من کیستم کبوتر بی آشیانه ات محتاج دست های تو و آب و دانه ات ،بامت بلند مثل غزل های کهکشان هفت آسمان نشسته به ایوان خانه ات، از کوچه های باغ های نیشابور رد شدی با کوله باری از غم و غربت به شانه ات ،دل در مدینه عاشق روی تو شد ولی از کوچه های طوس گرفتند نشانه ات ،دست من و نگاه تو ای هشتمین بهار ما را رها نکن به تب عاشقانه ات.

سوال – در مورد ماه مبارک رمضان توضیحاتی بفرمایید.

پاسخ – دعای 44 صحیفه سجادیه در مورد ورود به ماه رمضان است و دعای 45 آن(ع) در مورد خداحافظی با ماه رمضان است. امام در این دعا می فرماید : خدایا مصیبت زده شده ایم، تو مصیبت ما را جبران کن. ما باید این طور با ماه رمضان برخورد بکنیم که وقتی دارد تمام می شود، مثل اینکه ما مصیبت زده شده ایم و خدا خودش باید آنرا جبران کند.

سوال – شما در مورد دزدی و غیبت مسئله را خیلی ساده گرفته اید و کسی به این راحتی از حقش نمی گذرد. شما باید روی کسی که مالش برده شده است و حقش ضایعش ده است بیشتر تاکید بکنید. شما آنرا طوری بیان کنید که ارتکاب آن از طرف دیگران ساده بنظر نیاید. راهمایی بفرمایید.

پاسخ – ما نگران این هستیم که مطالبی که می گوییم چنین برداشت هایی پیش بیاید. ما در مورد حق الله و حق الناس گفته ایم. مشهور فقهاء گفته اند که برای کسی که غیبتش را کرده اید استغفار کنید و طلب رحمت کنید و لازم نیست که به طرف مراجعه کنید مخصوصا اگر امکان شر دیگری باشد. ما نمی خواهیم غیبت را ساده بگیرم .پیامبر فرموند: سه دسته دچار عذاب قبر هستند : کسانی که غیبت کرده اند، کسانی که دروغ گفته اند و کسانی که سخن چینی کرده اند.
این گناهان همه زبانی هستند و گناهان سنگینی هستند. در روایت داریم که اگر غیبت کننده توبه کند آخرین کسی است که وارد بهشت می شود و اگر توبه نکند اولین کسی است که وارد جهنم می شود. پس سنگینی این گناه جای خودش است ولی ما می خواهیم کسی که واقعا توبه کرده است،درها به رویش بسته نباشد. من در مورد دزدی نگفته ام که باید مسئله را ساده گرفت .مال و حرمت مردم خیلی مهم است. اگرکسی مالی از کسی را از بین برده است، باید تصمیم بر جبران آن داشته باشد و باید همیشه نگران باشد و نباید آرامش داشته باشد. اگرکسی درآمدش کم است و مال دیگران را ضایع کرده است، نباید زندگی اش مثل مردم عادی باشد بلکه باید زوائد زندگی را کم کند تا بتواند بدهی اش را بپردازد. و دغدغه ی پرداخت بدهی اش را داشته باشد. در نجف پولی را پیش آیت الله ممقانی آورده بودند که بین طلبه ها تقسیم بکند.ایشان نیمی از پول در این ماه داده بودند و قصد داشتند که نیم دیگر را در ماه آینده بپردازند. ایشان تا صبح خوابش نبرده بود که چرا این پول ها را نگه داشته است و صبح پولها را بین طلبه ها تقسیم کرده بود. ایشان نسبت به یک امانت این قدر حساس بودند. حالا کسی که مال کسی را غصب کرده است و دزدی کرده است می تواند زندگی عادی داشته باشد و مسافرت و میهمانی برود و بگوید که من قصد دارم جبران کنم و اگر نکردم خدا می بخشد ؟ خیر، این طور نیست. ما باید حتما دغدغه داشته باشیم. از طرفی اگر ما این دسته افراد را ناامید کنیم ، باز به راه خودشان که دزدی است ادامه می دهند. ما باب توبه را برای مردم بیان می کنیم و می گوییم که درباب حق الناس و حق الله باید نگران باشند . مثلا کسی که نماز قضا دارد وقتی به زیارت امام رضا (ع) می رود نباید به هشت رکعت نماز متسحبی اکتفا کند و باید نماز قضای بیشتری بخواند. اگر مردم تعداد کمی روزه ی مستحبی می گیرند، کسی که قضای روزه دارد باید روزه ی بیشتری بگیرد .

