برای نصب یك تابلو بر روی دیوار، قوانین خاصی به جز در نظر گرفتن ابعاد تابلو، دیوار و ارتفاع نصب و همچنین حضور تابلو در میدان دید افراد وجود ندارد ولی هنگامی كه دیواری به نصب چندین تابلو به صورت مجموعه ای اختصاص می یابد، كار مشكل تر خواهد شد. در واقع انجام این كار نمی تواند به طور اتفاقی و بدون هدف صورت پذیرد؛ لذا دیوار مورد نظر را مانند صفحه كاغذ یا بوم نقاشی فرض كرده و تابلوهای انتخابی را عناصر بصری این نقاشی در نظر بگیرید. به این ترتیب، رابطه آنها با یكدیگر و تأثیراتشان بر هم ملموس تر خواهد شد. با انتخاب تركیب بندی (كمپوزوسیون) مناسب برای نصب تابلوها بر روی دیوار، با وجود تعداد زیادی تابلو، نه تنها حس شلوغی و ناخوشایندی در محیط القا نمی شود، بلكه زیبایی مطلوبی نیز پدید می آید. به طور كلی نحوه نصب مجموعه ای از چند تابلو، رابطه مستقیمی با تعداد تابلوها، ابعاد هر یك از آنها، شكل و فرم قاب ها و همچنین اندازه دیوار دارد. بنابراین پیش از انجام هر كار و پس از انتخاب تابلوهای مورد نظر، بهترین و اولین كاری كه باید صورت پذیرد، نحوه ی قرار دادن این تابلوها بر روی كاغذ است. به این معنا كه ابعاد تابلوها و همچنین دیوار مورد نظر را اندازه گیری كرده و بر روی كاغذ ، ابتدا دیوار و سپس محل قرارگیری تابلوها را با توجه به ابعاد آنها و با مقیاس یك صدم (یعنی به ازای هر ۱ متر، ۱ سانتی متر) آنقدر طراحی و جا به جا كنید تا به نتیجه مورد نظر دست یابید. سپس با توجه به نتیجه حاصله به صورت عملی دست به كار شوید.
برای نصب مجموعه ای از تابلوها، الگوهای مختلفی وجود دارد:
- گاهی تابلوها را به صورت ردیفی ، به حالت افقی و یا عمودی بر روی دیوار نصب می كنند كه این مسئله می تواند بر شرایط معماری فضا اثر گذاشته و سبب كاهش یا افزایش ارتفاع دیوارها و پهنای آنها شود.
در برخی شرایط دو و یا سه ردیف در كنار و یا زیر هم مجموعه ای ۴ ، ۶، ۸ و یا بیشتر را تشكیل می دهند. در چنین الگویی معمولاً همه قاب ها به یك اندازه و یك جنس انتخاب می شوند (تصویر۶). البته در سیستم ردیفی به خصوص افقی اگر تعداد قاب ها چندان زیاد نباشد، می توان آنها را با ابعاد مختلف ولی جنس و رنگی شبیه به هم بر روی یك دیوار نصب كرد.
- الگوی پله ای نیز روش دیگری برای قرار دادن چند تابلو در كنار هم است. به این معنا كه نصب تابلوها (كه معمولاً یك اندازه، یك جنس و با یك موضوع هستند) از یك ارتفاعی بر روی دیوار شروع شده در ارتفاعی پایین تر به صورت پله ای خاتمه می یابد. (تابلوها به فاصله مساوی از هم قرار می گیرند)
گاهی این حالت پله ای به صورتی است كه یك قاب در سطح بالا و دو یا حتی چهار قاب دیگر در طرفین آن به صورت پله ای نصب می شوند .
در این مورد، یكی بودن اندازه قاب ها ضروری نیست (تصویر۳).
- در تصویر ۲ شما نمونه دیگری از تركیب بندی تابلوهای گوناگون بر روی دیوار را ملاحظه می كنید. در چنین مجموعه هایی به شرط حفظ قوانین تركیب بندی پیرامون محل قرارگیری تابلوها، تأثیراتشان بر هم و فاصله میان آنها، می توانید از قاب هایی در اندازه ها و حتی شكل های مختلف نیز در كنار هم استفاده كنید.
نكته ای كه نه تنها در این مجموعه، بلكه در كلیه الگوهای مجموعه ای نصب تابلو باید مورد توجه قرار گیرد این است كه حفظ هماهنگی رنگ قاب، رنگ های به كار رفته درون اثر هنری و همچنین موضوع آثار در بین تابلوها ضروری است.
- قرار دادن مجموعه ای از چند اثر هنری در یك قاب نیز یكی از الگوهای نمایش آثار مختلف به طور همزمان است. به این ترتیب كه بستر تركیب بندی عناصر هنری را به جای دیوار در آن قاب محدود كنید. یعنی قابی بزرگ در نظر گرفته و چندین اثر را در فواصل و فرم هایی مناسب در آن فضای محدود، در كنار هم به زمینه قاب متصل كرده و سپس به دیوار نصب كنید.
این كار برای عكس های خانوادگی بسیار رایج است.
