صابون لباسشویی و شامپوی فرش که قلیای کمی دارند مواد خوبی برای فرش دستباف هستند. اگر شامپو فرش در دسترس ندارید یک قاشق چای خوری نمک را در یک لیتر آب حل نمایید. آن را خوب بزنید تا کف کند. کف را با یک گلوله تور که زیاد آب جذب نمی کند روی سطح فرش بمالید و با دستمال حوله ای خشک کنید. در نظر داشته باشید که اگر از نمک استفاده کنید، باید خیلی خوب آن را خشک کنید.
۱- شستشوی فرش در منازل با شوینده های رایج منجر به خشك و شكننده شدن الیاف پشم می شود، زیرا این مواد برطرف كننده چربی های قوی و دارای تركیبات شیمیایی اسیدی قوی هستند و چربی الیاف پشم را نیز گرفته منجر به شكستگی و بروز كچلی در فرش می شود. البته شامپو فرش تا حدودی این مشکل را ایجاد نمی نماید.
۲- اگر فرش دارای خامه های رنگی باشد كه ثبات كافی ندارند در زمان شستشو و كشیدن برس ممكن است رنگها در هم شوند.
۳- چنانچه از مواد شوینده سنتی استفاده شود احتمال وجود ناخالصی در آنها وجود دارد و باید به دقت آبكشی شود تا از آسیب جلوگیری شود.
۴- اگر آبكشی با آب املاح بالا انجام شود، ممكن است در فرش بماند و باعث آسیب قالی گردد.
۵- برای نرم كردن فرش در صورت لزوم می توان از مواد نرم كننده استفاده كرد.
۶- بعد از شستشو، فرش باید بوسیله داركش های مجرب داركشی شده و كج شدگی آن از بین برود.
۷- بعد از داركشی فرش باید از نظر كناره ها و ریشه ها گلیم بافی و شیرازه بازدید شود و در صورت وجود نواقص ناشی از شستشو ترمیم شود.
۸- فرش بعد از شستشو معمولاً با تراش كمی پرداخت می شود، برای پرداخت تیغه برنده و مكنده باید بسیار تیز بوده و در صورت لزوم برای اینكار از دستگاه استفاده می شود تا تمام سطح فرش یكنواخت تراش داده شود.
۹- لوله كردن فرش به منظور خشك كردن آن هرگز توصیه نمی شود، چرا كه منجر به ایجاد كیسی و برآمدگی در فرش می شود. مراقب باشید که در اسفندماه فرش های خود را به قالیشویی ها ندهید، زیرا به دلیل کمبود وقت، فرش ها را خشک نشده لوله می کنند.
برای شستشو فرش دستباف در خانه
ابتدا فرش را در محلی شیبدار پهن کرده و سطح آن را کاملاً خیس نمایید سپس محلولی از شامپوی فرش و آب ولرم تهیه کرده و به وسیله اسفنج کلیه نقاط فرش را بشوئید. پس از اتمام سطح فرش را با آب طوری شستشو دهید که مواد شوینده به طور کامل از فرش خارج گردد .در انتها فرش را جهت خشک شدن در محلی آویزان نمائید و یا در محلی با شیب تند قرار دهید تا رطوبت موجود در آن خارج و کاملاً خشک گردد.
• از آویزان کردن یا بر روی چمن پهن کردن یا استفاده از نور تند و سوزنده آفتاب جهت خشک کردن فرش خودداری کنید.
• استفاده از حرارت مستقیم وسایل حرارتی چون بخاری، شومینه، رادیاتور و … جهت خشک کردن فرش، به فرش صدمه می رساند.
• جهت خشک کردن رطوبت قسمتی از فرش، به کمک اسفنج، حوله و یا پارچه پنبه ای، آب را جمع آوری کرده و سپس قسمت مرطوب را در مقابل آفتاب ملایم و یا بوسیله حرارت ملایم سشوار دستی، از پشت و روی فرش خشک نمائید.
• برخی خانمها با انواع مواد پاک کننده و گاهی حتی به دستکش های ظرفشویی حساسیت دارند. دراین موارد بهتر است برای پاک کردن فرش به جای مواد پاک کننده از قبیل پودر و شامپو های مخصوص از نمک استفاده نمایید. کافی است سطح فرش را با مقداری نمک بپوشانیم. اندازه نمک نباید به حدی باشد که سطح آن را سفید کند. سپس فرش را به همان حالت می گذاریم تا حدود ۱۲ساعت بماند. آنگاه با یک اسفنج مرطوب آن را پاک می کنیم. نتیجه کار عالی و غیر منظره است. اگر شک دارید می توانید امتحان کنید.
