همه شما فیلم رابینهود را به دفعات دیدهاید و یا داستان آن را شنیدهاید. رابینهود قهرمان یک داستان قدیمی است که پول را از آدمهای پولدار و ثروتمند میگرفت و به فقرا کمک میکرد. رابینهود به دنبال مساواتخواهی بود؛ به طوری که سود و ثروت به طور مساوی بین همه تقسیم شود و به همه یک اندازه برسد.
،اما به نظر میرسد این اصل در دولت یازدهم رعایت نمیشود و عملکردها برعکس است. سخنان اخیر رییسجمهور و در عین حال، قائم مقام بانک مرکزی درباره نرخ بهره بانکی، دقیقا مثالی است از نوعی حرکت رابینهودگونه، اما با شکلی برعکس آن.
رییسجمهور در روز شنبه در مجمع عمومی بانک مرکزی از شبکه بانکی خواست که نرخ سود متناسب با نرخ تورم کاهش یابد. در پی آن، اکبر کمیجانی، قائم مقام بانک مرکزی اعلام کرد؛ «دیر یا زود باید منتظر اقدامی اصلاحی و در راستای کاهش نرخ سود سپرده از سوی بانکها بود و احتمال دارد کاهش نرخ سود سپرده تا قبل از اتمام سال اتفاق افتد؛ چرا که مسیر و جهتگیری در همین راستاست.»
بر این اساس، تصویر عینی تصمیم رابینهودگونه دولت برای کاهش نرخ سود بانکی به این شکل خواهد بود که بسیاری از سپردهگذاران بانکی که با هزاران امید و آرزو پسانداز حداقلی خود را در بانکها گذاشتهاند تا سود ماهانه بانکی، کمک خرج زندگیشان باشد، دیگر این پول را نخواهند داشت. اما در طرف مقابل، تسهیلات با نرخ پایین به برخی افراد خاص داده خواهد شد؛ گروهی از بانکها وام میگیرند، اما حاضر به بازپرداخت وامهای کلان دریافتی خود نیستند.
اوایل امسال رییس سازمان بازرسی کل کشور از بیش از 100 هزار میلیارد تومان معوقه بانکی بدون ضمانت و وثایاق لازم در کشور رونمایی کرد. از سوی دیگر، در سالهای بارها خبر 7 بدهکار بزرگ بانکی شنیده شده که معوقات 1.5 هزار میلیارد تومانی به سیستم بانکی دارند.
نکته جالب در کنار این وامهای کلان بانکی، وامهای قرضالحسنه در سیستم بانکی بدون ربا قرار دارد که به یک توهم، آرزو و آمال تبدیل شده است؛ به طوری که برای مثال فردی که میخواهد وام ازدواج بگیرد، به حدی باید در انتظار بنشیند و از مراحل گوناگون عبور کند که در نهایت عطای وام را به لقایش میبخشد. اما به راحتی وامهای هزار میلیاردی به صورت رانتگونه به افرادی خاص داده میشود؛ آن هم بدون وثیقه و بدون کار کارشناسی درست.
با وجود چنین شرایطی، به نظر میرسد که کاهش نرخ سود بانکی در نهایت نتیجهای جز خالی شدن جیب مردم ندارد و در نهایت تسهیلات با نرخهای پایین در اختیار پولدارها قرار گیرد.