‌کند . آبی به تنهایی به صورت طیف‌ها و سایه‌های مختلف ، محیطی زیبا، آرام، ایده‌آل و آسمانی را ایجاد ‌کند که برای اتاق‌خواب و سرویس‌های بهداشتی مناسب است.

رنگ زرد در دکوراسیون
زرد بهتر است در ترکیب با رنگ‌های دیگر به کار رود . زرد گرم و آفتابی، درخشان، مثبت، گیرا، شادی‌آور، امیدوارکننده، اشتهاآور، الهام‌بخش و نشانه خوش آمد گویی است .
استفاده از رنگ زرد ملایم ،مثلا طلایی در اتاق ناهارخوری باعث تحریک اشتها می شود . رنگ کرم نباتی، شاد و متناسب با روحیات بچه ها و نوجوانان است . این رنگ باعث  تقویت حافظه شده و به مطالعه کمک می‌کند. رنگ زرد برای استفاده در مغازه های کوچک هم مناسب است. باید دقت کرد که کاربرد آن به تنهایی باعث ایجاد خشونت می شود ، بنابراین بهتر است در ترکیب با سایر رنگها بکار رود .

رنگ قرمز در دکوراسیون
رنگ قرمز نشانه سرور و شادی، شانس، لوکس و جدید بودن، عشق و علاقه است . قرمز رنگ پرهیجانی است و در کشورهای آسیایی  رنگ بسیار مهم و معمولی است.
در استفاده از رنگ قرمز، باید احتیاط کرد . ارجح است قرمز به صورت پراکنده در جاهای مختلف به کار رود . در دکوراسیون منزل بهتر است از رنگ قرمز در جاهای خاص مورد علاقه استفاده شود، تا از این طریق آن بخش بیشتر در معرض توجه قرار گیرد. استفاده از قرمز در اطراف شومینه ، حتی اگر خاموش باشد، نشانگر وجود گرما است . با استفاده از رنگ قرمز ، محیط بسته‌تر شده و حس صمیمیت القا می‌شود . قرمز رنگ مناسبی برای اتاق خواب نیست ، چون مقدار تنفس را زیاد کرده و خواب و آرامش را کاهش می دهد . در مکانهای تجاری استفاده از مبلمان چرمی قرمز در یک فضای کاملا سفید همراه با آویزهای قرمز به حدی جاذب است که هر کس را وادار به نشستن می کند . از قرمز در سالنهای آرایش و اتاق پرو نیز می توان استفاده کرد .

رنگ قهوه‌ای در دکوراسیون
قهو‌ه‌ای همیشه مد است . همین موضوع سبب می شود که در دکوراسیون داخلی زیاد از آن استفاده شود . نمود این رنگ کاملا ارتباط مستقیم با هماهنگی آن با سایر وسایل دارد . این که همراه با صورتی چرک بکار رود یا زرد و سفید ، ظاهر متفاوتی پیدا می‌کند . قهوه‌ای در ترکیب با این رنگ‌ها سرگرم‌کننده است و پایداری را القا می کند .

رنگ مشکی در دکوراسیون
مشکی به علت خنثی‌بودن با هر رنگی که استفاده شود، تاثیر فوق‌العاده‌ای دارد. مشکی رنگ فوق‌العاده‌ای برای طراحان داخلی محسوب می شود. به آن لاک الکل می‌زنند و در ترکیب با قرمز جلوه ویژه ای به محیط می‌دهند .اگر بخواهید میزان توجه به چیزی را کاهش دهید، می توانید به آن مشکی مات بزنید. مشکی با رنگ‌های متالیک طلایی، نقره‌ای، مسی و برنجی جلوه‌ای بی نظیر پیدا می کند.
این رنگ اغلب در نازک‌کاری‌ها برای ایجاد ظرافت به کار می رود. یک نیمکت که رویه آن از سنگ گرانیت مشکی باشد، می تواند ظاهر زیبایی به آشپزخانه ببخشد. مشکی رنگ خوبی برای کفپوش است. از رنگ سیاه و سفید ، به صورت کاشی یا موزاییک به صورت یک در میان در کف سرویس‌های بهداشتی استفاده می شود ، زیرا با کنتراست یا تضادی که ایجاد می‌کند فضا را بزرگ‌تر جلوه می‌دهد.
استفاده از رنگ مشکی به تنهایی برای رنگ‌ دیوار مناسب نیست، زیرا محیط را بسته و ترسناک می‌کند. از این رنگ معمولا در چراغ‌ها و دستگیره‌های در به عنوان یک رنگ خنثی که اشیاء و طرح‌های اطراف خود را به خوبی جلوه می‌دهد، استفاده می شود .

