شما می توانید به وسیله نور، فضایی را وسیع تر و یا کوچک تر نمایش دهید. برای این منظور کافی است نورپردازی ها را بر روی دیوارها و کنج های محیط انجام دهید. به این ترتیب اطراف محیط روشن تر از مرکز شده و بزرگتر جلوه می کند

اصول نور و نورپردازی در معماری و دکوراسیون داخلی
......................................................................................
مقدمه:
شما می توانید به وسیله نور، فضایی را وسیع تر و یا کوچک تر نمایش دهید. برای این منظور کافی است نورپردازی ها را بر روی دیوارها و کنج های محیط انجام دهید. به این ترتیب اطراف محیط روشن تر از مرکز شده و بزرگتر جلوه می کند 
طلوع خورشید با پراکنده شدن اشعه هایی همراه است که مجموع آنها نور نامیده می شود. نور از جمله مهم ترین مواهب الهی است که در زندگی بشر از ارزش بسزایی برخوردار است. در واقع هیچ عنصری در دنیا بدون وجود نور هویت دیداری ندارد. نور واسطه ای میان چشمان بیننده و محیط اطراف اوست یعنی در صورتی که نوری به چشم ما نرسد تصویری در شبکیه تشکیل نشده و در نتیجه حس بینایی معنا و مفهوم کاربردی نخواهد داشت. ارزش واقعی نور هنگام تاریکی نمایان می شود. این تاریکی یا حاصل از غروب خورشید و تابش آن بر عرصه دیگری از گیتی است.در یک تقسیم بندی کلی نور خورشید را نور طبیعی و نور حاصل از نورپردازی های دیگر را نور مصنوعی می نامیم
در نورپردازی طبیعی تنها یک وسیله نورزا وجود دارد که آن هم خورشید است و نور طبیعی در واقع همان نور خورشید است که گذشته از ایجاد روشنایی در زمین، مزایای بسیار دیگری نیز دارد. زندگی همه موجودات و ابسته به این منبع پرانرژی است و همه هستی از نور خورشید هویت می گیرند.
تحقیقات دانشمندان نشان داده است که شش درصد از مردمی که در مناطق شمالی این کره خاکی زندگی می کنند و از نور خورشید به میزان کافی و طولانی مدت بهره مند نیستند، از ناراحتی های روحی شبیه به افسردگی رنج می برند. دانشمندان ثابت کرده اند تغییرات تابش نور که در نتیجه تغییرات فصلی به وجود می آیند نیز بر روحیه افراد تاثیر می گذارند.
آنها بر این عقیده اند که قرار گرفتن در معرض نور خورشید از تولید هورمون ملاتونین (melatonin) در خون جلوگیری به عمل می آورد و به همین جهت است که افرادی که به سندرم افسردگی فصلی یا همان (Seasonal Affective Disorder)مبتلا هستند، در فصول سرد میزان قابل توجهی از سطح هورمون ملاتونین خون شان که رابطه مستقیمی با وضعیت روحی و ایجاد اضطراب در آنها دارد بالا می رود. لذا برای درمان آن، بیماران را در معرض نورهای شدید مصنوعی و تقریباً ۱۰ برابر بیشتر از آنچه به طور معمول در مجاورت آن قرار می گیرند مواجه می سازند. از دیگر مزایای بسیار مهم نور خورشید، کاربرد آن در صنعت و نقش آن در صرفه جویی انرژی های پایان پذیر است.
ساخت چراغ ها و اتومبیل های خورشیدی از جمله آنها است. در این قبیل لوازم انرژی حاصل از نور خورشید سبب شارژ باتری های مخصوص شده و سپس به انرژی های دیگر تبدیل می شود که این انرژی تبدیل شده در چراغ های خورشیدی به صورت نور نمایان می شود یعنی این چراغ ها در تمام طول روز انرژی خورشید را جذب کرده و به محض غروب آفتاب، آن را در قالب نوری مصنوعی بر فضا پراکنده می سازند.
