قدیمی‌ها برای پیشگیری از تابش مستقیم نور خورشید و خنک نگه داشتن دمای خانه از پرده‏های حصیری استفاده می‏کردند و با این کار خانه‌هایشان را در روزهای گرم تابستان خنک نگه می‌داشتند اما این روزها کمتر خانه یا آپارتمانی را می‏توان دید که پنجره‎‏هایش سایبان یا پرده حصیری داشته باشد. نصب سایبان‏های داخلی و خارجی برای پنجره هزینه چندانی ندارد اما استفاده از آن در فصل گرم تابستان موجب می‏شود خانه خنک‌تر شده و هزینه مربوط به قبض برق‏تان هم کمتر شود. استفاده از سایبان یکی از راهکارهای طبیعی و ساده‌ای است که علاوه بر خنک کردن و کاهش دمای خانه باعث صرفه‌جویی در مصرف برق نیز می‌شود...

یکی از راه‌های جایگزین برای خنک کردن خانه و استفاده کمتر از وسایل برقی خنک‌کننده هوا، استفاده از راه‌های طبیعی است. استفاده از راه طبیعی به این معنی که بدون استفاده از هیچ وسیله خنک کننده برقی بتوانیم دمای خانه را کاهش دهیم. برای رسیدن به این منظور موثرترین راه این است که گرمایی که به ساختمان می‌تابد را دفع کرده و از ورود آن به خانه پیشگیری کنیم. مناسب‌ترین روش برای پیشگیری از جذب حرارت و دفع گرما، انعکاس یا بازتاباندن آن است. گرما از چند طریق وارد خانه می‌شود که مهمترین و عمده‌ترین آن حرارت ناشی از تابش گرمای خورشید است که از پنجره‌ها و سقف وارد خانه می‌شود.

آفتاب و پنجره

40 درصد از گرمای ناخواسته از طریق پنجره‌ها وارد خانه می‌شود. استفاده از پوشش‌های بازتاب دهنده نور یکی از راه‌های دفع این گرماست. استفاده از این نوع پوشش روی پنجره علاوه بر خنک نگه‌داشتن خانه از تابش مستقیم نور خورشید به وسایل خانه و کم رنگ شدن مبلمان، پرده‌ها و فرش هم جلوگیری می‌کند. انواع مختلفی از این پوشش‌ها با درجات مختلفی از تیرگی وجود دارد که باید با توجه به نوع آب و هوای منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنید نوع مناسب را انتخاب کنید. اگر از پوشش‌های ثابت استفاده می‌کنید توصیه می‏شود که پنجره‌های جنوبی را با این پوشش نپوشانید تا در زمستان بتوانید از گرمای نور خورشید استفاده کنید.

سایبان‌های داخلی و خارجی

سایبان‌ها با جذب یا بازتاب نور خورشید از ورود آن به خانه به میزان قابل توجهی جلوگیری می‌کنند. نصب سایبان در هر دو سطح خارجی و داخلی پنجره مفید است اما سایبان‌های خارجی به دلیل اینکه گرما را قبل از برخورد با پنجره دفع می‌کنند، مناسب‌تر و موثرتر هستند. نصب سایبان‏های داخلی و پرده گرمای ناشی از تابش خورشید که از طریق پنجره وارد خانه می‏شود را تا 65 درصد کاهش می‏دهد در حالیکه این میزان با نصب سایبان‏های بیرونی به 95 درصد می‏رسد. هنگام نصب سایبان باید شرایط آب و هوایی، تعداد دفعات باز کردن پنجره و نکات دیگر را در نظر بگیرید و نوع مناسب را انتخاب کنید. نصب سایبان برای پنجره‏های بزرگ به ویژه پنجره‏های شرقی، غربی و جنوبی خانه نقش مهمی در خنک نگه داشتن هوای داخل خانه در ساعات گرم روز دارد. توصیه می‏شود در ساعات گرم روزهای تابستان پرده‏ها را کناز نزنید و شب‏ها پنجره‏ها را باز کنید تا هوای تازه در خانه جریان پیدا کند. سایبان بهتر است با سطح شیشه پنجره زاویه 45 درجه داشته و طول آن نیمی ‌از ارتفاع پنجره را بپوشاند. اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که زمستان‌های سرد دارد از سایبان‌هایی استفاده کنید که قابلیت نصب و برداشتن داشته باشد و بتوانید در زمستان آنها را بردارید.

