رفع تحریم های هسته یی و گشایشِ دیپلماتیک پس از توافق وین موجب شد، افزون بر گسترشِ همکاری های منطقه یی، فضا برای تعاملِ ایران با کشورهای جهان فراهم شود و درهای بسته ی روابط خارجی کشور به ویژه با قاره سبز پس از سال ها گشوده شود. رفت و آمدهای پیوسته هیات های اروپایی و تلاش آنها برای گسترش روابط سیاسی، اقتصادی، علمی و فرهنگی با ایران که از نخستین روزهای پس از «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) آغاز و هنوز هم ادامه دارد، گویای این امر است. توسعه و پیشرفت در عرصه جهانی افزون بر خوداتکایی ملی در سایه گسترش تعامل مثبت در عرصه سیاست خارجی و بین المللی ممکن می شود و دستیابی به این تعامل در کنار سیاست و اقتصاد به سرمایه گذاری علمی و فرهنگی جهانی و بین المللی نیازمند است. ورود بزرگترین هیات علمی اروپایی از کشور اتریش که با هدف توسعه روابط علمی و فرهنگی به ایران صورت گرفته است، افزون بر آنکه نمود ظرفیت بالای علمی و فرهنگی کشور برای توسعه همکاری های بین المللی است، ترسیم چشم اندازی روشن در شکوفایی پایدار کشور به شمار می رود. با توجه به اهمیت روابط علمی در سیاست خارجی و نقشی که در رونق و گشایش فضای علمی کشور می تواند داشته باشد، به بیان نکاتی در این زمینه می پردازیم: 1-ایران به لحاظ علمی، تاریخی، مردم شناختی، صنایع دستی، سرمایه انسانی و ... ، توانمندی ها و مزیت های فراوانی دارد که در این میان شاید نقش دانش و فناوری به دلیل تاثیری که در پیشرفت و توسعه دارد پررنگ تر به نظر آید. اما شکوفایی و پویایی در این عرصه، نیازمند بهره گیری از فرصت ها و اتخاذ رویکردهای مناسب در داخل و خارج از کشور است. با توجه به این موضوع و همچنین گستردگی علمی و فرهنگی کشور، توسعه و تقویت دیپلماسی در عرصه جهانی و بین المللی به ویژه با کشورهایی که دارای زمینه های مشترک برای سرمایه گذاری علمی هستند، می تواند موانع را بردارد و به شکوفایی منجر شود. 2- ایران طی سال های گذشته در زمینه های گوناگون علمی، پیشرفت های فراوانی داشته است اما شرایط تحریم این عرصه را با تنگناها و سختی هایی زیادی روبرو ساخته بود. با توجه به این امر گسترش روابط علمی با جهان به ویژه با اروپا که مهمترین دانشگاه های جهان را در خود دارد می تواند به شکوفایی و بالندگی بیشتر دانش و فناوری در کشور منجر شود؛ چنانکه دستاوردها و امکانات پژوهشی برای رسیدن به بلوغ و پختگی، به هم سنجی، به روز رسانی و اشتراک گذاری نیازمند است و این مهم در سایه دیپلماسی علمی میسر می شود. در این میان هیات اتریشی متشکل از استادان دانشگاه ها و چهره های علمی این کشور به عنوان بزرگترین هیات علمی اروپایی به ایران وارد شده است؛ این نقطه عطفی در توسعه روابط و پویش علمی 2 کشور به شمار می رود. بهره گیری از توانمندی های علمی 2 سویه در این زمینه نه تنها از مشکلات و موانع موجود می کاهد بلکه توسعه کمی و کیفی دانش و فناوری را نیز به همراه دارد. 3- چندی پیش نشریه «ساینس (Science) در چهاردهم سپتامبر 2015(سیزدهم شهریور 1394) در خصوص پیشرفت های علمی ایران نوشت: «با توجه به پایان یافتن محدودیت ها و تحریم ها علیه ایران می توان شاهد شکوفایی در پیشرفت های علمی ایران بود.» با توجه به این موضوع و همچنین دیپلماسی قوی ایران در عرصه هسته یی، رفت و آمدهای هیات های علمی و دانشگاهی اروپایی این روزها در ایران بیشتر