فارغ از این تبدیل ها و همچنین مزایای اشاره شده از این منبع بی بدیل نوری (خورشید)، موضوع مهم دیگر نیاز به وجود منابع نورزای دیگری است که به هنگام تاریک شدن هوا و پایان این نور پرارزش طبیعی، نوری را از خود ساطع می سازند که آن را نور مصنوعی می نامند. البته در هنگام روز نیز برخی از فضاها دارای شرایطی هستند که با وجود تابش نور خورشید به نورپرداز دیگری به عنوان تنها منبع نورزا یا نورپرداز مکمل نیازمندند.
نور مصنوعی به زبان ساده نوری است که از خورشید تابیده نشده و منابع دیگری عامل پدید آمدن آن هستند. اغلب این منابع صرف نظر از آتش و منابع محدودی که انرژی خود را از گاز، نفت و یا مانند اینها تامین می کنند، دارای سیستمی الکتریکی هستند. حال از انواع نورها در یک تعریف کلی که بگذریم به ارزش واقعی نور زمانی پی خواهیم برد که تاثیرات ناشی از آن را بشناسیم…
نور در اتاق خواب 
اتاق خواب از آن مکان هایی است که نور یکی از اصلی ترین اجزای آن است و رکن اساسی آن به حساب می آید.یک نور بسیار ملایم برای شب ها، باعث می شود تا شما به راحتی خوابتان ببرد و یک خواب راحت و آسوده داشته باشید. همچنین یک نور قوی باعث می شود شما صبح ها دچار مشکل بالا نشوید و برای پوشیدن لباس لازم نباشد اتاق خوابتان را ترک کنید. مهمترین چراغ و نور در اتاق خواب شما چراغ هایی است که در کنار تخت خواب است. 
این چراغ ها برای زمانی کارایی دارند که یکی از شما می خواهید کتاب بخوانید یا تلویزیون تماشا کنید و فرد دیگری می خواهد بخوابد. برای قرار دادن این چراغ ها شما می توانید از دیوار پشت تخت استفاده کنید و چراغ را روی دیوار نصب کنید. دقیقاً مشابه چراغ هایی که در هتل ها وبالای تخت از آن ها استفاده می شود. برای این کار از یک دیوار کاذب هم می شود استفاده کرد. چراغ ها را می توانید با استفاده از این دیوار پشت آن نصب کرد. اگر استفاده از هیچکدام از این ها را قبول ندارید و توانایی اجرای آن را ندارید می توانید از ساده ترین راه یعنی چراغ های خواب روی میز کنار تخت یا همان چراغ خواب رومیزی استفاده کنید.
اگر از چراغ های پشت تخت استفاده می کنید این نکته را باید مورد توجه قرار دهید که ارتفاع چراغ ها پشت سرتان نباید زیاد باشد. اگر از تختخواب دو نفره استفاده می کنید حتماً آنها را جدا کنید و کلید را هم به صورت جدا قرار دهید . اگر هم به سراغ چراغ خواب های رومیزی رفته اید دقت کنید که ارتفاع آنها طوری تنظیم شود که نور مستقیم به صورت شما نخورد.اما راه حل های دیگری هم هست که شما می توانید در نور و تنظیم آن در اتاق خوابتان استفاده کنید.
- از کلیدهای دیمر یا همان تنظیم کنند های نور در اتاق خوابتان استفاده کنید. از این کلیدها حتی برای چراغ اصلی اتاق خواب هم می توانید استفاده کنید. بدین ترتیب شما می توانید نور را به دلخواه تنظیم کنید.
- اگر نور خورشید که از پنجره اتاق داخل می شود مستقیم به صورت شما می خورد و باعث اذیت شما می شود، راه کار این است که از پرده های حصیری یا کرکره ای استفاده کنید تا از این مشکل نجات پیدا کنید.
- کلید چراغ ها را در کنار در ورودی اتاق قرار دهید تا به هنگام وارد شدن و همین طور خارج شدن از اتاق بتوانید چراغ ها را روشن و خاموش کنید. کلید چراغ ها را علاوه بر کنار در، کنار تختخواب هم بگذارید. بدین ترتیب شما دیگر نیازی به این ندارید که برای خاموش کردن چراغ ها از تخت خواب بیرون بیایید.