پرده‌های مات و حصیری

استفاده از پرده‌های سفید و مات در فصل تابستان 40 تا 50 درصد از گرمای خورشید كه از شیشه عبور می‌كند را كاهش می‏دهد. نصب پرده‌های حصیری در بیرون پنجره كه قدیم بیشتر استفاده می‌شد می‌تواند 60 تا 80 درصد حرارت را كاهش دهد.

درختان، سایبان طبیعی

درختان و گیاهان هم می‌توانند به عنوان سایبان عمل کنند. کاشتن یک درخت در دیوار شرقی یا غربی خانه با سایه انداختن روی پنجره و دیوارها مثل سایبان عمل می‌کند، همان‌طور که درخت رشد می‌کند می‌تواند روی پشت بام خانه هم سایه ایجاد کند. بهتر است از درخت‌هایی که در پاییز برگ آنها می‌ریزد استفاده کنید تا در زمستان بتوانید از مزایای گرمای خورشید استفاده کنید.

5 نکته درباره سایبان‌ها

شاید شما پیشنهاد ایجاد سایه‌بان برای سیاره زمین از سوی برخی دانشمندان را شنیده باشید. آنها اعلام كرده‌اند هزینه ساخت چنین سایه‌بانی كه از جنس آیینه است، حدود سه تریلیون دلار خواهد بود. این سایه‌بان با طولی حدود 1200 مایل و به فاصله 950000 کیلومتری از زمین قرار داده خواهد شد تا جلوی نور خورشید را سد کرده و سبب شود تا کره زمین تا حدودی خنک شود. حالا، ما برای خنك كردن منزل خود چه‌قدر حاضریم هزینه كنیم تا در مصرف برق و آب در این سه ماهه گرم تابستان صرفه جویی كرده باشیم؟ قبل از نصب سایبان به این نکات توجه کنید:

1 - سایه‏بان‏ها در دو نوع متحرك و ثابت ساخته می‌شوند. نوع متحرك قابلیت باز و بسته شدن دارند و می‌توان با توجه به زاویه تابش نور خورشید آنها را باز یا بسته کرد. سایه‏بان‏های ثابت عملکرد مشخصی دارند که به شکل هندسی ساختمان و تغییر موقعیت خورشید در فصل‌های مختلف بستگی دارد.

2- ایجاد سایه روی پنجره‌ها یا دیوارهای شیشه‌ای، مانع تابش مستقیم آفتاب به سطح شیشه می‌شود و در نتیجه، حرارت ایجاد شده ناشی از تابش آفتاب در فضای پشت شیشه به شدت کاهش می‌یابد. این مقدار کاهش به محل سایه ایجاد شده بستگی دارد. وقتی روی سطح خارجی شیشه سایه ایجاد شود، مقدار بسیار کمی از انرژی حرارتی خورشید به فضای پشت شیشه انتقال می‌یابد. هنگامی که برای جلوگیری از تابش مستقیم آفتاب به داخل از پرده کرکره داخلی استفاده شود، پرتوی مستقیم خورشیداز شیشه عبور کرده و پرده کرکره را گرم می‌كند.

3- سایه‏بان‏های خارجی بسیار کاراتر از سایه‏بان‏های داخلی هستند.

4- هرچه رنگ سایه‏بان‏های خارجی تیره‌تر باشد، کارایی آنها بیشتر می‌شود.

5- هرچه رنگ سایه‏بان‏های داخلی روشن‌تر باشد، کارایی آنها بیشتر می‌شود.