زبان فرهنگ یکی از گویاترین زبان ها است و از این رو همواره می تواند پل ارتباطی میان حوزه های گوناگون زندگی انسان ها باشد. با این حال زمانی که بستری شایسته برای شکوفایی فرهنگ در جامعه وجود نداشته باشد و فرهنگ در مسیر رشد خود با مانع های فراوانی از جمله کمبودهای اقتصادی و نبود فضای سیاسی و اجتماعی مناسب روبه رو باشد، زبان این حوزه ناگویا و بی تاثیر خواهد شد. در این شرایط دیگر نمی توان از حوزه فرهنگ انتظار اثرگذاری بر دیگر حوزه ها مانند اقتصاد و جامعه مدنی و سیاسی را داشت.
ایران به عنوان کشوری با قدمت و ظرفیت های بالای فرهنگی، در 10 سال گذشته زیر فشار روزافزون تحریم ها و به موجب نبود سیاست های قابل دفاع در حوزه فرهنگ، نتوانست آنگونه که باید نقش فرهنگیِ درخشان و تاثیرگذاری در عرصه های داخلی و بین المللی ایفا کند.
از آنجا که در دنیای امروز رشد و باروری فرهنگ، ارتباطی گریزناپذیر با تبادل های فرهنگی با جهان دارد، محدودسازی فعالیت های فرهنگی و نبود تعامل می تواند فرهنگ یک جامعه را در حالت انزوا و ایستا نگه دارد. اکنون اما رفع تحریم ها و اصلاح واقع بینانه راهبردهای سیاست خارجی می تواند فرهنگ غنی و پرجاذبه ایران را از آسیب خمودگی دور سازد و به فرهنگ ایرانی فرصتی برای بروز و ظهور پررنگ تر و تاثیرگذارتر در عرصه بین الملل دهد.
از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم در زمینه های گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ... امید به اصلاح و پیشرفت در جامعه ایران جان دوباره ای گرفت؛ امیدی که با حل مناقشه چندین ساله ایران و کشورهای غربی بر سر پرونده هسته ای کشورمان و رفع تحریم های ناعادلانه و تنگناهای فراوان علیه مردم ایران بارور شد.
این تنگناها حوزه فرهنگ را هم بی نصیب نگذاشته بود چرا که پیشرفت و شکوفایی در حوزه فرهنگ نیز مانند دیگر حوزه ها نیازمند حاکم بودن فضای کم تنش و آرام بر کشور است. از این رو رفع تحریم ها، اجرای برجام و ایجاد شرایط امیدبخش و مساعد، شکوفایی فرهنگ و هنر و بروز خلاقیت ها را در پی خواهد داشت.
بدون شک امنیت خاطر ناشی از وجود شرایط با ثبات در کشور نه تنها بر بروز ظرفیت ها و استعدادهای فرهنگی و هنری یاری می رساند بلکه برای سرمایه گذارانی که دغدغه فرهنگ دارند و به پیشرفت فرهنگ و هنر جامعه خود علاقه مند هستند، امکان و اطمینان سرمایه گذاری را در عرصه های فرهنگی و هنری فراهم خواهد ساخت. ایجاد چنین موقعیتی می تواند به رونق کسب و کارهای فرهنگی منجر شود و از این دریچه، زمین تشنه ی فرهنگ و هنر به آبادانی و سرسبزی برسد.
وجود فضای دور از تنش در عرصه سیاست خارجی و برداشته شدن تحریم ها همچنین می تواند دست هنرمندان را برای عرضه یا فروش اثرهای خود در بیرون از مرزها و شرکت آنان در رقابت های فرهنگی و هنری بین المللی بازتر کند. در سال های گذشته هنرمندان ایرانی برای فعالیت های هنری در خارج از ایران همواره با «باید و نبایدهای دست و پاگیر» رو به رو بودند. برای نمونه به دلیل وجود تحریم های بانکی، در حراج هایی مانند «کریستیز»، «بونامز» و «ساتبیز» هنرمندان ایرانی و خریداران خارجی همواره به دردسر می افتادند چراکه خریداران برای پرداخت قیمت آثار باید راه های سخت و غیرمعمول را طی می کردند و این روند باعث دلزدگی آنان می شد.
همچنین، این نکته را نباید از ذهن دور نگه داشت در شرایطی که اقتصاد دچار چالش می شود، بی تردید حوزه های مهم و همپیوند با معیشت و زندگی مردم، در اولویت قرار می گیرند و حوزه هایی مانند هنر و فرهنگ به حاشیه می روند. در این شرایط فعالیت های فرهنگی و هنری به دلیل نداشتن امکان رشد و روزآمدی آرام آرام پا به عقبگرد می نهد و عرصه برای هنرمندان و اهالی فرهنگ تنگ می شود چرا که شمار زیادی از آنان از راه هنر زندگی می گذرانند.
رفع تحریم ها در سایه بهره گیری از سیاست خارجی عقلانی و مبتنی بر تنش زدایی می تواند موهبتی برای اهالی فرهنگ و هنر باشد. همچنین برداشته شدن تحریم ها و به وجود آمدن شرایط اقتصادی مناسب دست دولت را نیز برای افزایش بودجه های فرهنگی و توجه بیشتر به این حوزه بازتر خواهد ساخت.
اکنون پس از اجرایی شدن برجام و شکسته شدن قفل تحریم ها انتظار می رود که با همراهی دولت، زیر ساخت های لازم در حوزه فرهنگ فراهم شود و این حوزه که به دلیل محدودیت های اقتصادی و وجود فضای دستوری و فرمایشی طی هشت سال معروف، بی رمق شده بود، جان دوباره ای یابد.