- اگر از صندلی در اتاق استفاده می کنید، ارتفاع آنها مشکل برای شما ایجاد می کند. سعی کنید از صندلی های کوتاه افقی استفاده کنید. در غیر اینصورت سایه آنها روی صورت شما می افتد.
- از شمع در اتاقتان استفاده نکنید. البته تا زمانی که مطمئن نشده اید قبل از اینکه خوابتان ببرد آن را خاموش خواهید کرد.
- اگر چراغ آویزان در نقطه ای است بین دیوار و پنجره ، مطمئن باشید هرکاری که شما انجام می دهید را همسایه شما از پنجره خواهد دید.
اتاق خواب کودکان
اتاق خواب کودکان نیاز به طراحی نوری متفاوت از اتاق خواب بزرگسالان دارد. اما باید حواستان باشد، این مدل را با بزرگتر شدن کودکتان تغییر دهید.
برای طراحی نور اتاق کودکان شیوه های مختلفی است. استفاده از چراغ های مختلف برای کودکان با رنگهای جذاب و کودکانه و یا چراغ هایی که الگوها یا طرح هایی را روی سقف و دیوار می اندازند مناسب است. همچنین راه های زیر هم به شما کمک می کند.
- برای اتاق کودکانتان هم می توانید از کلیدهای دیمر استفاده کنید. این کار می تواند جو اتاق را طوری تنظیم کند که کودکان احساس خواب آلودگی کنند و راحت تر و زودتر به خواب بروند.
- اگر در اتاق کودکانتان تلویزیون یا کامپیوتر وجود دارد به آنها اجازه ندهید در تاریکی کامل از آنها استفاده کنند. برای چشم آنها بهتر است از یک نور ملایم استفاده کنید. استفاده از دیمر یا کنترل کننده نور در این مورد نیز خوب است. همچنین از چراغ رومیزی هم برای این کار استفاده کنید.
- از چراغ های دیواری به جای آباژور یا چراغ های پایه دار برای اتاق استفاده کنید. ممکن است کودکتان با آن برخورد کند…
 نور پردازی درآشپزخانه، هال ، حمام و  ورودی
در آشپزخانه های قدیم که مانند امروز دارای کابینت های ثابت و جاسازی شده و محل مشخصی برای اجاق گاز، یخچال و دیگر وسایل آشپزخانه نبودند ، نورپردازی اغلب به وسیله یک چراغ آویز سقفی که در مرکز سقف آشپزخانه نصب می شد انجام می گرفت. چرا که اغلب فعالیت های داخل آشپزخانه ( مانند آماده سازی مواد غذایی ) بر روی میز وسط آشپزخانه انجام می شد. اما آشپزخانه های امروزی با ردیفی از کابینت ها ، اجاق و یخچال جاسازی شده به موازات و در کنار دیوارهای آشپزخانه نیازمند شیوه دیگری از نورپردازی هستند. در آشپزخانه های امروزی قسمت اعظم کار در آشپزخانه بر روی سطح کابینت ها در کنار اجاق گاز و یا شیر آب و سینک ظرفشویی انجام می شود که در اغلب آشپزخانه ها همگی در کنار دیوار قرار دارند اما هنوز چراغ های سقفی از وسط سقف آشپزخانه آویزان هستند ، در نتیجه افراد اغلب پشت به منبع نور و در زیر سایه خود مشغول به کار هستند و هنگام کار از نور کافی برخوردار نیستند. با توجه به تغییرات ساختار آشپزخانه های امروزی نسبت به گذشته ، ما در بخش هایی از آشپزخانه که اغلب محل انجام کار محسوب می شود، به نور کافی نیاز داریم.