- یكی دیگر از الگوهای تركیب بندی تابلوها كه بیشتر در مورد نقاشی روی بوم و گاهی خطاطی های بزرگ مرسوم است، این است كه یك موضوع را در چندین تابلو می كشند. در واقع ادامه جریانات یك تابلو را باید در تابلوی كناری آن جست و جو كرد و هنگامی كه این چند تابلو را در كنار هم بچسبانید، صرفنظر از محل های اتصال با تابلویی كامل، با یك جریان هنری رو به رو می شوید. ( تصویر۱)
در چنین تابلوهایی یا به طور كلی از قاب استفاده نمی شود و یا قاب های ظریف و باریكی به رنگ زمینه انتخاب می كنند تا تأثیر خاصی بر روی اثر هنری ایجاد نگردد. در ضمن حفظ فاصله اندك میان آنها الزامی است.
راه های نصب تابلو به دیوار
رایج ترین طریقه نصب تابلو، قرار دادن میخ یا پیچی درون دیوار و یا هر سطح دیگری است كه به جای دیوار به عنوان زمینه برای نصب قاب انتخاب می شود. از آنجا كه برگزیدن روش نصب، رابطه مستقیمی با ابعاد و وزن تابلو نیز دارد، گاهی برای آویزان كردن یك تابلوی بزرگ و سنگین لازم است از دو میخ یا پیچ و یا حتی بیشتر استفاده شود. به هر حال میخ یا پیچ به جز موارد استثنا، عامل مشترك نصب تابلو در اغلب روش های معمول است. ولی تفاوت در نحوه آویختن تابلو بر روی آن است كه در اینجا به چند راه اشاره می كنیم.
- از اختلاف سطح پشت قاب استفاده شده ، تابلو را از آن طریق به میخ می آویزند.
- حلقه ای در پشت قاب كوبیده و حلقه را بر روی میخ یا پیچ قرار می دهند. (محل قرار گرفتن حلقه، نمایان بودن و یا نبودن آن را به هنگام نصب تابلو به دیوار مشخص می كند)
- دو میخ در طرفین قاب ( با فاصله ای از هم ) از قسمت داخل می كوبند سپس آن دو را به وسیله سیم و یا طناب ضخیمی به هم متصل می كنند. میزان سیم و یا هر چیز دیگر به جای آن، باید به اندازه ای باشد كه بتوان وسط آن را با پیچاندن به شكل حلقه ای درآورده و بر روی میخ یا پیچ قرار داد. در ضمن اثری از میخ و یا پیچ روی دیوار نیز نباید نمایان باشد. با این روش با توجه به طول انتخابی برای سیم یا طناب می توانید تابلو را به اندازه دلخواه به صورت مایل به دیوار بیاویزید. این راهكار برای آویختن آینه درون قاب و تنظیم آن برای دید افراد بسیار مفید است.
حال اگر دو میخ را با فاصله ای از هم به سطح افقی بالای قاب بكوبید، طناب، زنجیر و یا سیمی كه آن دو را به هم متصل كرده و توسط آن تابلو به دیوار آویخته شود، نمایان خواهد بود. لذا در هنگام انتخاب نوع آن، تناسب با قاب و اثر هنری را در نظر گیرید. البته برای آویختن تابلو با زنجیر یا طناب و یا حتی روبان، می توان از یك میخ در پشت قاب ، آن هم درست در وسط سطح افقی قاب و محل اتصال زنجیر یا طناب به میخ استفاده كرد. صرفنظر از روش هایی كه در بالا ذكر شد، برای نصب تابلو راه های متفاوت دیگری نیز وجود دارد:
- ریلی مخصوص آویختن قاب به دیوار و یا سقف در نزدیكی دیوار متصل كرده و به وسیله یك زنجیر و دو حلقهS شكل در دو سر این زنجیر، قاب را به ریل آویزان كنید. (برای این منظور از چوب پرده های معمولی نیز می توان استفاده كرد.)
- اگر تعدادی تابلوی كوچك با قاب های سبك دارید، می توانید با اتصال آنها بر روی روبانی پهن و بلند و یا حتی دو و یا چند ردیف روبان باریك تر به طور همزمان به وسیله چسب حرارتی و یا هر روش ممكن دیگر، همگی را در امتداد آن روبان به دیوار بیاویزید. برای آویختن از حلقه فلزی استفاده كنید، به صورتی كه حلقه را به ابتدای روبان متصل كرده و آن را به یك میخ آویزان كنید.
در پایان برای زیباتر كردن تكه اضافی روبان پهن در پایین تابلو، آن را به صورت هشت برش زده و پاپیون یا گلی روبانی نیز درست كرده و بر روی میخ در محل اتصال آن با روبان عمودی وصل كنید.
- روش جالب توجه دیگر برای آویختن تابلوهای كوچك و سبك، كاربرد میل پرده های فانتزی است.
به این ترتیب كه میل پرده چوبی یا فرفورژه تهیه كرده و به دیوار مورد نظر متصل كنید، سپس هریك از تابلوها را به وسیله روبان به این میل پرده بیاویزید. نحوه اتصال روبان با قاب به وسیله چسب حرارتی و یا منگنه بوده و در سر دیگر آن (در محل اتصال به میله) از گره پاپیونی استفاده كنید (تصویر۵).
- به جز نصب بر روی دیوار و یا هر سطح عمودی مانند آن، گذاشتن تابلو بر روی سه پایه نقاشی و یا طاقچه نیز از جمله راه های در معرض نمایش قرار دادن آثار هنری است.
نكته: اگرچه نصب تابلو نیز مانند دیگر كارهای دكوراسیونی دارای قوانینی است ولی تا حدودی تحت تأثیر سلیقه افراد آن محیط نیز قرار دارد.