شده است و همین امر با توجه به فراهم شدن زمینه هایی همچون تبادل دستاوردهای علمی، تبادل استاد، دانشجو و ... به افزایش توانمندی های ایران در این عرصه منجر می شود و در کنار رونق و گشایش سیاسی و اقتصادی، به ایجاد فضای باز و دیپلماسی علمی بین المللی برای کشور منجر می شود. چنانچه در سفر هیات علمی اتریشی به ایران که روسا و استادان و به طور کلی نخبگان علمی دانشگاه های مهم این کشور را شامل می شود امضای تفاهم نامه هایی در دستور کار قرار گرفت که به گفته مسوولان وزارت علوم محوریت آنها تبادل استاد، دانشجو، اعطای بورس، اشتراک گذاری امکانات پژوهشی و ... است و بدین گونه این رفت و آمدها پایه ریزی برای ایجاد بسترهای مناسب همکاری های علمی ایران با اروپا را در پی دارد. 4- تقویت پایگاه دانش و فناوری و افزایش قدرت نفوذ و تاثیر گذاری علمی در منطقه و جهان هدفی است که در هدف گذاری های علمی کشور ترسیم شده است و باید دانست که یک کشور افزون بر دیپلماسی سیاسی و تعامل اقتصادی به دیپلماسی علمی نیازمند است. از دیگر سو توسعه یک کشور نه فقط خطی، تک بعدی، ناموزون و کمی بلکه باید به صورت همه جانبه، متوازن و به لحاظ کیفی باشد و از این رو در برنامه ریزی ها و سیاستگذاری ها این ابعاد باید با هم در نظر گرفته شوند. با توجه به اینکه ایران در سایه تعامل مثبت سیاسی با جهان بار دیگر کانون ایجاد روابط مسالمت آمیز جهان به ویژه کشورهای قاره سبز قرار گرفته است، کاربرد دیپلماسی دانش و فناوری می تواند چالش های موجود در کشور را به نقاط قوت و تهدیدها را به فرصت تبدیل سازد و رونق و شکوفایی فزاینده یی را در فضای علمی و فرهنگی کشور به بار آورد. 5- دانشگاه های اروپایی به نوعی متاثر از تصمیم گیری های سیاسی اتحادیه اروپا هستند و همین امر در شرایط تحریم باعث شده بود که روابط علمی ایران با اروپا بسیار کمرنگ باشد. دستیابی به برجام و برداشتن تحریم ها افزون بر گشایش در دیپلماسی سیاسی و اقتصادی باعث شده است که دانشگاه های اروپایی نیز از شرایط به وجود آمده در ایجاد روابط علمی خود با ایران استقبال کنند و همین امر افزون بر آنکه به افزایش سطح کیفی دانش، پژوهش و فناوری دانشگاه های ایران یاری می رساند، موجب بهره گیری دانشگاه های اروپایی در زمینه اسلام شناسی، زبان شناسی، باستان شناسی و برخی رشته های فنی دانشگاهی ایران نیز می شود. با توجه به اینکه امروزه در عرصه علمی کشورها بر اقتصاد دانشگاهی نیز تاکید می شود، ایجاد شرایط یاد شده از یک سو موجب اشتراک گذاری منابع و امکانات میان دانشگاه های ایران و اروپا و از دیگر سو زمینه ساز جهانی وبین المللی شدن دانش و فناوری ایران می شود. دانش و فناوری در کنار اقتصاد و سیاست بُعدی مهم از چشم انداز توسعه یی کشور است که نه در انزوا و پیله بلکه در تعامل و ارتباطات موثر و 2 سویه با جهان رخ می دهد. تا پیش از توافق هسته یی جهانیان ایران را به چشم تهدیدی برای امنیت منطقه یی و جهانی می نگریستند و نه فقط در سیاست و اقتصاد بلکه در زمینه علمی نیز ارتباط خود را با ایران قطع کرده بودند و هم اکنون با شرایط مناسبی که در عرصه بین المللی فراهم شده، ایران دگر بار هدفِ همکاری های سیاسی واقتصادی، علمی در جهان قرار گرفته است وسفر بزرگترین هیات علمی اروپایی به ایران که در راستای همین امر روی داده است گامی مهم در توسعه دیپلماسی علمی و شکوفایی توانمندی ها است.