مانند سطح روی اجاق گاز، سینک ظرفشویی و سطوح روی کابینت ها که برای آماده سازی وسایل آشپزی و مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرند. علاوه بر نیاز به روشنایی در این اماکن، فضای کلی آشپزخانه نیز باید از نور کافی برخوردار باشد. همچنین در بسیاری از آشپزخانه ها بعضی از کابینت ها با درهای شیشه ای و به صورت ویترین ساخته شده اند تا از آنها برای به نمایش گذاشتن ظروف زیبا و تزئینی استفاده شود. این کابینت ها نیز نیاز به نورپردازی داخلی دارند. به این ترتیب ما نیاز به یک مجموعه منابع نوری داریم که هریک به صورت جداگانه قابل کنترل باشند.
نور کافی برای سطح روی اجاق گاز در آشپزخانه هایی که دارای یک هواکش یا هود در بالای اجاق گاز هستند به راحتی توسط چراغ هواکش تأمین می شود. اگر بالای اجاق گاز، هواکش مجهز به چراغ وجود ندارد باید یک چراغ قابل تنظیم در بالای اجاق گاز نصب شود. همچنین بالای سینک ظرفشویی نیز به یک چراغ نیاز است تا شب هنگام نور کافی برای شست و شوی ظروف و مواد غذایی را برای ما فراهم کند. ترجیحاً هر یک از این چراغ ها باید دارای کلید کنترل مجزا باشند تا فقط در مواقع لزوم مورد استفاده قرار گیرند.
برای تأمین نور کافی در سطح روی کابینت ها از آنجا که اغلب این سطوح در زیر کابینت های دیواری قرار دارند به راحتی می توان از چراغ های مهتابی که در زیر کابینت ها نصب می شوند بهره گرفت. به این ترتیب چراغ های نصب شده در زیر کابینت های دیواری بی آنکه دیده شوند و یا موجب آزار چشم باشند نور کافی را بر سطح روی کابینت ها می تابانند. چنانچه کابینت های زمینی عمیق باشند و نور محیط به اندازه کافی درون آنها را روشن نکند برای دسترسی راحت به وسایل داخل این نوع کابینت ها می توان چراغ های کوچکی در آنها نصب کرد که با کلیدهای اتوماتیک کنترل شوند و با باز و بسته شدن در کابینت ها روشن و خاموش شوند.
اگر آشپزخانه شما محل صرف غذا نیز هست استفاده از چراغ های سقفی که ارتفاعشان قابل تنظیم است درست در بالای میز غذاخوری ایده خوبی است. این چراغ ها می توانند هنگام صرف غذا روی میز را به خوبی روشن کنند و در مواقعی که از میز استفاده نمی شود فضای کلی آشپزخانه را روشنایی ببخشند.
نورپردازی در فضا به سادگی با نصب چراغ های سقفی قابل اجرا است. در حمام و دستشویی علاوه بر چراغ های سقفی که برای تأمین روشنایی محیط مورد استفاده قرار می گیرند نصب یک چراغ دیواری در بالای آینه نیز ضروری است اما توجه داشته باشید که برای این منظور از چراغ های فلوئورسنت استفاده نکنید زیرا نور این چراغ ها موجب تغییر برخی از رنگ ها شده و تصویر شما را با رنگ های غیرواقعی در آینه منعکس می کنند.
نورپردازی قسمت های مختلف خانه ، هال ورودی، راهروها و راه پله ها را نیز فراموش نکنید. این اماکن در هر خانه ای باید از نور فراوان برخوردار باشند به خصوص راه پله ها که در حفظ ایمنی و سلامتی خانواده و میهمانان اهمیت به سزایی دارد. در اینجا ایمنی مهم تر از زیبایی است و بهترین روش نورپردازی روشن کردن مسیر حرکت و سطح روی پلکان با چراغ هایی است که به دیوار نصب می شوند و نور را به طرف پایین می تابانند. استفاده از چراغ های دیواری کار تعویض لامپ را نیز ساده تر می کند.