رنگ نارنجی در دکوراسیون
استفاده از نارنجی به عنوان یک رنگ گرم و شاد برای منزل افراد مسن و موسسات نگه‌داری از سالمندان بسیار مناسب است. خاصیت ضد افسردگی این رنگ موجب کاهش کج‌خلقی و زود‌رنجی در افراد می شود . نارنجی رنگ مناسبی برای مکانهایی است که افراد زیادی حضور دارند ، زیرا تحریک‌پذیری، زودرنجی، کج‌خلقی و خصومت بین افراد را کاهش می‌دهد و در بهبود رفتارهای اجتماعی موثر است .
نارنجی برای تشدید سایر رنگ‌ها مناسب ‌است . در یک دکوراسیون یکنواخت ، استفاده از چند کوسن نارنجی کم‌رنگ ، یا چند گل نارنجی در جاهای مختلف فضا را روشن می کند و روحی تازه به آن می بخشد .

رنگ بنفش در دکوراسیون
علیرغم اینکه ، بنفش رنگ باشکوهی است، در دکوراسیون داخلی کمتر مورد استفاده قرار می گیرد و عموما به شکل کم‌رنگ یا یاسی به کار می‌رود. بنفش به خاطر ملایم بودن و آرامش‌بخشی ، برای اتاق خواب دخترها مناسب است. بنفش رنگ خلاقی است و استفاده از آن در محیط‌های کار و آموزش مناسب است. اگر در کنار زرد قرار بگیرد، جلوه خاصی پیدا می کند و حس قوی‌ای را القاء می‌کند. استفاده از این رنگ به عنوان پارچه مبلمان ناهارخوری هم می تواند تاثیری قابل توجه داشته باشد.

رنگ صورتی در دکوراسیون
صورتی همراه با قهوه‌ای شکلاتی بسیار موثر واقع می شود . این رنگ بسیار نرم و لطیف است. کم‌رنگ آن ظریف، ملایم و آرام‌بخش است و رنگ تند آن موجب انگیختگی احساسات می شود. صورتی اغلب رنگ مورد علاقه دختربچه‌هاست. شاید چون احساس خوبی از آن دارند و حس صمیمیت را در آن‌ها القا می‌کند. از این جهت ، بیشتر در اتاق خواب دخترها استفاده می‌شود و برای اتاق میهمان نیز مناسب است .

سقف کاذب با رابیتس و اندود
این سقف پرکاربردترین نوع سقف کاذب می باشد . رابیتس ورق فولادی مشبکی است که با مفتول یا سیم
آرماتور بندی به شبکه فرعی متصل می شود . ویژگی مهم رابیتس آن است که اکثر ملات ها به آن می چسبند و ترک برنمی دارند . رابیتس در دو نوع مسطح و برجسته ساخته می شود . نوع مسطح در دهانه های کوچک و نوع برجسته در دهانه های بزرگتر بکار می رود . برای اندودکاری روی کانال های کولر و تأسیسات نیز از رابیتس استفاده می شود.