سوال – 21 سال دارم و از وقتی خودم را شناختم نماز می خواندم و بعد از مدتی نماز را کنار گذشتم .الان مدتی است که توبه کرده ام و نمازمی خوانم ،قضاهای نُه ساله ی نماز را چطور جبران کنم ؟

پاسخ – اگر کسی نمی داند که ده سال قضای نماز دارد یا دوازده سال ، خدا حداقل را می پذیرد . در مسائل عبادی حق الله ، حداقل کفایت می کند .

سوال – من به افراد زیادی بدهکار هستم ولی مقدار بدهکاری ها را نمی دانم و بعضی از آنها را نمی شناسم ،تکلیف من چیست ؟

پاسخ – اگر شما افراد را نمی شناسید باید رد مظالم بدهید ولی اگر آنها را می شناسید باید به سراغ آنها بروید. اگر در حق الناس مبلغ را نمی دانید باید با طرف کنار بیایید و اِلا مبلغ با حداکثر است یعنی احتیاط با حداکثر است . اگر نشانه ای از طرف باشد حتی اگر زحمت هم داشته باشد ،باید طرف را پیدا کند.

سوال – من ده سال پیش ناخواسته باردار بودم و سقط جنین کردم و بعدها فهمیدم که این قتل نفس بوده ام . من توبه کرده ام ولی پول دیه را نداشتم که بپردازم . آیا خدا من را می بخشد ؟

پاسخ – سقط جنینن گناه بزرگی است. در چهار ماهگی که روح دمیده می شود دیه کامل به آن جنین تعلق می گیرد .در سوره اسرا داریم: بچه های تان را با سقط جنین نکشید. ما برای این گناه هیچ بهانه ای را نمی توانیم پیدا کنیم. کسی که ناخواسته باردار می شود و تعدادی بچه دارد، این مجوزی برای سقط جنین نمی شود حتی کسی که از راه حرام باردارشده است مجوزی برای سقط جنین ندارد . اگرکسی این کار را کرده است و توبه کرده است ،این توبه خیلی سنگین است و دیه یک انسان کامل را باید پرداخت کند. دیه بر گردن مباشر است یعنی کسی که مستقیما این کار را انجام می دهد. یعنی اگر پزشک این کار را انجام بدهد مباشر است. و دیه بر گردن پزشک است. البته این چیزی از گناه مادر کم نمی کند. اگر خانم خودش دارویی مصرف کرده مباشر خودش است . حتی اگر تزریقاتی این کار را با علم انجام بدهد، مباشر بحساب می آید. اگر چهار ماه تمام شده باشد، دیه کامل را باید پرداخت کند. علاوه بر دیه ،کفاره ی دیه هم بر گردن طرف است. یعنی هم دیه و هم شصت روز روزه و اطعام شصت نفر فقیر بر گردن طرف است.اگر جنین در چهل روز اول باشد،دیه آن بیست مثال طلا است و اگر در چهل روز دوم باشد چهل مثال طلا و اگر در چهل روز سوم باشد دیه هشتاد مثال طلا است و اگر جنین به استخوان بندی رسیده باشد و گوشت روییده باشد، دیه صد مثقال طلا است و اگر روح در بدن دمیده باشد دیه یک انسان کامل می شود.
اینکار توبه پذیر است .فردی نزد پیامبر آمد و گفت که زنی باعث کشته شدن فرزند خودش شده است . پیامبر فرمود : به خدا سوگند ،اگر او هفتاد پیامبر را به قتل می رساند، توبه می کرد و پشیمان می شد ،خدا توبه ی او را می پذیرفت.

سوال – صفحه ی 41 قرآن کریم را توضیح بفرمایید.