آنچه تاکنون بیان شد در جهت تأمین نور کافی و روشنایی لازم برای انجام فعالیت های گوناگون در هر یک از اتاق ها بود ؛ اما نورپردازی می تواند در جهت زیباسازی و جلب توجه بیننده به سوی اشیای تزئینی و ویژگی های زیبای یک اتاق نیز باشد. برای این منظور بهترین انتخاب چراغ های قابل تنظیمی هستند که به صورت تک، دوتایی و سه تایی در بازار موجودند و پس از نصب در یک نقطه از دیوار می توان هر یک از آنها را به سمت دلخواه تنظیم کرد به صورتی که محل مورد نظر ما را روشن کند. نور این چراغ ها را می توان به راحتی بر روی یک دیوار، یک تابلو و یا یک مجسمه دلخواه تنظیم کرد و یا حتی بخشی خاص از اتاق ( مانند محل قرارگیری شومینه و یا یک آرک در سقف ) را به وسیله آنها روشن کرد.
طبقات داخل کابینت های در شیشه ای را نیز می توان با استفاده از روش های گوناگون روشنایی بخشید. اما یکی از بهترین راه ها نصب چراغ های کوچک در زیر هر یک از طبقات ، و یا در مواقعی که طبقات شیشه ای هستند نصب یک لامپ در قسمت بالا و یا پایین کابینت است…
نورپردازی مناسب
شاید تشخیص این موضوع که آیا در اتاق خواب‌تان نورپردازی درست و اصولی وجود دارد یا نه، در وهله اول، کار چندان راحتی نباشد اما به‌راحتی از تبعات آن می‌توان به این مطلب پی برد. اگر صبح‌ها با سردرد از خواب بیدار می‌شوید، چشم‌هایتان می‌سوزد،‌هاله‌ای قرمزرنگ اطراف مردمک چشم‌هایتان دیده می‌شود یا اگر از همان اولین ساعات شروع روز، عادت به بدخلقی و پرخاشگری دارید، همه و همه نشانگر جای خالی نورپردازی مناسب در اتاق‌تان است؛ چرا که نورپردازی خوب موجب می‌شود در خانه خود احساس آرامش و امنیت داشته باشید.
راه حل تمامی ‌این مشکلات، ایجاد یک شمای انعطاف‌پذیر نوری است به نحوی که برای تمامی‌ ساعات روز مناسب باشد و به اتاق‌های شما در هر لحظه از شبانه‌روز، حالتی خوشایند ببخشد. نورپردازی باید به گونه‌ای طراحی شده باشد که با فشاردادن یک کلید ساده، به‌راحتی بتوانید نور اتاق را زیاد یا کم کنید و مثلاً اتاق خود را از یک اتاق نورانی، به یک اتاق آرام با نوری رمانتیک که برای خوردن یک شام دونفره با همسرتان مناسب است، تبدیل کنید.

تاثیرات نور در معماری
در معماری برای تاکید بیشتر بر روی برخی از بخش‌های نما می‌توان از نور طبیعی بهره جست بدین گونه که با ایجاد برآمدگی‌ها و فرورفتگی‌هایی بر روی محل مورد نظر، سایه‌هایی در بخش‌هایی از نما ایجاد نمود که تاکیدی بر روی بخش مذکور باشند
برای مثال به منظور کشیده‌تر نمایش دادن ارتفاع یک حجم می‌توان با ایجاد برآمدگی‌هایی باریک و بلند سایه‌های عمود و طویل ایجاد کرد تا نما کشیده‌تر به نظر آید و یا اینکه برای نمایش بخش‌های شاخص بنا همانند ورودی‌ها می‌توان با ایجاد حفره‌هایی عمیق بر روی حجم، بخش‌های مورد نظر را با سایه مشخص نمود. از روش‌های دیگری که کاربرد پوشاندن سطوح یکپارچه نما با عناصر همسان و برجسته می‌باشد که منجر به ایجاد بافتی مرکب از نور و سایه است که در این گونه بناها، سایه به عنوان عنصری مهم در طرح نماد دخیل می‌باشد.استفاده از مصالح متنوع در کنار یکدیگر که دارای خاصیت انعکاسی متفاوتی باشند نیز می‌تواند جلوه‌های خاصی در نما ایجاد کند.برای مثال به منظور تاکید بر روی بخش‌هایی از نما می‌توان آنها را با پوشش‌های فلزی آراست و در سایر سطوح از مصالحی با خاصیت انعکاسی کمتر استفاده نمود.بدین ترتیب در اثر انعکاس شدید حاصل از برخورد نور به سطوح فلزی، بخش‌های مورد نظر مهمتر جلوه می‌کنند.