سقف کاذب آکوستیک
آکوستیک نوعی ایزولاسیون صوتی است ، که با مصالح مختلف نظیر پارچه چین دار ، پلاک های گچی ، پلاک های چوبی یا ورقه های مقوایی فشرده سفید رنگ و سوراخدار ساخته شده و در مکان هایی مانند سالنهای سخنرانی ، سینما و ... که باید از انعکاس صوت جلوگیری شود استفاده می شود.

سقف کاذب آلومینیومی
پوشش این نوع سقف کاذب از جنس آلومینیوم است و پشت آنرا معمولا با پشم شیشه پر می کنند . در این نوع سقف کاذب ، وسایل اتصال از جنس فولاد گالوانیزه هستند .

سقف کاذب چوبی
در این نوع سقف ، قبل از اجرای لمبه کوبی ، دور سقف با چهارتراش چوبی مناسب کلاف کشی و تراز  می شود . شبکه اصلی این نوع سقف از فولاد یا چهار تراش و شبکه فرعی آن چوبی است . لمبه های چوبی از جنس چوب نراد خارجی (روسی یا مشابه آن) هستند .

سقف کاذب با قطعات پیش ساخته گچی
شبکه اصلی در این نوع سقف  عموماً از جنس آلومینیوم است که قطعات گچی درداخل آن قرار می گیرند . قطعات گچی را می توان روی شبکه چوبی نیز پیچ و یا میخ کرد.  مزایای سقف های کاذب گچی عبارتند از:
 - سبکی : وزن هر مترمربع از این نوع سقف بین 15 تا 18 کیلوگرم می باشد .
- نصب سریع و آسان : سیستم پیش ساخته و اتصالات آلومینیومی به کار برده شده در این نوع سقف سبب سرعت و سهولت نصب آن می شود .
- امکان ایجاد طرحهای متنوع .
- مقاومت  در برابر آتش سوزی و عدم ایجاد دود.
- امکان تعویض قطعات .
- امکان رنگ کاری با پرداخت جزئی.
- ثبات رنگ : عدم تغییر رنگ در سال های متمادی ، حتی در برابر نور خورشید.
- مقاومت در برابر ضربه .
- مقاومت در برابر عبور صدا .
- تهویه مناسب : سقف های گچی، حرارت و رطوبت را تنظیم و محیط مطلوبی برای زندگی ایجاد می نمایند.
- سازگاری با محیط زیست : به علت عدم وجود مواد زیان آور به محیط زیست آسیب نمی رسانند.

سقف کاذب ترکیبی
اجراء چند نوع سقف کاذب درکنار هم و در قالب یک طرح هندسی منظم یا نامنظم همراه با شکست و اختلاف سطح را سقف کاذب ترکیبی گویند .

برای اجرای این سقفها ، طرحی متناسب با سازه های سقف کاذب الزامی است . بنابراین می توان با استفاده از نورپردازی و گونه های مختلفی از چراغها جلوه های خاصی را به  وجود آورد .

برای اجرای این سقف ، ابتدا زیر سازی مناسبی را ایجاد می کنند ، که می تواند با آهنکشی ویا بدون آن باشد .
سقف کاذب ترکیبی  معمولا" در فضاهای وسیع اجرا می شود چون جلوه زیباتری پیدا می کند .

سقف کاذب گریلیوم
سقف کاذب گریلیوم  جزء سقف های دکوراتیو است . این سقف با استفاده از ورقهای آلومینیوم  وآهن  یا ورقهای آلیاژی تولید می شود .

به سقف گریلیوم ، سقف باز هم گفته می شود . زیرا بعد از نصب سقف ، چیزی که رویت می شود ، خانه های مربع و مستطیل شکلی است که بطور پیوسته در کنار هم قرار گرفته اند . هیچ پوششی در داخل و یا پشت آن وجود ندارد و پشت سقف و تاسیساتی که کار شده است به خوبی دیده می شود .

معمولا" سقف کاذب گریلیوم را بصورت منفرد و یا ترکیبی با سقف های دیگر اجرا می کنند . این سقف توسط  سیم ، مفتول یا زنجیر از سقف اصلی آویزان می گردد .