• برق انداختن و درخشان کردن رنگ قالی برای درخشان کردن فرش می توانید مقداری نشاسته روی فرش بپاشید و بگذارید یک ساعت بماند. سپس با جارو برقی آن را جارو کنید اثر اعجاب انگیزی دارد.
• برای برق انداخن و ثابت نگه داشتن رنگ فرش و قالی می توانید مخلوطی از یک فنجان سرکه طبیعی
دستور العمل لکه زدایی
با توجه به این که لکه های مختلف نیازمند روشهای مختلفی جهت از بین رفتن می باشند لذا شناخت نوع لکه و منشأ آن بسیار با اهمیت می باشد بنابراین در ذیل لیستی از لکه های معمول و روش از بین بردن آنها بیان می گردد.
– قبل از اضافه کردن هر شوینده ای با ناخن خود ماده افتاده روی فرشتان را بردارید.
– در قسمت کوچکی از فرشتان ماده پاک کننده را امتحان کنید تا مطمین شوید آسیبی به فرشتان نمی زند.
– نقطه لک شده را نسابید زیرا ممکن است کثیفی به نقاط دیگر فرشتان سرایت کند.
– ماده تمیز کننده را از بیرون از لک به سمت آن بریزید تا کثیفی به نقط دیگر نرسد و پس از انجام کار فورا آن نقطه را با دستمال خیس پاک کنید.
– اگر احساس کردید پس از خشک کردن نقطه شسته شده هنوز فرشتان خیس است یک حوله نازک را روی نقطه خیس قرار داده و جسم سنگینی را روی آن بگذارید.
راه حل هایی برای لک های خاص بر روی فرش دستباف
لکه های اسیدی: این لکه ها که ممکن است حتی با ریختن مقداری سرکه پدید آیند به عکس العمل سریع شما نیاز دارند. فورا روی آن مقدار کمی جوش شیرین و آب بریزید و سپس مقدار بسیار کم محلول رقیق آمونیاک و آب اضافه کنید. دقایقی بعد فرش را آب بکشیدو آن را جارو بزنید.
لکه خون بر روی فرش دستباف: تا آنجا که می توانید آن را با پارچه ای جذب کنید سپس یک قاشق چایخوری از مواد شوینده را با یک قاشق همان اندازه سرکه سفید مخلوط کرده و مقداری آب ولرم بریزید تا مایع رقیقی بدست آید انگاه آن را به نقطه لک بمالید و بگذارید خشک شود و به آرامی جارو بکشید.
کره: هر چقدر می توانید از کره را با دست خود بردارید و سپس مقدار کمی محلول شوینده را به محل بمالید و بگذارید خشک شود.
مایع شمع: فورا مقداری یخ را روی لک آب شمع بگذارید زیرا باعث یخ زدن شمع می شود و براحتی از روی فرش کنده می شود.
آدامس: سریعاً به روش مایع شمع آن را سرد کنید تا براحتی کنده شود.
شکلات و قهوه بر روی فرش دستباف: سریعا آن را از روی فرش بردارید و دقیقا به روش لکه های خون و با استفاده از مواد شوینده و آب و سرکه سفید آنرا تمیز کنید.
لک آبرنگ: بلافاصله روی ان جوهر خشک کن قرار دهید و آنرا با اطو گرم کنید تا لک را به خود بکشد. سپس از مواد شوینده استفاده کنید و دقایقی بعد آنرا بشویید.
میوه: لکه های میوه گاها خیلی سخت پاک می شوند. به محض افتادن میوه آنرا بردارید و جای آن را با ناخن بخراشید سپس به روشهای قبلی و با استفاده از مخلوط آب ولرم و کمی سرکه سفید و مایع شستشوی رقیق آنرا تمیز کنید و سپس آب بکشید.
لکه های سس سالاد و آب گوشت: بدون آن که به آنها دست بزنید تا پخش تر شوند به روش استفاده از آب و سرکه سفید و مایع تمیز کننده اکتفا کنید و سپس آن را تمیز کنید و آب بکشید.