تاثیرات نور در فضاهای داخلی
نور طبیعی یکی از عناصری است که در تغییر ماهیت فضای داخلی بنا تاثیر بسزایی دارد. ما می‌توانیم‌نور را به گونه‌ای بارز و مشخص داخل بنا هدایت کرده و بدین ترتیب با ایجاد عرصه‌هایی از نور و تاریکی، فضای یکپارچه را بدون استفاده از عناصر و مصالح جداکننده به بخش‌های مجزا تقسیم کنیم.
روش دیگر استفاده از نور، برای شدت بخشیدن به هدفی مانند مرتفع نشان دادن فضاست. برای مثال در معبد پانتئون نوری که از نورگیر موجود در مرکز گنبد معبد به درون می‌تابد فضای تاریکتر داخلی را از لحاظ عمودی کشیده‌تر نشان می‌دهد.
همانگونه که می‌دانیم نور در تاریکی حامل پیام‌ها و اشاراتی برای انسان است. از این خاصیت می‌توان در مشخص نمودن مسیرهای ورودی و خروجی مربوط به فضاهای تاریک و عاری از نور داخلی بهره گرفت. بدین ترتیب که فرد در یک محیط نیمه تاریک با مشاهده یک منبع نور در محل ورودی که در حکم راهنما است می‌تواند مسیر حرکت و موقعیت خود را در فضای داخلی شناسایی کند.
از نور برای القای حسی خاص در انسان نیز می‌توان استفاده کرد. برای مثال فضایی که با نور ضعیف مزین شده باشد می‌تواند نوعی حالت خلسه در انسان ایجاد کند. از این رو در بسیاری از آرامگاه‌ها و یا بناهای مذهبی می‌توانیم شاهد تابش شعاع‌های خفیف‌تر به درون فضای تاریک داخلی باشیم.

نور و فضاهای شهری
نور در ساعات متفاوت روز جلوه‌های گوناگونی به فضاهای شهری می‌دهد. در گذشته عنصر نور برای ایجاد تنوع در فضاهای شهری کاربرد فراوان داشت. برای مثال از آنجا که رنگ سفید، نور آسمان را در خود منعکس کرده و هاله‌ای از رنگ آن را در برمی‌گیرد، برخی از بناهای بزرگ شهری و یا بافت کلی یک روستا را سفید رنگ می‌ساختند تا بدین ترتیب با توجه به رنگ آسمان که از طلوع آفتاب تا غروب، رنگ‌های متنوعی از جمله زردملایم، آبی روشن، نارنجی و … را به خود می‌گیرد بافت شهر یا روستان نیز دستخوش تغییر و تحول شده و جلوه‌های ملایم رنگی متنوعی را در برگیرد.
روش دیگر این بود که با سرپوشیده کردن بخش‌هایی از کوچه و مسیرهای شهری نوعی بازی پیوسته نور و سایه در آنها به وجود می‌آوردند و بدین وسیله برای رهگذران به گونه‌ای تنوع در مسیر ایجاد کرده و حس طولانی و کسل‌کننده بودن راه را در فرد از بین می‌بردند.
در برخی از بخش‌های شهر نیز با ساختن رواق و ایجاد یک هارمونی تاریک و روشن توسط سایه و نور در فضای تحت پوشش آن نوعی تنوع در فضا پدید می‌آوردند. در بازارهای ایران نورگیرهای سقفی، مسیر حرکت را در فضای تنگ‌و تاریک راسته بازار مشخص می‌کنند ضمن آنکه دالان‌های مستقیم که از یک سمت به راسته بازار متصل بوده و ازسمت دیگر به فضای باز خارجی منتهی می‌شوند در تاریکی مسیر بازار توسط شعاع‌های تابیده شده نور به درون دالان افراد را به سمت مسیر خروج از راسته بازار هدایت می‌کنند.