کاغذ چیست؟

کاغذ ورقه نازک همواری است که معمولا از الیاف گیاهی ساخته می شود ولی آن را از مواد لیفی دیگر هم می سازند و به طور عمده برای نوشتن و چاپ کردن به کار می رود. ولی موارد استعمال متعدد دیگری نیز دارد.
کلمه کاغذ ظاهرا از زبان سانسکریت وارد زبان فارسی شده است. لفظ اروپایی برای کاغذ از کلمه پاپیروس یونانی گرفته شده است و ضمنا قرطاس مصری را از آن می ساختند.
کلمه قرطاس که امروزه به معنی کاغذ به کار می رود خود ماخوذ از کلمه یونانی خارتس به معنی چیزی که بر آن می نویسند می باشد. معادل کاغذ در عربی ورقه و صحیفه است.
ربع تا ثلث کاغذهای نو از کاغذهای مستعمل ساخته می شوند.
جسم کاغذ، الیاف به هم آمیخته سلولز است که از حدود 1860 به این طرف عمدتا از چوب به دست می آید.
تکه های پارچه (معمولا پنبه ای) که از کارخانه های بافندگی و لباس دوزی به دست می آید برای ساختن کاغذ های تحریری و کاغذ هایی مانند کاغذ سیگار و نظایر آن به کار می روند.
برای کاغذهای خاص دیگر یا در جاهایی که چوب در دسترس نیست از نیشکر شیره گرفته، خیزران، ساقه کتان مانیل، کاه و الیاف دیگر استفاده می شود.
ولی قسمت عمده کاغذ جهان از مغز چوب به دست می آید. مغز چوب مکانیکی یا چوب آسیاب شده برای ساختن کاغذ روزنامه و دستمال کاغذی و سایر انواع کاغذ ارزان قیمت به کار می رود. ماده لینین چوب که الیاف را به هم می چسباند در کاغذ باقی می ماند و همین ماده است که سبب زرد شدن رنگ کاغذ در مقابل نور می شود.
مغز چوبی که از طریق شیمیایی بدست می آید تقریبا سلولز خالص است و آن را از جوشاندن همراه با فشار تراشه های چوب با یکی از سه ماده شیمیایی سود، سولفات یا سولفیت که لینین را حل می کند به دست می آورند.
سپس مغز چوب را می شویند و سفید می کنند و از غربال می گذرانند و آن را می زنند و خوب مخلوط می کنند.

چون آب از غربال می گذرد، ورقه ای از الیاف تشکیل می شود که به سبب کان خوردن در امتداد های مختلف در هم می رود و به ورقه شکلی حصیر مانند می دهد.
یک تسمه نمدین و مرطوب بر غربال فشار می آورد و کاغذ را از روی آن بر می دارد و سپس آن را به نوردهای خشک کننده منتقل می کند. در پایان این عملیات، کاغذ از میان نورد هایی آهنین می گذرد که آن را می فشارند و سطحش را صاف می کنند.
برای آن که بافت و خاصیت چاپ پذیری و مقاومت کاغذ را بهتر کنند، موادی اضافی بر خمیر آن می افزایند.
برای آن که چاپ حروف و مخصوصا تصاویر با دانه های ریز بهتر شود، کاغذ مخصوص چاپ کتاب را با قشری از گل چینی مخلوط با نوعی چسب می پوشانند.
برای آنکه مرکب بر کاغذ تحریر پخش نشود صمغ (راتیانج) به خمیر آن اضافه می شود. کاغذ دیواری ضخیم است و برای آنکه آب نگیرد راتیانج به آن می زنند و سطح آن را برای چاپ کردن نقش های مورد نظر بر آن، مانند کاغذ کتاب آهار می زنند.
کاغذ مستحکم لفاف و کیسه، کاغذ کرافت است که از لینین حل شده در سولفات ساخته می شود.