پاسخ – آیه اول این صفحه داستان طالوت و جالوت است. طالوت وقتی با لشکرش حرکت کرد،احساس کرد که لشکرش آمادگی نبرد را ندارد و آنها را امتحان کرد. قرآن می فرماید : لشگر تشنه شدند و به نهر آبی رسیدند و طالوت به آنها گفت که اگرکسی از این آب بنوشد از من نیست و نمی توانید بیشتر از یک مشت آب تناول کنید. این آب حلال بود ولی این برای امتحان بود .فقط 313 نفر آب نخوردند و بقیه آب خوردند. باز این 313 نفر در مقابل آزمونی دیگری قرار گرفتند و دو دسته شدند، عده ای جنگ را ترک کردند و عده ای در برابر دشمن ایستادند و جنگیدند و اینها کسانی بودند که در امتحان اول حتی یک جرعه آب هم ننوشیده بودند یعنی از یک مشت آب حلال هم پرهیز کرده بودند.
اگر کسی در امتحان روزه داری موفق شد ،در امتحانات دیگرهم موفق می شود. و پیام این آیه این است که کسانی می توانند در مقابل دشمنان بیرونی بایستند که در امتحانات موفق بشوند.

سوال – من در ماه شعبان مشروبات الکلی مصرف کرده ام ولی در ماه رمضان روزه گرفته ام. می گویند که نماز من تا چهل روز درست نیست ،پس تکلیف روزه ی من چه می شود ؟

سوال – قطعا خدا توبه ی ایشان را قبول کرده است. اینکه می گویند: نماز شما تا چهل روز درست نیست به این معنا نیست که شما نباید تا چهل روز نماز بخوانید. شراب خواری گناه بزرگی است و مثل بت پرستی می ماند.منظور این است که چهل روز طول می کشد فرد بعد از توبه به نقطه ی اول برسد و نباید در آن تاخیری بیندازد. فرد باید تا چهل روز تلاش کند تا به نمازهای قبل از گناه برسد و از نمازهایش لذت ببرد .آیت الله ملکی تبریزی در سجده ی نماز الله اکبر را گفتند و بعد فوت کردند. پس این حدیث مجوز ترک نماز نیست .

سوال – من کارشناس فرهنگی زندان هستم . زندانیان فوق العاده افسرده و ناامید هستند . من از رحمت خدا زیاد صحبت می کنم و آنها از من می پرسند که واقعا خدا ما را می بخشد و من می گویم که خدا شما را می بخشد. من با توجه به وضعیت آنها این حرفها را می زنم . آیا حرف های من درست است ؟

پاسخ – حرف های این کارشناس صحیح است .روایت داریم کسی را سنگسار می کردند و یکی از اصحاب پیامبر گفت که او را مثل سگ سنگسار کردند. پیامبر ناراحت شدند و فرمودند که او مجازاتش را تحمل کرد و الان در رحمت الهی است.
ما نزدیک به شب قدر هستیم و حتما کسی که توبه کند رحمت الهی شامل او خواهد شد .عده ای هستند که گناهی نکرده اند یعنی مومنینی که پاک هستند و دوران جوانی را با پاکی گذرانده اند. شب قدر بهانه ای برای بازگشت است .در دعای افتتاح داریم :خدایا ندیدم مولایی بر بنده ای پست مثل من صبر کند، من را صدا می زنی و من برمی گردم. خدایا من جوری با تو برخورد می کنم که گویی من بر تو منتی دارم ، باز هم تو مرا صدا می زنی . بندگان گناه کاری که هنوز نیامده اند، بدانند که خدا پیغام داده است که بیایید با من آشتی کنید. خدا مثل پدری که دنبال فرزند فراری اش است دنبال بنده ی گناهکارش می گردد .
حالا می توان گفت کسی که از گناه برگشته است مثل کسی است که اصلا گناه نکرده است ؟ دلخوش نباشید که یک روز توبه می کنید. خیلی ها مهلت توبه کردن پیدا نکردند. ضمانتی برای توبه کردن نیست .فرزندی که از خانه فرار کرده است با فرزندی که همیشه در کنار پدر و مادر بوده است فرق دارد. کسانی که خوب هستند به خوبی خودشان خوشحال باشند و فکر نکنند که ضررکرده اند. پیامبر فرمود : توبه کننده حبیب و دوست خداست . ناامیدی گناه است مخصوص در ماه رمضان که نفس کشیدن هم درآن عبادت است . از امام صادق (ع) سوال کردند که اگر فردی توبه کند و بعد توبه را بشکند آیا خدا باز توبه ی او را می پذیرد ؟ امام فرمود :بله . دوباره سوال کرد که اگر باز توبه را بشکند آیا خدا او را می بخشد ؟ امام با ناراحتی فرمودند : تو فکر می کنی که خدا او را نمی بخشد.
خداوند توفیق بهره وری بیشتر از ماه رمضان و شب قدر را به ما عنایت بفرما.