موزه فرش ایران در ضلع شمالی پارک لاله و روبه روی فروشگاه سپه خیابان فاطمی واقع شده است . این موزه در ۲۲بهمن ماه ۱۳۵۶ افتتاح شد .
ساختمان موزه فرش ایران معماری شکیل و چشم‌گیری دارد که آذین‌های نمای بیرونی آن شبیه به دار قالی است . سطح نمایشی موزه مساحتی برابر ۳۴۰۰ مترمربع را در بر می‌گیرد که شامل دو تالار است و برای نمایش انواع قالی های دست بافت و گلیم مورد استفاده قرار می‌گیرد .
تالار طبقه هم‌کف به نمایشگاه دایمی اختصاص دارد و تالار فوقانی جهت برگزاری نمایشگاه‌های موقت گلیم و قالی طراحی شده است .
پژوهش در سوابق ، تحولات و کیفیت تاریخی هنر و صنعت فرش ، خاصه در ایران ، گردآوری و خریداری نمونه انواع قالی‌های دست بافت ایرانی و برگزاری نمایشگاه‌های موقت از فرش ایران و سایر نقاط جهان ، از اهداف موزه به شمار می آید .
آثار موزه فرش ایران:
در موزه فرش انواع گلیم‌ها و فرش‌های دست بافت ، با توجه به مرغوبیت و قدمت آن ها و با در نظر گرفتن ویژگی های قالی ایران از لحاظ رنگ آمیزی ، طرح ، نقش ، بافت و تنوع مناطق قالی بافی حفظ و نگه‌داری می شود .
مجموعه موزه فرش ایران شامل با ارزش ترین نمونه‌های قالی ایران از قرن نهم هجری تا دوره معاصر است و از منابع غنی تحقیقی برای پژوهشگران و هنر دوستان به شمار می آید. معمولاً حدود ۱۳۵ تخته از شاه‌کارهای قالی ایران ، بافت مراکز مهم قالی‌بافی مانند کاشان ، کرمان ، اصفهان ، تبریز ، خراسان ، کردستان و جز آن‌ها ، در تالار طبقه هم‌کف به معرض نمایش گذاشته می‌شود .
برای دانلود و توضیحات بیشتر به ادامه مطلب مراجعه نمائید…..
از ویژگی‌های موزه فرش قالیچه دست‌بافت ارزشمند و بی‌نظیر ایرانی ، کار فرش بافان کاشان ، در اندازه‌های ۱۳۰ در ۲۲۰ سانتی‌متر ، معروف به قالیچه میرزا کوچک خان جنگلی است که این شخصیت روحانی ملی را در لباس نظامی مسلح به تفنگ و اسلحه کمری ، قطار فشنگ نمایش می‌دهد . در شمسه بالای تصویر میرزا ، کتیبه‌ای با عبارت و نام کارخانه ملامحمود دیده می‌شود که احتمالاً ، با توجه به این عبارات ، تاریخ بافت قالیچه سال‌های آخر دوره قاجار است .
قدیمی‌ترین فرش شناخته شده در جهان قالی ۲۵۰۰ ساله پازیریک است که در ۱۹۴۹ م، در جنوب سیبری کشف‌شد و آن را بافت ایران در دوره هخامنشی دانسته‌اند . آشکار است که قالی‌بافی در ایران در دوره هخامنشی وجود داشته و در قرن پنجم پیش از میلاد ، دوره‌ای طولانی از تکامل را پشت‌سر گذاشته است .
قالی ایرانی پیوسته به عنوان یکی از اصیل‌ترین هنرها مورد توجه بوده و طیف وسیعی از طرح‌ها و نقوش زیبا را در برداشته است . در میان قالی ها با طرح‌های گوناگونی که در آن‌ها به کار گرفته شده ، قالی‌های تصویری جایگاه ویژه‌ای دارند . بافت این قالی‌ها اواخر سده نهم هجری مجدداً آغاز شد و تا به امروز ادامه یافته است .
در این نمایشگاه نمونه‌هایی از قالیچه‌های تصویری شاهنامه بایسنغری به نمایش درآمده است که گوشه‌هایی از ادبیات ، اسطوره ، مذهب و فرهنگ و هنر غنی ایران را نشان می‌دهد . این آثار همه در کارگاه قالی‌بافی استاد موسوی سیرت ، به یاری هنرمندان جوان ایرانی و ذوق و سلیقه استاد دنیا دیده و تکنولوژی کامپیوتری آفریده شده‌اند .
در واقع چند عامل اصلی را در به وجود آمدن این ۲۶ قالیچه می‌توان متذکر شد : اول تهیه طرح و نقشه از روی نسخه اصلی ، دوم تنظیم رنگ‌ها و عمل آوردن مواد رنگی گیاهی و شیمیایی روی پ ش م‌های مرغوب ، و بالاخره مهارت قالی بافان هنرمند بافنده این آثار که به مدت پنج سال مستمر ، روزانه گاه تا ۱۲ ساعت به کار بافت قالی اشتغال داشته‌اند. از نکات جالب این قالیچه‌ها هم زمانی امر طراحی و بافت را می‌توان متذکر شد . قالیچه‌ها حاشیه ندارند ، اما یک حاشیه تشعیری با الهام از نقوش سنتی برای آن‌ها انتخاب شده که هر دو قالی یک نقش مشترک دارند . در بالای حاشیه ، درون کتیبه‌هایی نام مجلس مربوط به آن قالیچه و نام هنرمندان آمده است .
فعالیت های موزه فرش ایران:
در کتابخانه موزه حدود ۳۵۰۰ جلد کتاب به زبان‌های فارسی ، عربی ، فرانسه ، انگلیسی و آلمانی در اختیار هنر دوستان و پژوهشگران قرار می‌گیرد . هم چنین بهترین کتاب ها و نشریات و تحقیقات مربوط به فرش ایران و قالی های مشرق زمین به طورکلی و کتاب‌هایی در زمینه مذهب ، هنر و ادبیات ایران در کتابخانه موزه موجود است . در کنار کتابخانه ، کتاب فروشی موزه نیز مشغول به کار است .
هم چنین برای استفاده از بازدیدکنندگان موزه ، فیلم‌ها و اسلایدهایی در زمینه قالی‌بافی و گلیم و هنرهای دستی ایران در سالن نمایش موزه به نمایش در می آید . هم‌چنین برای استفاده از بازدیدکنندگان موزه ، فیلم‌ها و اسلایدهایی در زمینه قالی‌بافی و گلیم و هنرهای دستی ایران در سالن نمایش موزه به نمایش در می آید .
در طول سالیان دراز ، در این موزه نمایشگاه‌های مختلفی برگزار شده که مشهورترین آن‌ها از این قرارند :
نمایشگاه طرح بته که در دی ماه ۱۳۶۵ بر پا شده
نمایشگاه سجاده ها و قالی‌های طرح محراب از سده دهم تا چهاردهم هجری
نمایشگاهی از قالی های گل برجسته از قرن هشتم هجری تا دوره معاصر به مناسبت بزرگداشت دهه‌فجر در ۱۲ بهمن ۱۳۶۴ و دست بافت‌های ارامنه ایران .
