همان طور که انتظار می رفت سفر رییس جمهوری کشورمان به اروپا با موفقیت پایان یافت و روحانی به همراه120 تن از همراهانش با دستی پر به ایران بازگشتند. در این سفر پنج روزه که به مقصد ایتالیا، واتیکان و فرانسه انجام گرفت سندهای همکاری گوناگونی میان هیات ایرانی با اروپاییان به امضا رسید.
دستاوردهای کنونی نتیجه تلاشی است که بیش از 2 سال برای حل و فصل اختلاف هسته ای میان ایران و 1+5 صورت گرفت تا اینکه پس از اجرای «برجام» (برنامه جامع اقدام مشترک) بستر برای تحول و پررنگ شدن عنصر تعامل در روابط ایران و جهان مهیا شد؛ روابطی که طی یک دهه به خاطر تنگناها و تحریم های هسته ای علیه ایران روز به روز تیره تر شد. از این رو، تنها 11 روز پس از اعلان اجرای رسمی برجام، کشورهای اروپایی خرسند از این موضوع میزبان رییس دولت یازدهم و هیات همراه وی شدند.
روحانی در صدر هیاتی بلندپایه ابتدا به رم رفت و پس از دیدار با مقام های رسمی از جمله رییس جمهوری و نخست وزیر با صاحبان صنایع، بازرگانان و سرمایه گذاران ایتالیا، 14 سند همکاری به ارزش بیش از 18 میلیارد دلار امضا کرد. این سندهای همکاری در حوزه های حمل و نقل ریلی و دریایی، همکاری های آموزشی و پزشکی، بازرگانی، کشاورزی و ... بود. در این زمینه، قرارداد احداث خط لوله 2هزار کیلومتری با یکی از زیر مجموعه شرکت نفتی «اِنی» را می توان یکی از مهمترین این قراردادها به شمار آورد. افزون بر آن، ایران و ایتالیا یک بیانیه سیاسی مشترک برای ترسیم نقشه راه کلی گسترش همکاری و تعامل منتشر کردند.
این دستاوردهای اقتصادی- تجاری تنها به ایتالیا محدود نماند و دامنه آن به فرانسه نیز کشیده شد. در این سفر رییسان جمهوری ایران و فرانسه دست کم 20 سند همکاری امضا کردند؛ قراردادهایی که ارزش آنها به 30 میلیارد یورو (33 میلیارد دلار) می رسد. قرارداد همکاری با شرکت هایی همچون «پژوسیتروئن»، «ایرباس» و «توتال» از جمله مهمترین آنها بود.
در توافقی که میان پژوسیتروئن و ایران خودرو به امضا رسید برای تولید سالانه 200 هزار خودرو در ایران طرح ریزی شد. بر اساس این توافق 436 میلیون دلاری، نخستین خودرو در سال 2017 تولید خواهد شد. قرارداد مهم دیگر با شرکت نفتی توتال بسته شد تا براساس آن برای پالایشگاه های فرانسوی و اروپایی نفت از ایران خریداری شود. همچنین قرار شد این شرکت به بررسی ظرفیت های صنعت نفت ایران به منظور ارزیابی حضور گسترده تر بپردازد. دیگر قرارداد مهم در زمینه هواپیمایی بود که بر اساس آن مقرر شد شرکت هواپیمایی ایرباس 114 هواپیمای مسافربری به شرکت هواپیمایی «ایران ایر» تحویل دهد. ارایه خدمات آموزش خلبان، تعمیر و نگهداری نیز از جمله مفاد این قرارداد است. به این ترتیب در آینده ای نه چندان دور شاهد نوسازی ناوگان فرسوده هوایی در ایران خواهیم بود.
امضای قرارداد میان شرکت راه آهن ایران با شرکت راه آهن دولتی فرانسه (SNCF) و نیز توافق هایی در بخش های سلامت، کشاورزی و محیط زیست از جمله دیگر دستاوردهای سفر روحانی به فرانسه بود. نگاهی مختصر به قراردادهای منعقد شده نشان می دهد مسایل زیرساختی و زیربنایی که با ساخت و بافت جامعه و اقتصاد ایران همخوانی داشته باشد در این توافق ها مورد توجه قرار گرفته است. به این ترتیب، کشورهایی که پیشتر از ایران به عنوان بازاری برای فروش محصول های بی کیفیت و کم کیفیت خود بهره می بردند پس از این، در رقابت با شریکان تازه نفس نیازی جدی به بازنگری در شیوه صادرات خود دارند.
منافع این سفر را نباید تنها به بخش اقتصادی- تجاری محدود کرد بلکه پیامدهای سیاسی و فرهنگی آن نیز از اهمیتی فزاینده برخوردار است. دیدار روحانی با «پاپ فرانسیس» رهبر کاتولیک های جهان در واتیکان را می توان از مهمترین برنامه های سفر رییس جمهوری ایران برشمرد که پس از گذشت 16 سال بین یک رییس جمهوری ایران با رهبر مذهبی کاتولیک ها صورت گرفت. انعکاس موضع مشترک روحانی و پاپ مبنی بر مقابله با خشونت و افراطی گری و همچنین لزوم تلاشی فراگیر با هدف استقرار صلح جهانی بی تردید بر بهبود روابط ایران با اروپا و جهان تاثیرگذار خواهد بود، ضمن آنکه به ترمیم تصویر ایران نزد افکار عمومی جهان کمک می کند؛ چهره ای که به خاطر تبلیغ های غیرواقعی دشمنان جمهوری اسلامی ایران و فرایند ایران هراسی خدشه دار شده بود.
از طرفی، به دنبال این سفر یخ روابط ایران و کشورهای اتحادیه 28 عضوی اروپا آب شد تا از این پس جهان شاهد تعامل گسترده تر 2 طرف و ورق خوردن صفحه ای تازه در این روابط باشد. شکی نیست که افزایش این مناسبات روند قدرت یابی منطقه ای و جهانی ایران را سرعت خواهد بخشید. باتوجه به جایگاه برتر ایتالیا و فرانسه در اتحادیه اروپا دیری نخواهد پایید که دیگر اعضای این اتحادیه نیز در صفِ بستن قراردادهای دوجانبه با ایران و گسترش همکاری با کشورمان در زمینه های گوناگون قرار گیرند.
بهبود روابط ایران با این اتحادیه 28 عضوی به عنوان بازیگری موثر در صحنه بین المللی در معادله های منطقه ای بی تاثیر نیست. از آنجا که ثبات و امنیت در منطقه خاورمیانه همکاری جهانی را می طلبد، بنابراین، با بهبود روابط میان تهران و اروپا شانس مبارزه با تروریسم، خشونت و افراطی گری افزایش خواهد یافت و چه بسا که این مناسبات بر حل و فصل زودهنگام بحران های کنونی در عراق، سوریه، یمن و لبنان نیز تاثیرگذارد.