اگر غذای چربی دار و رنگین مانند آب مرغ بر روی فرش ریخت، بلافاصله یک کاسه ماست بر روی آن بریزید، بگذارید چند دقیقه بماند و سپس همزمان با برداشتن ماست، لکه برداری را انجام دهید.
اگر مقداری واکس روی فرش یا موکت ریخت،ابتدا با احتیاط واکس را از روی فرش بردارید،سپس جای لک را مرطوب کنید ولی دستمال روی آن نکشید، کمی الکل سفید روی آن بریزید. سپس با شامپوی مخصوص فرش محل را بشویید.
پاک کردن لکّه مواد چرب از فرش دستباف
برای رفع لکّه مواد چرب از جمله مداد شمعی و موادی همچون قیر ابتدا مقداری حلال غیر چرب که زود خشک نمی شود بر مقداری پنبه مرطوب بریزید و آن را آرام روی لکّه قرار دهید. به این ترتیب، مقداری از ذرات جذب پنبه و حلّال روی آن می شود. این کار را آن قدر تکرار کنید تا تمام لکّه از بین برود. سپس محل را با پارچه مرطوب و تمیز پاک کنید
لکه شمع بر روی فرش، موکت و سطوح بافت دار
ابتدا با جسمی نوک تیز مانند چاقو و یا حتی ناخن، پارافین سخت شده را بردارید، سپس کاغذ مومی (روغنی) و یا دستمال حوله ای بزرگی را تا کرده و بر روی لکّه حاصل از پارافین قرار دهید. حال اتو را در درجه گرم تنظیم کرده و بر روی سطح کاغذ چندین بار حرکت دهید. حرارت ناشی از اتو، پارافین های باقی مانده در میان بافت ها را آب کرده و جذب کاغذ می کند.
پاک کردن لکّه های قدیمی از فرش
برای رفع لکّه های قدیمی بر جای مانده روی فرش که احتمالاً هنگام لک شدن متوجه آن نشده اید، مقداری کف خمیرریش روی محل لک بریزید. سپس محل را با پارچه ای مرطوب بمالید و بعد آن را با دستمال خشک تمیز کنید. محل لک را با پارچه ی تمیزی بپوشانید و جسم سنگینی مثل کتاب روی آن قرار دهید. هر گاه پارچه مرطوب شد، آن را عوض کنید تا پس از گذشت مدتی، رطوبت فرش از بین برود.
پاک کردن لکّه ی کاکائو، چسب و بستنی از فرش
برای رفع لکّه کاکائو، چسب و بستنی، ابتدا به آرامی اطراف محل مورد نظر را جمع کنید تا لکّه بیشتر پخش نشود. سپس یک قاشق چایخوری مایع ظرفشویی را در یک فنجان آب حل کنید و این محلول را با پنبه یا دستمالی نرم و تمیز روی محل قرار دهید و بدون اینکه محل لکه را بمالید، به آرامی آن را تمیز کنید. چنانچه چند بار این عمل را تکرار کنید، اثر ماده ی ریخته شده به طور کامل از بین می رود. سپس محل مورد نظر را با دستمال مرطوب تمیز کنید.
پاک کردن لکّه های رنگی از فرش
برای پاک کردن لکّه های قهوه، چای و مواد رنگی نظیر آب انگور، ابتدا برای جلوگیری از نفوذ بیشتر ماده ریخته شده، با حوله کاغذی یا دستمال کاغذی به آرامی رطوبت محل مورد نظر را بگیرید. سپس مقداری آب معدنی یا سودا روی آن بریزید و پس از چند دقیقه، محل را با دستمال پاک کنید. آن قدر این کار را تکرار کنید تا هیچ اثری از لکّه بر فرش بر جای نماند.
پاک کردن سریع لکّه فرش
فراموش نکنید که اگر لکّه بر روی فرش بیش از یکی دو روز بماند ثابت می شود، پس توصیه می شود لکّه را هر چه زودتر با مواد پیشنهاد شده پاک کنید.
پاک کردن لکّه ادویه کاری از فرش
برای پاک کردن لکّه ادویه کاری، از کمی آب لیمو و آب استفاده کنید و سپس با دستمال خشک روی آن بکشید تا خشک شود.
